Św. Paweł
Zdjęcie nr 1: Rzeźba św. Pawła została ścięta z tyłu i wydrążona oraz ustawiona na kwadratowej podstawie. Apostoł został ukazany w trzech czwartych w lewo, w kontrapoście. W wyciągniętej w bok lewej ręce trzyma miecz zwrócony ostrzem w dół, prawą zaś wspiera na piersi. Twarz Pawła jest szczupła, o głęboko osadzonych oczach, prostym nosie i rozchylonych ustach. Okala ją długa skręcona broda opadająca na pierś oraz krótkie, kręcone włosy. Apostoł jest ubrany w zieloną tunikę, przylegająca do ciała o pozłacanych mankietach oraz płaszcz zawieszony na lewym ramieniu, opadający z przodu postaci i na prawy bok. Polichromia ciała jest naturalistyczna.
Zdjęcie nr 2: Rzeźba św. Pawła została ścięta z tyłu i wydrążona oraz ustawiona na kwadratowej podstawie. Apostoł został ukazany w trzech czwartych w lewo, w kontrapoście. W wyciągniętej w bok lewej ręce trzyma miecz zwrócony ostrzem w dół, prawą zaś wspiera na piersi. Twarz Pawła jest szczupła, o głęboko osadzonych oczach, prostym nosie i rozchylonych ustach. Okala ją długa skręcona broda opadająca na pierś oraz krótkie, kręcone włosy. Apostoł jest ubrany w zieloną tunikę, przylegająca do ciała o pozłacanych mankietach oraz płaszcz zawieszony na lewym ramieniu, opadający z przodu postaci i na prawy bok. Polichromia ciała jest naturalistyczna.

Św. Paweł

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Kęty
Miejscowość
Bulowice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Św. Wojciecha Biskupa i Męczennika
Miejsce przechowywania
ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/23855
Kategoria
rzeźba
Czas powstania
około 1850 roku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Oświęcim
Technika i materiał
drewno, techniki snycerskie, polichromowanie, złocenie i srebrzenie
Wymiary podstawowe
wysokość – 175 cm
Wymiary szczegółowe
Wysokość figury – 170 cm
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Figura autorstwa Piotra Chrabczyńskiego, snycerza z Oświęcimia, powstał około 1850 roku i pochodzi z poprzedniego, spalonego ołtarza głównego. Rzeźbę wtórnie użyto w obecnej nastawie z lat 1925-1926.

Opis

Rzeźba św. Pawła została ścięta z tyłu i wydrążona oraz ustawiona na kwadratowej podstawie. Apostoł został ukazany w trzech czwartych w lewo, w kontrapoście. W wyciągniętej w bok lewej ręce trzyma miecz zwrócony ostrzem w dół, prawą zaś wspiera na piersi. Twarz Pawła jest szczupła, o głęboko osadzonych oczach, prostym nosie i rozchylonych ustach. Okala ją długa skręcona broda opadająca na pierś oraz krótkie, kręcone włosy. Apostoł jest ubrany w zieloną tunikę, przylegająca do ciała o pozłacanych mankietach oraz płaszcz zawieszony na lewym ramieniu, opadający z przodu postaci i na prawy bok. Polichromia ciała jest naturalistyczna.

Zarys problematyki artystycznej

Rzeźba św. Pawła Apostoła nawiązuje w swojej formie do jego przedstawień reprezentacyjnych popularnych w całej epoce nowożytnej. Mimo, iż figura powstała w połowie XIX wieku, wciąż żyje w niej tradycja przedstawień późnobarokowych, kształtowanych "manierą Fontany", z charakterystycznym ekspresyjnym wyrazem uwidaczniającym się w partii twarzy oraz w sposobie drapowania szat. Rzeźbiarz zastosował tradycyjną ikonografię św. Pawła wypracowaną jeszcze w czasach wczesnego chrześcijaństwa, określoną przez charakterystyczną fizjonomię i atrybuty - księgę i miecz. Od epoki nowożytnej powszechnym zwyczajem było umieszczanie w nastawach architektonicznych przedstawień św. Piotra i św. Pawła jako filarów Kościoła Powszechnego.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. Ostatnią konserwację przeprowadzono na początku XXI wieku.

Literatura

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1, Województwo krakowskie, red. J. Szablowski, Warszawa 1953, s. 492;
T. Chrzanowski, M. Kornecki, Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982, s. 401-402;
M. Lechner, Paulus, [w:] Lexikon der christlichen Ikonographie, Bd. 8, Ikonographie der Helligen. Melitius bis Zweiundvierzig Martyrer. Register, Hrgs. W. Braunfels, Rom-Freiburg-Basel-Vien 1994, kol. 128-147.

Streszczenie

Figura św. Pawła Apostoła autorstwa Piotra Chrabczyńskiego, snycerza z Oświęcimia, powstał około 1850 roku i pochodzi z poprzedniego, spalonego ołtarza głównego. Rzeźbę wtórnie użyto w obecnej nastawie z lat 1925-1926.

Osoby związane z dziełem

Zdjęcie nr 1 dla osoby: Paweł św.
Paweł św.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Przyścienny ołtarz drewniany, jednoosiowy ze zwieńczeniem otrzymał formę architektoniczną. Nastawa wspiera się na nowym, prostopadłościennym stipesie marmurowym z mensą, artykułowany od przodu dwiema smukłymi półkolumienkami, pomiędzy którymi umieszczono metalową i złoconą aplikację z przedstawieniem Najświętszego Serca Pana Jezusa. Na mensie ustawiono tabernakulum w formie prostopadłościennej skrzynki o wklęsło-wypukłych bokach, ustawione na czterech profilowanych nóżkach. Drzwiczki ozdobiono płaskorzeźbionym kielichem z hostią ujętym wklęsło wypukłym obramieniem. Jednokondygnacyjną nastawę ustawiono na dwustrefowym cokole. Partia cokołu ozdobiona została płycinami w kształcie pionowych prostokątów, a w osi środkowej w kształcie kwadratów. Płyciny wypełniono rzeźbioną dekoracją floralną na czerwonym tle. Kondygnacja retabulum ujęta została parą złoconych kolumn, podtrzymujących wyłamane nad polem środkowym belkowanie. Kolumny o kompozytowych kapitelach ustawiono na profilowanych bazach, w jednej trzeciej wysokości przedzielone zostały opaską, zaś w części dolnej ozdobiono je żłobkowaniem. Na belkowaniu umieszczono parę uskrzydlonych aniołków. Pole środkowe ujęte zostało w prostokątną, profilowaną ramę, zamkniętą od góry łukiem wklęsło-wypukłym z uskokami. W niej prezentowany jest obraz Jezusa Bielańskiego w typie Ecce Homo, a na zasuwie obraz Najświętszego Serca Pana Jezusa. Po bokach nastawy umieszczono ażurowe, złocone wici akantowe pełniące role uszaków. Zwieńczenie uzyskało formę prostokąta stojącego ujętego po bokach dwiema lizenami i spływami wolutowymi. Wieńczy je przerywane belkowanie, na którym usytuowano parę siedzących aniołków. W polu zwieńczenia umieszczono obraz Świętej Rodziny we wklęsło-wypukłej ramie. Natomiast szczyt zwieńczenia ozdobiono złoconym chrystogramem "IHS" na czerwonym tle, otoczonym wieńcem z obłoków i promienistą glorią. Strukturę nastawy pomalowano w kolorze beżowym, a ornamentykę wyzłocono i wysrebrzono.
ołtarz
Jezusa Bielańskiego
Zdjęcie nr 1: Wisząca, przyścienna ambona składa się z kosza, zaplecka i baldachimu. Dojście do kosza prowadzi przez dwuskrzydłowe drzwi usytuowane w zaplecku. Kształt kosza oparto na planie siedmiu boków z dziesięcioboku, ustawionych na wałku, z podwieszeniem w formie zbliżonej do stożka, zakończonego szyszką oraz dekorowanym rozetami i uskrzydlonymi główkami anielskimi. Ścianki kosza artykułowano prostokątnymi, obramienionymi płycinami z pięcioma płaskorzeźbionymi przedstawieniam czterech ewangelistów i siewcy. Każdego ewangelistę identyfikuje jego atrybut. Siewca, umieszczony na trzeciej płycinie, został ukazany jako młody mężczyzna, który idąc przez zaorane pole rzuca w nie ziarno. U jego stóp widać pług oraz worek ze zbożem na zasiew. Parapet kosza uzyskał formę gzymsu. Zaplecek został ujęty profilowaną ramą. W jego pole wpisano prostokątne, dwuskrzydłowe drzwi w profilowanym obramieniu. Baldachim uzyskał rzut analogiczny do kosza ambony. Płaskie podniebie z wyobrażeniem gołębicy Ducha Świętego na tle złocistych promieni ujmuje profilowany, łamany gzyms, ponad którym poprowadzono kopulasty dach. Na jego szczycie ustawiono rzeźbę Mojżesza trzymającego tablice Dekalogu. Struktura ambony została polichromowana w kolorze beżowym, z białymi i czerwonymi profilami, oraz pozłacanymi detalami, profilami i ornamentyką. Płaskorzeźby na koszu oraz figura Mojżesza otrzymały naturalistyczną polichromię.
ambona
ambona
Zdjęcie nr 1: Pełnoplastyczna figura ukazuje przyklękającego na prawe kolano uskrzydlonego anioła. Anioł o lekko pochylonej głowie do przodu ma modlitewnie złożone ręce przed sobą. Jego owalną twarz o jasnej karnacji, drobnym nosie i ustach otaczają krótkie brązowe włosy. Postać ubrana jest w białą, luźną tunikę. Umieszono ją na prostopadłościennym drewnianym postumencie zaopatrzonym w niski profilowany cokół oraz gzyms.
rzeźba
Adorujący anioł
Zdjęcie nr 1: Obraz uzyskał kształt stojącego prostokąta zamkniętego u góry łukiem odcinkowym, obramienionym profilowaną, złoconą ramą. W centrum kompozycji przedstawiono frontalnie siedzącego na niewielkim wzniesieniu Chrystusa z rozłożonymi rękami. Zbawiciel ma nieznacznie ujętą głowę w trzech czwartych w prawo. Jego pełną twarz o jasnej karnacji z rumianymi policzkami charakteryzuje wydatny nos i usta oraz łagodne spojrzenie. Okalają je gęste, brązowe włosy spływające na ramiona oraz krótka broda. Jezusa ubrany jest w czerwoną tunikę przewiązaną w pasie oraz niebieski płaszcz podbity bladym filetem, spiętym pod szyją i okrywającym jego plecy, a także nogi. Spod tuniki widać fragment lewej, bosej stopy. Jego głowę okala żółty nimb. Przed Jezusem z prawej strony klęczy na lewe kolano ujęty w profilu chłopak trzymający oburącz płaski kosz z pięcioma bochenkami chleba. Chłopiec odchylając się nieznacznie do tyłu ciężar kosza wspiera na prawej nodze. Ma owalną twarz o rumianych policzkach z drobnym nosem i ustami, okoloną krótkimi, jasnymi włosami. Ubrany jest w luźną, jasną koszulę z podwiniętymi rękawami oraz krótkie, brązowe spodnie. Przed nim w prawym rogu kompozycji leży pusty wiklinowy kosz, a obok niego na ziemi dwie ryby. Za Zbawicielem stoi trzech apostołów z nimbami talerzowymi nad głowami. Pierwszy z lewej widoczny jest nieznacznie od tyłu. To starszy mężczyzna z siwiejącymi włosami i brodą, ubrany w niebieską tunikę, ochrowy płaszcz i sandały. Dwóch następnych flankuje postać Jezusa. Obaj zostali przedstawieni frontalnie. Apostoł z lewej strony trzyma złożone ręce na wysokości piersi. Jego głowę otacza bujny zarost i broda. Ubrany jest w bladofioletową tunikę i narzucony na ramiona ciemnozielony płaszcz. Z kolei apostoł z prawej strony Chrystusa to młody mężczyzna, który obiema rękami zdaje się wskazywać na trzymany przez chłopca przed Jezusem kosz z chlebem. Ma on owalną twarz pozbawioną zarostu o jasnej karnacji i rumianych policzkach z wydatnym nosem i pełnymi ustami. Jego głowę otaczają krótkie, jasne włosy. Młodzieniec ubrany jest w luźną, ciemnozieloną tunikę oraz w czerwony płaszcz podbity bladym fioletem przerzucony przez lewe ramię. Na drugim planie w głębi za chłopcem z koszem chleba i najmłodszym apostołem widać grupę siedzących ludzi. Podobną grupę przedstawiono w głębi obrazu na trzecim planie na tle wzgórzystego krajobrazu z rozlanym jeziorem i roślinnością oraz bladoniebieskim niebem z obłokami.
obraz
Cudowne rozmnożenie chleba
Zdjęcie nr 1: Obraz uzyskał kształt stojącego prostokąta zwieńczonego nadwieszonym łukiem odcinkowym, ujętego złoconą i srebrzoną, profilowaną ramą z dekoracją w typie palmetowym. W centrum kompozycji ukazano frontalnie w dwóch trzecich Chrystusa z nieznacznie pochyloną głową w prawo ujętą w trzech czwartych. Zbawiciel ma skrzyżowane z przodu i związane sznurem ręce. W lewej dłoni trzyma złocistą trzcinę z dwiema stylizowanymi parami liści. Jezus ma pociągła twarz o ciemnej karnacji i zapadłych policzkach, okoloną krótką brodą i brązowymi włosami spływającymi na ramiona. Charakteryzuje ją duży, prosty nos, wydatne usta i szeroko otwarte ciemne oczy. Na głowie ma zieloną koronę cierniową, spod której spływają krople krwi. Jego głowę otacza promienisty nimb przechodzący w ostre, złocone promienie. Krew widoczna jest także na odsłoniętym torsie oraz rękach. Zbawiciel ubrany jest w czerwony płaszcz narzucony na ramiona odsłaniający jego nagi tors oraz szarobłękitne, luźne perizonium.
obraz
Ecce Homo
Zdjęcie nr 1: Obraz uzyskał kształt stojącego prostokąta ujętego złoconą, profilowaną ramą z dekoracją w typie wolich oczu. W centrum kompozycji ukazano frontalnie w dwóch trzecich Chrystusa z nieznacznie pochyloną głową w prawo ujętą w trzech czwartych. Zbawiciel ma skrzyżowane z przodu i związane sznurem ręce. W prawej dłoni trzyma trzcinę. Ma pociągłą twarz o jasnej karnacji okoloną krótką brodą i brązowymi włosami spływającymi na ramiona. Jezus ma duży, prosty nos, wydatne usta i szeroko otwarte ciemne oczy. Na głowie ma złoconą koronę cierniową, spod której spływają krople krwi. Jego głowę otaczają ostre, złocone promienie. Krew widoczna jest także na odsłoniętym torsie oraz rękach. Chrystus ubrany jest w płaszcz narzucony na ramiona odsłaniający jego nagi tors. Zarówno płaszcz, jak i korona cierniowa, trzcina oraz sznur zostały przykryte płaskorzeźbioną, drewnianą sukienką wotywną.
obraz
Ecce Homo

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta ujęty profilowaną, złoconą ramą. W centrum kompozycji, na tle rozległego, górzystego pejzażu przedstawiony św. Antoni Padewski trzymający na ręku Dzieciątko Jezus. Święty ukazany frontalnie, w pozycji stojącej z głową zwróconą w trzech czwartych w lewo. Ubrany w brązowy habit franciszkański przepasany sznurem (cingulum), z przewieszonym u pasa różańcem. Stopy obute w brązowe sandały. Święty przedstawiony jako mężczyzna o okrągłej twarzy z pełnymi, zaróżowionymi policzkami, o dużych, ciemnych oczach oraz długim, prostym nosie. Głowa z tonsurą okolona nimbem. W prawym ręku postać trzyma kwiat białej lilii; w lewym podtrzymuje zamkniętą księgę, na której znajduje się Dzieciątko Jezus. Chrystus ukazany w postawie siedzącej, zwrócony w trzech czwartych w prawo. Ukazany jako jasnowłose, pulchne dziecko o jasnej karnacji z wyraźnie zaznaczonym rumieńcem. Oczy duże, nos prosty, usta lekko uśmiechnięte. Głowa otoczona nimbem. Biodra przepasane białą tkaniną. Dzieciątko wznosi prawą rękę w geście błogosławieństwa, w lewej trzyma kulę ziemską. Tło kompozycji stanowi rozległy, górzysty pejzaż z widoczną w oddali sylwetą miasta i płynącą rzeką. Powyżej niebo zasnute białymi obłokami. Na odwrociu obrazu napis „Ołtarz S(więtego) Józefa odnowiony kosztem Pana Józefa Mianowskiego 1851” oraz „Ten Obraz z Ramą Odnowiony na Honor S Antoniego dnia 15 Grudnia 1851. Woj(ciech) Dembowski, Malarz i Pozłotnik m.p. O.M.K.”
obraz

Św. Antoni Padewski

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta przedstawiający stygmatyzację św. Franciszka. W centrum kompozycji znajduje się św. Franciszek, usytuowany nieco z lewej strony obrazu, w pozycji klęczącej, zwrócony w trzech czwartych w lewo, z rękami rozłożonymi szeroko na boki. Ma podłużną twarz, z krótkim i jasnym zarostem, z oczami skierowanymi na Chrystusa, na głowie tonsurę. Święty ubrany jest w habit franciszkański przewiązany sznurem, a na stopach ma założone sandały. W górnej części obrazu, po prawej stronie znajduje się Chrystus jako serafin, z którego ran wychodzą czerwone promienie tworzące stygmaty u świętego Franciszka. Przed świętym, na wysokim wzniesieniu ułożone są: otwarta księga oraz czaszka. W tle, pośrodku widać zakonnika, ukazanego w pozycji siedzącej, czytającego księgę. W oddali widać pejzaż górski i pochmurne niebo. W dolnej części obrazu słabo czytelna sygnatura „Wład(ysław) P. Bąkowski 1886.” Rama drewniana, profilowana, fakturowana i złocona, zdobiona stylizowanymi rocaille'ami.
obraz

Stygmatyzacja św. Franciszka

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta z przedstawieniem św. Antoniego Padewskiego z Dzieciątkiem. Święty został ukazany w ujęciu do kolan, zwrócony w lewo, w stronę Dzieciątka stojącego na blacie przykrytym czerwonym obrusem. Głowa świętego jest delikatnie przechylona w lewo, lewa ręka obejmuje Dzieciątko, prawa opuszczona trzyma kwiat lilii. Święty ma owalną twarz o młodzieńczych rysach, na głowie tonsurę. Jest ubrany w habit franciszkański. Dzieciątko ukazane zostało niemal nagie, z białą chustą okrywającą biodro i przerzuconą przez prawe ramię. Prawą ręką Chrystus dotyka brody świętego, lewą wyciąga w jego stronę. U stóp Dzieciątka leży otwarta księga. Wokół głów postaci złote nimby. Tło kompozycji jednolite, ciemnobrązowe. Na odwrocie napis malowany farbą „Fundator Walenty / Tekiela. / 1840. / 24 lipca”.
obraz

Św. Antoni Padewski

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie prostokąta zbliżonego do kwadratu ujęty złoconą, profilowaną ramą. W centrum kompozycji przedstawiony św. Benedykt w postawie stojącej, w ujęciu frontalnym z głową zwróconą w trzech czwartych w prawo. Święty ubrany w obszerny czarny habit benedyktyński z kapturem i szerokimi rękawami. Ukazany jako mężczyzna o pozbawionej zarostu okrągłej twarzy z wydatnym nosem oraz szeroko otwartymi, skierowanymi na wprost oczami. Wokół głowy tonsura oraz złocony nimb. Święty w swojej prawej ręce podtrzymuje oprawioną na czerwono księgę. Lewą dłoń składa na piersi na wysokości serca. Po prawej stronie obrazu widoczny fragment stołu przykrytego zieloną tkaniną, na którym widoczna biała mitra. Na drugim planie, po lewej stronie nieco za postacią świętego przedstawiono fragment wysokiego cokołu stanowiącego podstawę dla kolumny. Tło złocone, wytłaczane w motywy roślinno-kwiatowe.
obraz

Św. Benedykt

Zdjęcie nr 1: Obraz przedstawiający św. Izydora Oracza w kształcie stojącego prostokąta, podzielony na dwie strefy. W dolnej strefie został ukazany anioł orzący pole za pomocą pary wołów i pługa. Anioł ubrany jest ciemnozieloną tunikę, ma również czerwone skrzydła. Powyżej ukazana jest niewielka scenka rodzajowa przedstawiająca pasterza, ubranego w strój krakowski: niebieską sukmanę i czerwony kapelusz, stado białych owieczek oraz latające wrony. W górnej strefie obrazu, po prawej stronie został ukazany św. Izydor, który klęczy przed przydrożnym krzyżem ze złożonymi w geście modlitwy rękami. Święty ubrany jest w brunatno-zieloną sukmanę, szare spodnie i czarne buty z wysokimi cholewami. Twarz z dużymi oczami, krótkim zarostem okolona długimi i brązowymi włosami. Wokół głowy ma trójstrefowy nimb: brązowy kolisty, niebieski okrągły i żółty utworzony z przerywanej kreski. Sylwetki postaci, draperie oraz brzegi szat oddane są konturem i wypełnione płaską plamą barwną. Po lewej stronie obrazu widoczne murowane zabudowania z jasnobrązowymi dachami. Krzyż prosty, a wokół jego ramion jest namalowana żółto-pomarańczowa poświata. Tło obrazu jednolite, niebieskie. Rama drewniana, prosta, pokryta bejcą.
obraz

Św. Izydor Oracz

Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum obrazu św. Józef Kalasanty klęczący przed unoszącą się pośród obłoków Matką Boską z Dzieciątkiem. Święty zwrócony jest w trzech czwartych w prawo, z uniesioną głową i skrzyżowanymi na piersi rękami, w których trzyma gorejące serce i gałązkę lilii. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych, wąskich oczach i lekko garbatym nosie, okoloną krótką, siwą brodą i włosami po bokach głowy, na jej czubku łysina. Ubrany jest w czarny habit zapinany z przodu na guziki, z białą koloratką oraz czarny płaszcz zarzucony na plecy. Przed nim leży czarny biret i otwarta księga z napisem „Consti/tutio/nes Cler[i]c[orum] / Regular[um] / Piarum / Schola/rum”. Na pierwszym planie ukazany od tyłu, w pozycji półleżącej, chłopiec z otwartą księgą. Obok, w prawym dolnym rogu na księgach leżą czerwony kapelusz kardynalski, pastorał i laska zakończona krzyżem arcybiskupim. W lewej, górnej części obrazu Matka Boska siedzi na obłoku, zwrócona jest w trzech czwartych w lewo, pochylona, obiema rękami trzyma stojące po jej prawej stronie Dzieciątko. Twarz o łagodnych rysach, wąskich oczach, okolona jasnymi włosami. Ubrana jest w jasnoróżową suknię z białą podwiką, niebieski płaszcz narzucony na kolana oraz jasnoróżowy, rozwiany welon na głowie. Dzieciątko zwrócone w trzech czwartych w lewo, z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa, przepasane w partii bioder białą tkaniną. U góry obrazu, pośród obłoków dwa putta. W prawej części obrazu, za świętym widoczne dwie postacie klęczących dzieci, spośród których jedno czyta księgę a drugie się modli. Scena ukazana we wnętrzu z widocznymi w tle pilastem i oknem.
obraz

Adoracja Matki Boskiej przez św. Józefa Kalasantego

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "Św. Paweł", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-pawel-53

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności