Ołtarz główny św. Marcina

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
chrzanowski
Gmina
Alwernia
Miejscowość
Poręba Żegoty
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Babice
Parafia
Św. Marcina
Tagi
mała architektura ołtarz główny rocaille
Miejsce przechowywania
prezbiterium
Identyfikator
DZIELO/21144
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
druga połowa XVIII wieku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Kraków
Wymiary podstawowe
wysokość – około 7 m
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Na początku XX wieku, po zakończeniu rozbudowy kościoła, do ołtarza została dodana figura Boga Ojca, a figury aniołów wymieniono na nowe. W tym samym czasie ołtarz został odmalowany i pozłocony przez złotnika Stojanowskiego z Krakowa. W 1952 roku zakupiono nowe, pancerne i ogniotrwałe tabernakulum, dwa lata później ołtarz odnowiono. Przynajmniej do 1977 roku struktura była malowana na kolor kremowy. W 2009 roku zakończono ostatnie prace konserwatorskie.

Opis

Nastawa ołtarzowa architektoniczna, jednoosiowa, dwukondygnacyjna ze zwieńczeniem. Mensa sarkofagowa, na niej tabernakulum w kształcie prostopadłościennej skrzynki na profilowanym cokole. Drzwiczki w formie stojącego prostokąta dekorowanego kielichem z hostią w glorii adorowaną przez klęczące anioły. Na nim ustawiono krucyfiks. Nastawa ołtarzowa na cokole, flankowana parami kolumn kompozytowych na tle pilastrów. Wewnętrzne kolumny ustawiono ukosem do wewnątrz, zewnętrzne na zewnątrz. Podpory dźwigają fragmenty rozbudowanego belkowania o różnym wykroju ponad nimi i uwypuklającego się ponad polem centralnym. Wypełnia je nisza w kształcie stojącego prostokąta z uszakami, zamkniętego od góry łukiem nadwieszonym z uskokami. W niej znajduje się obraz z przedstawieniem św. Marcina w profilowanej, złoconej ramie. Wewnętrzne podpory dźwigają fragmenty przerwanego przyczółka. Druga kondygnacja ma półokrągły wykrój, jest flankowana zwielokrotnionymi pilastrami dekorowanymi płonącym rocaille’m i podtrzymującymi niewielkie spływy wolutowe, na których usadowiono putta. Pilastry ujmują spływy opierające się na zewnętrznych podporach niższej kondygnacji; na nich ustawiono figury aniołów. Pole kondygnacji wypełnia nisza w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego od góry łukiem nadwieszonym z uskokami wypełniona płaskorzeźbą Boga Ojca pośród obłoków. Zwieńczenie tworzy rzeźba gołębicy Ducha Świętego w otoczeniu obłoków dekorowanych główkami anielskimi i w glorii promienistej.
Struktura marmoryzowana w kolorze jasnoszarym; ornamentyka, profile, kolumny i detale złocone i srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz jest przykładem dzieła okresu późnego baroku. Charakteryzują go bujna, dynamiczna struktura z częściami bocznymi ustawionymi skośnie w stosunku do głównej osi, tendencja do zwielokrotniania elementów oraz wyłamywania linii prostych. Całość uzupełnia typowa dla okresu rokoka dekoracja ornamentalna złożona z rocaille’ów; ozdobności dodają mu liczne złocenia. Ołtarz jest poświęcony św. Marcinowi, patronowi kościoła i uzupełniony o postacie Boga Ojca i gołębicę Ducha Świętego umieszczone w strukturze powyżej.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Na początku XX wieku ołtarz został odmalowany i pozłocony przez złotnika Stojanowskiego z Krakowa. W 1954 roku ołtarz odnowiony, a w 2009 roku zakończono ostatnie prace konserwatorskie.

Streszczenie

Ukończony w drugiej połowie XVIII wieku ołtarz jest przykładem dzieła okresu późnego baroku. Charakteryzują go bujna, dynamiczna struktura z częściami bocznymi ustawionymi skośnie w stosunku do głównej osi, tendencja do zwielokrotniania elementów i wyłamywania linii prostych oraz rokokowa dekoracja.

Jak cytować?

Agata Felczyńska, "Ołtarz główny św. Marcina", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-glowny-sw-marcina

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności