Matki Boskiej Różańcowej

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Przeciszów
Miejscowość
Przeciszów
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Zator
Parafia
Narodzenia św. Jana Chrzciciela
Identyfikator
DZIELO/23256
Kategoria
ołtarz
Dookreślenie zabytku
Ołtarz boczny lewy
Ilość
1
Czas powstania
lata 1816-1818
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
drewno polichromowane, złocone, srebrzone, techniki stolarskie i snycerskie
Wymiary podstawowe
szerokość – 250 cm
wysokość – 600 cm
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Neoklasycystyczny ołtarz boczny pw. Matki Boskiej Różańcowej powstał tuż po wybudowaniu nowego kościół, który powstał w latach 1816-1818 wg. projektu architekta Józefa Heintzego.

Opis

Wczesnoklasycystyczny, przyścienny ołtarz boczny, uzyskał kształt płaskiej nastawy jednokondygnacyjnej ze zwieńczeniem. Sarkofagowy stipes podtrzymuj drewnianą mensę przylegającą do wysokiego cokołu, na którym wzniesiono retabulum ujęte w boczne kanelowane pilastry o kompozytowych głowicach, podtrzymujących wyłamane po zewnętrznych belkowanie, dodatkowo wsparte w narożach na dwóch wolutowych konsolach dekorowanych motywem stylizowanej muszli. Na belkowaniu widoczny jest przerwany przyczółek, na którym usytuowano dwa siedzące, uskrzydlone aniołki. W polu między pilastrami usytuowano ornamentalną, czworoboczną ramę stanowiącą obramienie dla obrazu Matki Boskiej Różańcowej oraz umieszczonego na zasuwie obrazu Świętej Rodziny. Poniżej ramy zamontowano obraz Matki Boskiej Nieustającej Pomocy ujęty dwiema gablotami z wotami. Na tle pilastrów ustawiono dwie rzeźby niezidentyfikowanych świętych niewiast. Całoś dolnej kondygnacji flankują girlandy roślinno-kwiatowe pełniące rolę zredukowanych uszaków. Zwieńczenie nastawy uzyskało kształt leżącego prostokąta o wklęsłych bokach, zwieńczonego profilowanym gzymsem ujętym w nadwieszony łuk odcinkowy. Powyżej w promienistej glorii na tle obłoków wyobrażono trójkąt Bożej Opatrzności flankowany dwoma stojącymi aniołami. W polu zwieńczenia znalazła się prostokątna, płaskorzeźbiona płycina z monogramem maryjnym na tle słońca. Ponad nią widoczna jest para płaskorzeźbionych, uskrzydlonych główek anielskich. Struktura całości pomalowane jest na zielono, ornamenty i profile wyzłocono, a rzeźby otrzymały naturalistyczną polichromię.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz boczny w Przeciszowie stanowi przykład przejścia w artykułowaniu nastaw ołtarzowych z późnego rokoka z wyraźnymi wpływami projektów Francesco Placidiego, we wczesny klasycyzm, stanowiąc popularne rozwiązanie w tzw. kościołach józefińskich.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Nastawa wymaga konserwacji, drewno zaatakowane przez drewnojada, widoczne są ubytki warstwy malarskiej i jej przetarcia.

Literatura

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1, Województwo krakowskie, red. J. Szablowski, Warszawa 1953, s. 492;
T. Chrzanowski, M. Kornecki, Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982, s. 535;
Zabytki sztuki w Polsce. Małopolska, red. S. Brzezicki, J. Wolańska, Warszawa 2016, s. 1094.

Streszczenie

Neoklasycystyczny ołtarz boczny pw. Matki Boskiej Różańcowej powstał tuż po wybudowaniu nowego kościół, który powstał w latach 1816-1818 wg. projektu architekta Józefa Heintzego.

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "Matki Boskiej Różańcowej", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/matki-boskiej-rozancowej

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności