Chrystus Ukrzyżowany (kopia Chrystusa Kobylańskiego?)
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta ujęty jest profilowaną i dekorowaną złoconym ornamentem ramą. Po środku kompozycji, na jednolitym ciemnym tle ukazany jest ukrzyżowany Jezus w otoczeniu arma Christi. Sylwetkę Jezusa charakteryzuje sumaryczny modelunek. Głowa wsparta jest na prawym barku, ramiona w łagodnym zwisie w kształcie litery "U". Biodra osłonięte są krótkim białym perizonium związanym na prawym boku. Krzyż osadzony jest na czerwonej skale. Po lewej stronie kompozycji znajduje się pionowo ustawiona włócznia ze skrzyżowanymi maczugą i wiązką rózg, niżej jest miecz o zakrzywionej na wzór szabli głowni. W dolnej części kompozycji znajduje się ustawiona ukośnie drabina oraz sakiewka z napisem „30” i wysypującymi się monetami, obcęgi, trzy kości do gry, dzban i młotek. Po prawej stronie analogicznie do włóczni jest usytuowana długa trzcina z gąbką i ze skrzyżowanymi na niej maczugą i płonącą pochodnią, niżej jest bicz. W prawym dolnym rogu znajduje się kamienny słup w formie tralki z przymocowanymi kajdanami; na nim stoi kogut. Tło kompozycji jest jednolite, czarne.

Chrystus Ukrzyżowany (kopia Chrystusa Kobylańskiego?)

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
myślenicki
Gmina
Raciechowice
Miejscowość
Gruszów
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Rozesłania Świętych Apostołów
Miejsce przechowywania
kaplica północna
Identyfikator
DZIELO/13925
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
druga połowa XVII wieku
Technika i materiał
olej na desce
Wymiary podstawowe
szerokość – 70 cm
wysokość – 86 cm
Wymiary szczegółowe
Wysokość bez ramy – 69 cm
Szerokość bez ramy – 54 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta ujęty jest profilowaną i dekorowaną złoconym ornamentem ramą. Po środku kompozycji, na jednolitym ciemnym tle ukazany jest ukrzyżowany Jezus w otoczeniu arma Christi. Sylwetkę Jezusa charakteryzuje sumaryczny modelunek. Głowa wsparta jest na prawym barku, ramiona w łagodnym zwisie w kształcie litery "U". Biodra osłonięte są krótkim białym perizonium związanym na prawym boku. Krzyż osadzony jest na czerwonej skale. Po lewej stronie kompozycji znajduje się pionowo ustawiona włócznia ze skrzyżowanymi maczugą i wiązką rózg, niżej jest miecz o zakrzywionej na wzór szabli głowni. W dolnej części kompozycji znajduje się ustawiona ukośnie drabina oraz sakiewka z napisem „30” i wysypującymi się monetami, obcęgi, trzy kości do gry, dzban i młotek. Po prawej stronie analogicznie do włóczni jest usytuowana długa trzcina z gąbką i ze skrzyżowanymi na niej maczugą i płonącą pochodnią, niżej jest bicz. W prawym dolnym rogu znajduje się kamienny słup w formie tralki z przymocowanymi kajdanami; na nim stoi kogut. Tło kompozycji jest jednolite, czarne.

Zarys problematyki artystycznej

Kompozycję, noszącego znamię prowincjonalnej sztuki ludowej, jednego z dwóch znajdujących się w kościele obrazów przedstawiających scenę Ukrzyżowania dopełnia szereg obiektów określanych mianem arma Christi, czyli narzędzi Męki Pańskiej. Są to przedmioty, którymi zadawano cierpienie Jezusowi w trakcie jego męki i śmierci oraz symbole związane z osobami bądź wydarzeniami temu towarzyszącymi. Początkowo w ikonografii chrześcijańskiej wyrażały one głównie idee triumfu, chwały i władzy Jezusa nad śmiercią. Od około XIII wieku główny akcent ich symboliki odnosił się do męki i ofiary. Kult cierpiącego Jezusa wspierała także cześć oddawana przywożonym po wyprawach krzyżowych relikwiom Męki Pańskiej. Szczególne zwrócenie uwagi na cierpienia, jakie kolejno zadawano Jezusowi spowodowało wykształcenie się nabożeństwa do Pięciu Ran Jezusa, a w związku z tym samodzielnych przedstawień ikonograficznych narzędzi Męki Pańskiej, które zostały spopularyzowane się od XV wieku dzięki produkcji drzeworytów. W dobie sztuki nowożytnej przedstawienia arma Christi pojawiały się w licznych kompozycjach alegorycznych, często także towarzyszyły wizerunkom Jezusa Ukrzyżowanego. Zastosowany w ten sposób obrazowy skrót umożliwia rozważanie kolejnych etapów Męki. W przypadku obrazu w Gruszowie kontemplację otwiera Judaszowa sakiewka z 30 srebrnikami i zakomponowany na wzór panopliów zespół przedmiotów odnoszących się do wydarzeń tuż po modlitwie w Ogrójcu. Są nimi pochodnie, nadziane kolcami maczugi oraz miecz, jakim posłużył się w obronie Jezusa św. Piotr. Z tym apostołem i jego wyparciem się Mesjasza wiąże się także sylwetka koguta. Do Piłatowego gestu umycia rąk odnosi się dzban. Kolumna biczowania, wiązka rózg oraz bicz to narzędzia służące karze, jaką wymierzono Jezusowi przed wykonaniem wyroku śmierci. Korona cierniowa przypomina o wystawieniu Jezusa na uwłaczające mu pośmiewisko. Wspomnienie wydarzeń, jakie rozegrały się na szczycie Golgoty przywołuje krzyż, gwoździe, młotek, titulus oraz kości do gry. Historię męki Jezusa domykają postaci św. Longina z Cezarei Kapadockiej oraz Józefa z Arymatei wraz z symbolizującymi ich włócznią oraz drabiną i obcęgami.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, warstwa malarska pociemniała.

Literatura

Kramiszewska Aneta, Narzędzia Męki Pańskiej, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 13, Lublin 2009, sp. 769-772.

Streszczenie

Jeden z dwóch znajdujących się w kościele w Gruszowie obrazów przedstawiających scenę Ukrzyżowania wzbogacony jest charakterystycznymi dla siedemnastowiecznej pobożności motywami arma Christi.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, stojąca, z dostępem z prawej strony w postaci jednobiegowych schodów z podestem i balustradą. Kosz wsparty jest na ośmiobocznej, uskokowo profilowanej stopie, a następnie na o ośmiobocznym trzonie dekorowanym płycinami w kształcie pionowych prostokątów. Kosz jest także na rzucie ośmioboku, z wydatną listwą cokołową u nasady, posiadającą formę masywnego wałka i profilowanym gzymsem w partii zwieńczenia. Ścianki kosza wypełnione są płycinami w kształcie pionowych prostokątów zamkniętych półkolistymi łukami nadwieszonymi, z malowanymi przedstawieniami, od lewej: św. Jana Ewangelisty, Jezusa Dobrego Pasterza, św. Łukasza Ewangelisty oraz św. Mateusza Ewangelisty. Wszystkie osoby przedstawione są w półpostaci, ewangeliści ukazani jako piszący w księgach, z atrybutami w narożach obrazów: św. Jan z orłem, św. Łukasz z wołem oraz św. Mateusz z aniołem. Baldachim powtarza rzut kosza ambony, o krawędzi zdobionej lambrekinem; wyżej jest zredukowane belkowanie. Balustrada schodów jest z jedną, sylwetowo wyciętą, dwulalkową tralką z płaskim nodusem. Struktura malowana jest w kolorze jasnobeżowym, detale w kolorze czerwonym, profilowania złocone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Wolnostojąca chrzcielnica w typie kielichowym osadzona jest na okrągłej, profilowanej, wklęsło-wypukłej stopie. Toczony trzon w dolnej partii zdobi gruszkowy nodus przechodzący w ujęty dwoma pierścieniami (talerzykami) wałek. Czara jest cylindryczna, dołem puklowana, o profilowanym wylewie. Struktura czaszy chrzcielnicy jest profilowana, wklęsło-wypukła i zwieńczona złoconym krzyżem o trójlistnych zakończeniach ramion. Całość utrzymana jest w kolorze bieli, część detali jest złocona.
chrzcielnica
Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie leżącego prostokąta, ujęty prostą, ciemnobrązową ramą zawiera przedstawienie rozmowy Jezusa z Samarytanką przy studni. Główne postaci ukazane są pośrodku kompozycji. Po lewej stronie studni siedzi, zwrócony na wprost Jezus. Skierowaną profilem w prawo głowę charakteryzują długie, wspierające się na barkach, brązowe włosy i długi zarost oraz delikatne rysy pociągłej twarzy. Jezus ubrany jest w białą suknię z długimi rękawami oraz przerzucony przez lewe ramię, osłaniający biodra i nogi niebieski płaszcz z czerwoną podszewką. Łokieć lewej ręki wspiera na cembrowinie studni, prawą unosi na wysokości klatki piersiowej. Gest dłoni sugeruje moment rozmowy ze stojącą po drugiej stronie studni, w lekkim wykroku młodą kobietą zwróconą profilem w lewo, o nieco pochylonej sylwetce. Pociągłą twarz charakteryzują delikatne rysy o klasycznym profilu, z długim, prostym nosem. Widoczne spod kremowej chusty rudawe włosy są upięte z tyłu głowy. Kobieta ubrana jest w długą, kremową suknię z długimi, drapowanymi rękawami oraz wydatnym dekoltem, pod biustem spiętą szeroką, czerwoną szarfą. Dodatkowo przez prawe ramię przerzucony jest osłaniający biodra i nogi jasnobrązowy płaszcz. Lewą, opuszczoną wzdłuż ciała ręką podtrzymuje połę płaszcza, prawą trzyma uchwyt stojącego na studni naczynia. Postaci ukazane są na tle rozłożystego drzewa. W głębi rozciąga się pagórkowy krajobraz z krętą rzeką i pojedynczymi drzewami. Po lewej stronie znajduje się zabudowa niewielkiego miasta. W przestrzeni pejzażu widoczne są pojedyncze sylwetki postaci. Kolorystyka obrazu jest nasycona, plama barwna miękko, malarsko opracowana.
obraz
Chrystus i Samarytanka
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta, ujęty profilowaną, częściowo złoconą, polichromowaną na czarno ramą, zawiera wizerunek Jezusa Ukrzyżowanego w otoczeniu arma Christi. Sylwetkę Jezusa w typie „Cristo morto” charakteryzuje sumarycznie opracowana muskulatura ciała. Głowa wsparta jest na prawym barku. Szeroką twarz charakteryzują wyraziste rysy z długim, prostym nosem i wydatnie zaznaczonymi oczami. Ramiona są w łagodnym zwisie, tors z wyrazistą linią żeber. Biodra przesłania krótkie, związane na lewym boku, białe perizonium. Nogi przebite są jednym gwoździem. Po lewej stronie kompozycji, powyżej poziomego ramienia krzyża jest usytuowany na obłokach kielich. Poniżej znajduje się drabina, włócznia ze skrzyżowanymi płonącymi pochodniami, obok trzcina z zatkniętymi gąbkami. W dole kompozycji, na kamiennej płycie znajduje się dzban, trzy kości do gry, młotek, sakiewka z napisem „30” i wysypującymi się monetami oraz bicz. Prawą stronę kompozycji, powyżej ramienia krzyża zajmuje przedstawienie chusty św. Weroniki na obłokach. Niżej znajduje się dużych rozmiarów kamienny słup w formie tralki opleciony sznurem, którym przytwierdzony jest miecz o głowni zakrzywionej na wzór szabli, pośrodku której jest odcięte ucho. Na słupie stoi zwrócony kogut. Obok znajduje się gorejące serce. U dołu, na kamiennej płycie leżą obcęgi, trzy gwoździe, łańcuch i rękawica. Tło kompozycji jest ciemnoniebieskie.
obraz
Chrystus Ukrzyżowaniu w otoczeniu arma Christii
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta ujęty jest profilowaną, złoconą i polichromowaną w odcieniu ciemnej czerwieni ramą, zawiera wizerunek Jezusa w typie Ecce Homo. Jezus ukazany jest na wprost, w półpostaci. Zwróconą w trzech czwartych w lewo, przechyloną w bok głowę charakteryzuje owalna twarz o sumarycznie opracowanych rysach, wyraziście zaznaczonych oczach, zwłaszcza dolnych powiekach, szerokich łukach brwiowych, długim prostym nosie, wyraźnym wykroju ciemnych ust. Dodatkowo cechują ją światłocieniowo zaznaczone policzki oraz krótki, dwudzielny, ciemnobrązowy zarost. Długie, skręcone w rurkowe pukle włosy wspierają się na barkach. Częściowo odsłonięty tors Jezusa charakteryzuje sumaryczny modelunek muskulatury oraz zarysu żeber. Na ramiona nałożony jest związany na klatce piersiowej niebieskim troczkiem i przewieszony przez przedramiona czerwony płaszcz. Skrzyżowane w nadgarstkach ręce związane są sznurem. W prawej dłoni Jezus trzyma pojedynczą trzcinę. Głowę wieńczy korona cierniowa i okala promienisty nimb. Na twarzy, szyi, torsie i rękach widoczne są drobne stróżki krwi. Tło przedstawienia jest jednolite, utrzymane w odcieniu ciemnej zieleni. Obraz charakteryzuje intensywna, nasycona kolorystyka. U dołu napis „ECCE HOMO”.
obraz
Chrystus Ecce Homo
Zdjęcie nr 1: Kościół parafialny w Gruszowie znajduje się na niewielkim wzniesieniu w centrum miejscowości. Budowla jest orientowana, jednonawowa, z szerokim zamkniętym trójbocznie prezbiterium oraz czworoboczną wieżą od zachodu. Korpusu nawowy i prezbiterium charakteryzuje konstrukcja zrębowa, natomiast wieżę słupowa. Od północy do prezbiterium przylega zakrystia na rzucie prostokąta, natomiast do nawy zamknięta trójbocznie kaplica boczna. Do wnętrza kościoła prowadzą dwie kruchty, jedna od strony południowej, druga przez wieżę od zachodniej. Nad korpusem nawowym i prezbiterium znajduje się jednokalenicowy dach kryty gontem, a na styku nawy i prezbiterium usytuowana jest drewniana wieżyczka na sygnaturkę nakryta baniastym hełmem z latarnią. Zakrystia przekryta jest dachem pulpitowym, natomiast kaplica boczna oraz kruchty dachami dwuspadowymi krytymi gontem. Izbicową, o pochyłych ścianach wieżę wieńczy okuty blachą dach namiotowy. Elewacje osłania szalunek z pionowych desek z tzw. listwowaniem oraz pseudopilastry, dodatkowo wieżę w jednej trzeciej wysokości obiega niewielki parapet kryty gontem. W strukturze korpusu nawowego otwory okienne znajdują się po stronie południowej i mają kształt stojących prostokątów. W prezbiterium znajduje się po jednym oknie od południa i od wschodu, ich prostokątna forma jest zamknięta łukiem w ośli grzbiet. W kaplicy bocznej jest jedno okno od strony zachodniej. Ściana wschodnia zakrystii przepruta jest dwoma niewielkimi oknami, natomiast kruchty południowej jednym. W kruchcie zachodniej od południa jest jedno okno, natomiast w dolnej partii wieży znajdują się trzy, z czego dwa dolne oddziela od górnego niewielki daszek pulpitowy. Wnętrze korpusu nawowego i prezbiterium kościoła nakryte jest drewnianym stropem. Do kaplicy bocznej prowadzi szerokie przejście o ostrołukowym wykroju. Południowy portal w korpusie nawowym wieńczy wykrój w formie łuku w ośli grzbiet. Ściany i stropy wnętrza kościoła pokrywa secesyjna polichromia. Plac przykościelny otoczony jest drewnianym ogrodzeniem oraz starodrzewem.
kościół
Kościół Rozesłania Świętych Apostołów w Gruszowie

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum Chrystus ukazany w półpostaci, zwrócony w trzech czwartych w lewo, z głową skierowaną frontalnie, obiema rękami przytrzymuje na piersi płaszcz. Twarz ma owalną, o niskim czole, migdałowatych oczach, prostym nosie i pełnych ustach; okoloną jasnobrązowymi, kręconymi brodą i włosami. Chrystus ubrany jest w białą, luźną tunikę oraz granatowy płaszcz zarzucony na ramiona i podtrzymywany z przodu postaci. Chrystus ukazany jest na tle pejzażu z błękitno-różowym niebem. Obraz ujęty szeroką, profilowaną, czarną ramą z złoconym perełkowaniem.
grafika

Chrystus

Zdjęcie nr 1: Feretron dwustronny, z prostopadłościenną podstawą z otworami na drążki. Na podstawie obrazy z przedstawieniem Chrystusa Błogosławiącego oraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem otoczone drewnianą, profilowaną ramą zdobioną po bokach spłaszczonymi wolutami i zwieńczoną medalionem z monogramami „IHS” po jednej i „MARYA” po drugiej stronie, nad którym znajduje się zamknięta korona. Medalion ujmują c-kształtne elementy, a przestrzeń pod nimi wypełniają rozwinięte kwiaty. Na awersie Chrystus w półpostaci, który lewą rękę przyciska do piersi, a prawą unosi w geście błogosławieństwa. Na owalną twarz, duże ciemne oczy, wąski nos, niewielkie usta, wąsy oraz dzielącą się w dwa pukle brodę. Długie falowane włosy opadają mu na barki. Jest ubrany w żółtą suknię, przez prawy bark ma przerzucony czerwony płaszcz z zielonym podbiciem, wywinięty, łamiący się w obszerne fałdy. Wokół głowy postaci świetlisty nimb; tło stanowią niebieskie, skłębione obłoki. Na rewersie Matka Boska z Dzieciątkiem na prawym ramieniu, w półpostaci, frontalnie, z głową delikatnie przechyloną w prawo, lewą ręką przytrzymując Jezusa. Ma owalną twarz o delikatnych rysach, półprzymknięte oczy, wąski nos i szerokie usta, na głowie dekorowany pasem haftu, biały welon. Ubrana jest w czerwoną suknię z wąskimi rękawami i niebieski, podbity złotem płaszcz wywijający się przy prawej ręce. Dzieciątko siedzi, zwrócone w trzech czwartych w lewo, prawą ręką błogosławi, lewą dotyka dłoni Marii. Ma owalną, pulchną twarz o niebieskich oczach, małym nosie i ustach oraz jasne, falowane włosy. Jest ubrane w sukienkę białą górą, beżową dołem i przewiązaną fioletową szarfą w pasie; stopy bose. Postacie zostały ukazane na tle kamiennej balustrady, ponad którą widać rozłożyste drzewo i fragment ogrodu z kwitnący krzakiem róż po prawej stronie.
feretron

Chrystus Błogosławiący, Matka Boska z Dzieciątkiem

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta, w bogato profilowanej, złoconej ramie z przedstawieniem Chrystusa, w ujęciu frontalnym, w popiersiu, z głową uniesioną do góry. Jego twarz jest pociągła, nos wydatny, oczy wypukłe, owalne, źrenice przy górnej krawędzi powieki, usta lekko rozchylone. Włosy ma długie, kręcone, opadające na ramiona, brodę krótką. Ubrany jest w białą koszulę, rozchyloną na piersi. Tło neutralne, utrzymane w złamanych brązach, z poświatą wokół głowy. Obraz utrzymany w ciemnej, brązowej tonacji kolorystycznej.
obraz

Chrystus

Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum Chrystus, ukazany w półpostaci, zwrócony delikatnie w lewo. Głowa uniesiona lekko ku górze, w zielonej koronie cierniowej. Twarz podłużna, okolona nieznacznym zarostem, o dużych oczach oraz wąskich, zaciśniętych ustach. Włosy ciemne, kręcone, opadają na plecy. Jezus prawą dłoń wkłada w przebity bok, lewą wskazuje na ranę. Tors odsłonięty, czerwony płaszcz narzucony na lewe ramię i opadający na kolana, obficie drapowany. W dolnej części obrazu banderola zawijająca się ku górze, z napisem „Patrz grzeszniku com cierpiał za Twe nieprawości / Dałem sobie Bok otworzyć Ku Tobie z miłości”. Tło jednolite, brunatne.
obraz

Chrystus Bolesny

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta w profilowanej, złoconej ramie z przedstawieniem umęczonego Chrystusa prezentującego rany. Jezus został ujęty w półpostaci, zwrócony lekko w lewo, z głową przechyloną na prawe ramię i zwróconą do widza. Ma podłużne, szczupłe oblicze, smutny wyraz twarzy, uniesione brwi, szeroko otwarte, wzniesione do góry oczy, wąski nos i usta o kącikach opadających w dół. Krótka broda zwija się w pukle złączone symetrycznie na środku podbródka. Zwinięte w loki włosy spływają na plecy, na nich szeroka korona cierniowa, wokół głowy wąski, świetlisty nimb. Chrystus ma nagi tors o wyraźnie zaznaczonej budowie i muskulaturze, na ciele krople krwi i ślady w miejscach wbicia gwoździ, obiema dłońmi dotyka i wskazuje rozległą ranę w boku. Przez lewe ramię i rękę ma przerzucony czerwony płaszcz, który przechodzi na plecy i spływa do ziemi, łamiąc się w płytkie, równoległe fałdy. Na prawym biodrze widoczny fragment białego perizonium.
obraz

Chrystus Bolesny

Zdjęcie nr 1: Obraz o kształcie stojącego prostokąta. Nagi, stojący Chrystus przedstawiony do pasa, zwrócony w trzech czwartych w lewą stronę. Twarz smukła z długim nosem oraz lekko rozchylonymi ustami. Włosy i zarost Chrystusa mają czarny kolor. Ugięte w łokciach ręce rozchylają ranę. Lewe ramie Jezusa okrywa czerwona tkanina. Na głowie ma koronę cierniową w odcieniu brązu. Tło brązowe. Na odwrocie inskrypcja: „Maciej Czosnyka + d. 25/8 1883 r / i ofiarował do Kościoła S. Marka / w Krakowie X Ludwik Nov(…)ki / (…) zy”
obraz

Chrystus Bolesny

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Chrystus Ukrzyżowany (kopia Chrystusa Kobylańskiego?)", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/chrystus-ukrzyzowany-kopia-chrystusa-kobylanskiego

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności