Tabernakulum z tronem wystawienia

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Igołomia-Wawrzeńczyce
Miejscowość
Igołomia
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wawrzeńczyce
Parafia
Narodzenia Najświętszej Marii Panny
Miejsce przechowywania
ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/01830
Kategoria
tabernakulum
Ilość
1
Czas powstania
tabernakulum: 1766, XX wiek; tron wystawienia: XIX/XX wiek
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie, snycerskie i rzeźbiarskie, złocone, srebrzone; stop miedzi kuty, lany
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Tabernakulum powstało najpewniej w 1766 roku razem z ołtarzem głównym. Opisane zostało w aktach wizytacji z 1783 roku, mianowicie było polichromowane w kolorze niebieskim, tak jak struktura ołtarza („Cyborium podobnież malowane z zameczkiem dobrym”). W takim stanie wymieniono je również w inwentarzu kościoła z 1831 roku. Prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku do tabernakulum dobudowano tron wystawienia. W XX wieku w osiemnastowieczną strukturę drewnianej skrzynki wmontowano wzmocnione, metalowe tabernakulum. Zapewne odnowione razem z całym ołtarzem podczas jego kompleksowej konserwacji w 1999 roku.

Opis

Tabernakulum w formie skrzynki, na cokole, z wybrzuszonym licem, z korpusem flankowanym ustawionymi ukośnie pilastrami, dźwigającymi gzyms, o trzonach przechodzących dołem w spływy wolutowe dekorowane motywami rocaille. Drzwiczki kwadratowe, zamknięte od góry półkoliście, ujęte ramą dekorowaną ornamentem roślinnym, w polu aplikowany kielich eucharystyczny w otoczeniu kłosów zbóż i kiści winogron. Na tabernakulum tron wystawienia utworzony ze ścianki wyłożonej czerwonym atłasem flankowanej kolumienkami dekorowanymi liśćmi akantu, ustawionymi na postumentach i dźwigającymi podwójne imposty i stojące na nich wazoniki. Całość zwieńczona baldachimem w formie kopuły zakończonej krzyżem, na planie analogicznym do tabernakulum, z podwieszonym stylizowanym lambrekinem. Drewniana struktura tabernakulum pozłacana, tron posrebrzany i pozłacany.

Zarys problematyki artystycznej

Tabernakulum igołomskie przyjmuje najbardziej typową dla XVIII wieku formę skrzynki ujętej spływami wolutowymi. Uzupełnione zostało w późniejszym czasie o eklektyczny w swojej formie i dekoracji tron wystawienia.
Tabernakulum jest to zamykana szafka umieszczona na ołtarzu głównym, w której przechowywany jest Najświętszy Sakrament. Natomiast tron wystawienia umieszczany na tabernakulum służy jako miejsce do wystawienia Najświętszego Sakramentu w monstrancji. Baldachim wieńczący tron ma szczególne znaczenie, gdyż w Kościele stanowi on osłonę przedmiotów szczególnego kultu czy świętości, jak w omawianym przypadku Najświętszego Sakramentu.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Tabernakulum powstało najpewniej w 1766 roku razem z ołtarzem głównym. Prawdopodobnie na przełomie XIX i XX wieku dobudowano do niego tron wystawienia. W XX wieku w osiemnastowieczną strukturę drewnianej skrzynki wmontowano wzmocnione, metalowe tabernakulum.

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Tabernakulum z tronem wystawienia", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/tabernakulum-z-tronem-wystawienia-1

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności