Ołtarz boczny Najświętszego Serca Jezusa

Dzieje zabytku

Oko Opatrzności w zwieńczeniu zostało dodane między 1972 a 1980 rokiem. Przynajmniej do 1980 roku rzeźby świętych w zwieńczeniu znajdowały się w przeciwległym ołtarzu, a struktura była polichromowana na kolor jasnozielony.

Opis

Ołtarz architektoniczny, przyścienny, jednoosiowy, dwukondygnacyjny ze zwieńczeniem. Nastawa umieszczona jest na skrzyniowej mensie. Jej antepedium dekoruje ciemnoróżowa tkanina zdobiona wzorem zwiniętej wici roślinnej. Cokół jest wypełniony w centrum prostokątną płyciną, a na osiach zewnętrznych plakietami ornamentalnymi utworzonymi z motywów roślinnych z dziecięcymi główkami. Nastawa flankowana ustawionymi na wysuniętych partiach cokołu kolumnami dźwigającymi fragmenty pełnego belkowania, które podtrzymują partie urwanego przyczółka. W polu centralnym nisza w kształcie stojącego prostokąta z uskokiem, ponad którym gzyms i łuk półokrągły. W niszy umieszczono ujęty złoconą, ażurową ramą obraz z wizerunkiem św. Andrzeja z 1684 roku (przemalowany) wymiennie z obrazem Najświętszego Serca Jezusa. Powyżej obrazu, w łuku, plakieta dekoracyjna; na kluczu łuku owalne pole ujęte liśćmi. Druga kondygnacja w kształcie leżącego prostokąta z uszakami jest zwieńczona trzema postumentami, z których każdy dźwiga fragment gzymsu podtrzymującego cokół. Na zewnętrznych ustawiono postacie św. Jana Ewangelisty z lewej strony i być może św. Dominika z prawej. Kondygnację ujmują uszaki utworzone z suchej wici akantowej, pole wypełnia owalny obraz z popiersiem Matki Boskiej Niepokalanej. Nastawę wieńczy umieszczone na ścianie oko Opatrzności pośród chmur i w glorii promienistej.

Zarys problematyki artystycznej

Późnobarokowy ołtarz w kościele w Trzebuni wykorzystuje wyraźnie rozwiązania sztuki swego czasu. Sporządzono strukturę wykształconą w epoce nowożytnej, konstruując nastawę dwukondygnacyjną, z obrazem w polu środkowym pierwszej kondygnacji i mniejszym obrazem powyżej; ołtarz flankują kolumny. Struktura jest płaska, ale za to ozdobna – wyrafinowany kształt podkreślono umiejętnie ażurami, mniejsze pola wypełnione zostały złoconymi plakietami ornamentalnymi i profilami wzmagającymi efekt smukłości oraz nadającymi ciemnej w kolorze strukturze lekkości.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Późnobarokowy ołtarz przeszedł szereg przemian. W przeciągu ostatniego półwiecza uzupełniono zwieńczenie w formie oka Opatrzności, zmieniono kolor polichromii struktury oraz zamieniono rzeźby świętych umieszczone w drugiej kondygnacji z rzeźbami z przeciwległego ołtarza bocznego.

Bibliografia