Św. Aleksy pod schodami

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Wadowice
Miejscowość
Ponikiew
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wadowice Południe
Parafia
Św. Aleksego
Tagi
malarstwo religijne obraz św. Aleksy
Miejsce przechowywania
ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/05569
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
XX wiek
Technika i materiał
płótno, olej
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Z kroniki parafialnej wynika, że pierwszy obraz świętego patrona kościoła został malowany na ścianie kościoła w 1859 roku przez Michała Krasińskiego. Fresk wraz z drewnianą mensą i przywiezionym z kościoła w Wadowicach cyborium stanowił pierwszy ołtarz główny. Nie można jednoznacznie stwierdzić, czy obecny obraz ołtarza głównego był częścią jego wystroju od momentu budowy w latach 1862-1863, jednak jest to bardzo prawdopodobne. Ołtarz uległ spaleniu w 1974 roku, a jego odbudowę w 1979 roku nadzorował Mirosław Mąka. Obecny wizerunek może być odnowionym oryginałem z drugiej połowy XIX wieku lub wykonaną według niego kopią.

Opis

Obraz w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem nadwieszonym, oprawiony w profilowaną, złoconą ramę. W centrum postać św. Aleksego siedzącego na ławie przed kamiennym blokiem służącym za stół. Święty jest zwrócony w trzech czwartych w lewo, z głową delikatnie uniesioną i dłońmi złożonymi w geście modlitwy. Twarz młodzieńcza, oczy zwrócone do góry, włosy ciemnobrązowe, zaczesane do tyłu. Ubrany jest w białą szatę spodnią, niebieską tunikę ze złoconymi lamówkami, przepasaną w talii oraz czerwony płaszcz okrywający nogi; na stopach ma sandały. Przed nim, na stole leżą otwarta księga oraz krucyfiks, a u stóp trzy oprawione księgi. Święty ukazany pod schodami, których fragment widoczny jest w prawym górnym rogu obrazu; w tle niewielkie okienko z kratami. Kolorystyka tła ciemna, jednolita, postać wyodrębniona kolorystycznie.

Zarys problematyki artystycznej

Przedstawienie św. Aleksego nawiązuje do wezwania kościoła, które zostało nadane przez inicjatora jego budowy – księdza Aleksego Bocheńskiego. Aleksy to imię nadane anonimowemu świętemu, którego życiorys jest znany z legendy syryjskiej powstałej w latach 450-475. Zgodnie z nią urodził się on w zamożnej, rzymskiej rodzinie, żył w Syrii, w Edessie lecz w dniu swojego ślubu uciekł i został pustelnikiem. Gdy stał się znany, wrócił do swojego domu i jako żebrak żył pod schodami, nierozpoznany przez nikogo przez kilkanaście lat. Ten epizod z jego życia zobrazowano w omawianym dziele. Otrzymane dary rozdawał ubogim. Po śmierci, w jego ręce znaleziono kartkę, na której wyjawił, kim był. Święty uchodzi za patrona pielgrzymów, ubogich i żebraków. Jego wyznawcy za najważniejsze wartości uznawali ubóstwo oraz równość społeczną.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Nie można jednoznacznie stwierdzić, czy obecny obraz ołtarza głównego był częścią jego wystroju od momentu budowy w latach 1862-1863, jednak jest to bardzo prawdopodobne. Przedstawienie św. Aleksego odnosi się do wezwania kościoła, które zostało nadane przez inicjatora wzniesienia świątyni – księdza Aleksego Bocheńskiego.

Bibliografia

Książek Stanisław, "Ponikiew. Śladami naszych przodków 1395-2005. Monograficzny zarys dziejów wsi i jej kolonii", Ponikiew 2008

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Kronika budowli kościoła w Ponikwi, s. 8.

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Agata Felczyńska , "Św. Aleksy pod schodami", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2025, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-aleksy-pod-schodami

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności