Św. Florian

Dzieje zabytku

Obraz św. Floriana powstał po wybudowaniu świątyni w Łętowni, z przeznaczeniem do nowego ołtarza bocznego, a więc po 1765 roku.

Opis

Obraz w formie zbliżonej do trapezu zamkniętego łukiem półkolistym nadwieszonym, o wklęsłych bokach. W centrum św. Florian ukazany w półpostaci, zwrócony w trzech czwartych w prawo, z głową skierowaną w przeciwną stronę. W lewej, ugiętej ręce trzyma drzewce czerwonego sztandaru z wizerunkiem białego orła, w prawej, wyciągniętej w bok trzyma cebrzyk, z którego wylewa wodę na płomienie. Twarz ma owalną, o niskim czole, małych okrągłych oczach, uniesionych brwiach, wąskim nosie i pełnych ustach; okoloną krótkimi, brązowymi włosami i brodą. Ubrany jest w metalową zbroję płytową, na lewy bok ma zarzucony czerwony, rozwiany płaszcz. Przed świętym, w prawym dolnym rogu obrazu leżą tarcza, miecz i hełm z pióropuszem. W lewej części obrazu, w tle ukazany płonący budynek. Święty przedstawiony na tle niebieskiego nieba z szarymi obłokami.

Zarys problematyki artystycznej

Autor omawianego dzieła namalował szereg obrazów ołtarzowych do kościoła w Łętowni, mianowicie św. Jana Nepomucena, św. Walentego, św. Szymona i św. Judy, św. Jana, św. Marii Magdaleny, św. Barbary, Matki Boskiej Szkaplerznej oraz św. Anny Samotrzeć. Wszystkie te dzieła cechuje zbliżony typ fizjonomii postaci o małych, okrągłych oczach i uniesionych, łukowatych brwiach, wąskim nosie i pełnych ustach. Tkanina strojów modelowana jest bardzo miękko, układa się w duże fałdy i zagięcia, mocno rozjaśnione w miejscach załamania, z silnym światłocieniem. Widoczna jest duża szczegółowość w sposobie oddania strojów i atrybutów. Postacie są smukłe i mają wydłużone, czasem lekko zachwiane proporcje, ale pozowane są swobodnie.
Święty Florian ukazany na obrazie był rzymskim żołnierzem. W czasie prześladowań chrześcijan, za rządów cesarza Dioklecjana, został aresztowany, a gdy odmówił złożenia ofiary bóstwom pogańskim poddano go torturom, po czym przywiązano kamień młyński do szyi i utopiono. W 1184 roku dzięki staraniom Kazimierza Sprawiedliwego sprowadzono relikwie św. Floriana do Rzeczypospolitej. We wsi Kleparz, nieopodal Krakowa (dziś jego dzielnicy) wybudowano świątynię pod wezwaniem tego świętego. W 1528 roku pożar strawił cały Kleparz, oprócz kościoła św. Floriana. To cudowne wydarzenie rozpowszechniło w Polsce kult tego świętego jako patrona chroniącego przed ogniem. Dlatego w ikonografii przedstawiany jest on w stroju żołnierza, najczęściej z naczyniem z wodą (cebrzyk), gaszącego ogień. Na omawianym obrazie w tle przedstawiony jest pożar budynków w nawiązaniu do historii z Kleparzem. W 1436 roku święty został ustanowiony przez biskupa Zbigniewa Oleśnickiego jednym z czterech patronów Królestwa Polskiego, dlatego na obrazie przedstawiony jest z chorągwią z wizerunkiem Orła Białego.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Ściemniały werniks.

Streszczenie

Obraz św. Floriana powstał po wybudowaniu świątyni w Łętowni, z przeznaczeniem do nowego ołtarza bocznego, a więc po 1765 roku. Święty Florian ukazany na obrazie był rzymskim żołnierzem i zginął męczeńską śmiercią w okresie prześladowań chrześcijan. W Polsce rozpowszechnił się kult tego świętego jako patrona chroniącego przed ogniem w związku z cudownym ocaleniem kościoła św. Floriana na Kleparzu (Kraków) podczas pożaru w 1528 roku.

Bibliografia