Św. Michał Archanioł

Dzieje zabytku

Obraz św. Michała Archanioła powstał na początku XVII wieku. Pierwotnie był umieszczony w poprzedniej świątyni w Mszanie Dolnej. Konserwację obrazu wykonał w 1920 roku Juliusz Makarewicz, a w ostatnich latach Agnieszka Chojkowska w Krakowie.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta, zbliżonego do kwadratu, przedstawiający św. Michała Archanioła. Kompozycja flankowana malowaną, półkolistą arkadą wspartą na marmoryzowanych kolumienkach. W centrum znajduje się św. Michał Archanioł, którego skrzydła wychodzą na łuk arkady. Archanioł ukazany jest w postawie stojącej, dynamicznej. Nogami depcze szatana, a w dłoniach trzyma włócznię skierowaną ostrzem w dół, zakończoną u góry krzyżem. Twarz archanioła o delikatnych rysach z długim i prostym nosem i wzrokiem skierowanym w dół, silnie zarumienionych policzkach. Włosy średniej długości, kręcone, rozwiane do tyłu. Archanioł ubrany jest w długą i białą suknię, zieloną tunikę z szerokimi ramionami oraz krótką, czerwoną szatę wierzchnią z białym kołnierzem. Archanioł ma również parę dwukolorowych skrzydeł zielono-czerwonych, a wokół głowy ma złoty i kolisty nimb z wpisanym w polu krzyżykiem. Dół kompozycji zajmuje zielone podłoże, na którym leży nagi szatan z podkulonymi nogami, ukazany w monstrualnej postaci z ciemnymi skrzydłami u pleców. Lewą ręką ugiętą w łokciu wspiera się na podłożu, a prawą uniesioną u góry mocuje się ze św. Michałem. Tło grawerowane w symetryczny ornament roślinny. Rama obrazu profilowana, dekorowana pozłacaną i grawerowaną grubą plecionką oraz naprzemiennie posrebrzanymi wydłużonymi rautami.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz św. Michała Archanioła został wykonany na początku XVII wieku. Dynamiczna draperia szat została przedstawiona już w stylu nowożytnym. Podobnie arkada, pod którą stoi św. Michał Archanioł oraz tło wykazują cechy stylowe renesansu. Rama obrazu zdobiona jest grawerowanym i złoconym ornamentem plecionkowym oraz dekoracją plastyczną w postaci wydłużonych, manierystycznych rautów, co również pozwala datować dzieło na początek XVII wieku. Wymienione argumenty wskazują, iż obraz św. Michała Archanioła powstał w tym czasie i zapewne jest pozostałością niezachowanej manierystycznej nastawy ołtarzowej. Niestety źródła archiwalne nie wymieniają ołtarza z obrazem św. Michała Archanioła.

Streszczenie

Obraz św. Michała Archanioła został wykonany na początku XVII wieku w stylu renesansowym. Pierwotnie obraz był umieszczony w poprzedniej świątyni w Mszanie Dolnej.

Bibliografia