Ołtarz boczny Matki Boskiej Różańcowej

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
myślenicki
Gmina
Sułkowice
Miejscowość
Harbutowice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Sułkowice
Parafia
Parafia Najświętszego Imienia Marii
Miejsce przechowywania
nawa kościoła
Identyfikator
DZIELO/13626
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
1828 rok
Technika i materiał
drewno cięte, rzeźbione, polichromowane, złocone i srebrzone
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Dzieje zabytku, od momentu wykonania w 1828 roku, można śledzić jedynie przez pryzmat jego konserwacji: w czerwcu i lipcu 1901 roku został odmalowany przez malarza Józefa Stopę z Makowa, w 1912 roku został odmalowany i odzłocony przez tego samego artystę; kolejny raz został odmalowany w 1948 roku. W 1985 został odnowiony przez Stanisława Mielęckiego z Sułkowic i pana Nawałkę z Krakowa. W 2001 roku córka malarza Stanisława Kudłacza, Katarzyna pozłociła go szlagmetalem darowanym przez księdza Franciszka Bobeła.

Opis

Ołtarz architektoniczny, jednokondygnacyjny, jednoosiowy ze zwieńczeniem. Nastawa na pięciodzielnym cokole o uskokowych bokach. Pierwsza kondygnacja retabulum ujęta dwoma parami kolumn o kanelowanych trzonach i korynckich kapitelach, z których przednie wysunięte na zewnątrz wspierają przerwane, wyłamujące się ponad nimi belkowanie z silnie wysuniętym gzymsem. Pole środkowe wypełnia rama w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym z obrazem Matki Boskiej Różańcowej, ponad którą uskrzydlona głowa aniołka. Zwieńczenie retabulum o wklęsłych bokach ujęte parą spływów wolutowych, zamknięte odcinkiem gzymsu w formie łuku odcinkowego nadwieszonego, flankowane odcinkami przerwanego, wklęsło-wypukłego naczółka. Pole zwieńczenia w kształcie stojącego owalu z przedstawieniem Ecce Homo, poniżej którego dwie uskrzydlone główki anielskie. Na fragmentach przyczółka para siedzących aniołków. Szczyt w formie promienistej glorii z monogramem maryjnym na tle srebrzonych obłoków flankowany parą płonących wazonów.
Retabulum zdobione ornamentyką roślinną z motywem wici w dolnej partii, akantu wokół ram obrazowych, rozetek na fryzie i kampanul wypełniających spływy.
Struktura polichromowana w odcieniach zieleni. Detal architektoniczny i ornamentyka złocone i srebrzone. Aniołki polichromowane naturalistycznie.

Zarys problematyki artystycznej

W liturgii chrześcijańskiej ołtarz jest miejscem modlitwy i ofiary mszy. Patrząc z punktu widzenia historii sztuki, ołtarze przybierały z biegiem czasu różne formy – od prostego stołu, po rozbudowane, ozdobne konstrukcje architektoniczne wypełnione treścią i symboliką, z przedstawieniami osób i wydarzeń ważnych dla rozwoju i utrzymania wiary.
Ołtarz z przedstawieniem Matki Boskiej Różańcowej stanowi, wraz z dwoma pozostałymi ołtarzami, amboną oraz chórem, spójny element wyposażenia, które zostało wykonane do nowo wybudowanego kościoła w 1828 roku. Wszystkie są dziełem jednego warsztatu, który posługiwał się formami historyzującymi. Ołtarze boczne wykorzystują elementy typowe dla sztuki późnego baroku: uskokowe ustawienie partii zewnętrznych, kształt zwieńczenia, flankujące je urwane fragmenty przyczółków oraz detale dekoracyjne z uskrzydlonych główek anielskich i płomienistych wazonów.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry; w czerwcu i lipcu 1901 roku został odmalowany przez malarza Józefa Stopę z Makowa, w 1912 roku został odmalowany i odzłocony przez tego samego artystę; kolejny raz został odmalowany w 1948 roku. W 1985 roku został odnowiony przez Stanisława Mielęckiego z Sułkowic i pana Nawałkę z Krakowa. W 2001 roku córka malarza Stanisława Kudłacza, Katarzyna pozłociła go szlagmetalem darowanym przez księdza Franciszka Bobeła.

Literatura

Bobeł Franciszek, Kościół w Harbutowicach pod wezwaniem Najświętszego Imienia Maryi, Kraków 2003, s. 10, 30.
Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. I, Województwo krakowskie, red. J. Szablowski, Warszawa 1953, s. 465.

Streszczenie

Ołtarz z przedstawieniem Matki Boskiej Różańcowej w kościele Najświętszego Imienia Maryi stanowi, wraz z dwoma pozostałymi ołtarzami, amboną oraz chórem, spójny element wyposażenia, które zostało wykonane do nowo wybudowanej świątyni w 1828 roku. Wszystkie są dziełem jednego warsztatu, który posługiwał się formami historyzującymi. W ołtarzach bocznych uwidaczniają się wpływy późnego baroku.

Bibliografia

"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
Bobeł Franciszek, "Kościół w Harbutowicach pod wezwaniem Najświętszego Imienia Maryi", Kraków 2003

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Liber Memorabilium Ecclesiae Harbutowice, s. 11, 23, 66, 127, 131.

Jak cytować?

Agata Felczyńska, "Ołtarz boczny Matki Boskiej Różańcowej ", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-matki-boskiej-rozancowej-2

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności