Krucyfiks
Zdjęcie nr 1: Rzeźba Chrystusa przybita do krzyża trzema gwoździami w głębokim zwisie na ramionach. Sylwetka szczupła o mocno podkreślonej, guzowatej linii żeber, z zaznaczonym mostkiem, kolana złączone, stopy założone w układzie prawa na lewą, ramiona delikatnie umięśnione, dwa palce u dłoni rozprostowane, głowa przechylona na prawe ramię. Twarz podłużna, okolona krótką brodą, usta delikatnie rozchylone, oczy przymknięte ze wzrokiem skierowanym w dół, nos długi i wąski. Włosy długie, ciemnobrązowe, opadają na plecy i dwoma puklami do przodu na ramiona, na głowie założona jest głęboko osadzona, złocona korona cierniowa. Perizonium złocone, zawiązane na guza na prawym boku i spływające łagodnymi falami wzdłuż prawego uda, z przodu układające się na kształt trójkątnej chusty. Z boku, dłoni, stóp i spod korony cierniowej spływają strużki krwi. Polichromia ciała naturalistyczna. Krzyż gładki, prosty, malowany na czarno; nad głową Chrystusa złocony titulus w formie pionowej banderoli z napisem „IN / RI”. Na krawędzi u nasady dolnej belki napis malowany białą farbą: „NS”.

Krucyfiks

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
myślenicki
Gmina
Siepraw
Miejscowość
Zakliczyn
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Myślenice
Parafia
Wszystkich Świętych
Tagi
krucyfiks krzyż procesyjny rzeźba XVIII wieku
Miejsce przechowywania
zakrystia
Identyfikator
DZIELO/17367
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
XVIII wiek
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie
Wymiary podstawowe
szerokość – 70 cm
wysokość – 190 cm
Wymiary szczegółowe
Wysokość figury – 64 cm
Szerokość figury – 45 cm
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Domena Publiczna

Opis

Rzeźba Chrystusa przybita do krzyża trzema gwoździami w głębokim zwisie na ramionach. Sylwetka szczupła o mocno podkreślonej, guzowatej linii żeber, z zaznaczonym mostkiem, kolana złączone, stopy założone w układzie prawa na lewą, ramiona delikatnie umięśnione, dwa palce u dłoni rozprostowane, głowa przechylona na prawe ramię. Twarz podłużna, okolona krótką brodą, usta delikatnie rozchylone, oczy przymknięte ze wzrokiem skierowanym w dół, nos długi i wąski. Włosy długie, ciemnobrązowe, opadają na plecy i dwoma puklami do przodu na ramiona, na głowie założona jest głęboko osadzona, złocona korona cierniowa. Perizonium złocone, zawiązane na guza na prawym boku i spływające łagodnymi falami wzdłuż prawego uda, z przodu układające się na kształt trójkątnej chusty. Z boku, dłoni, stóp i spod korony cierniowej spływają strużki krwi. Polichromia ciała naturalistyczna. Krzyż gładki, prosty, malowany na czarno; nad głową Chrystusa złocony titulus w formie pionowej banderoli z napisem „IN / RI”. Na krawędzi u nasady dolnej belki napis malowany białą farbą: „NS”.

Zarys problematyki artystycznej

Rzeźba z XVIII wieku o nieustalonej atrybucji i dokładnym czasie powstania przedstawiająca ukrzyżowanego Chrystusa, wykonana jest w stylu barokowym. Nawiązuje do zapoczątkowanego już w średniowieczu sposobu ukazywania martwego ciała Zbawiciela podkreślającego cierpienie i śmierć poprzez eksponowanie ran i opuszczonej bezwładnie głowy. Krucyfiks to krzyż z figurą Chrystusa, będący obowiązkowym wyposażeniem każdego kościoła. Jego nazwa pochodzi od łacińskiego słowa „crucifixus” i oznacza „przybity do krzyża”. Motyw przybicia do krzyża jednym gwoździem stóp Chrystusa, który znajduje się również na omawianym krucyfiksie pojawił się po raz pierwszy około 1230-1250 roku. Nad jego głową znajduje się titulus, czyli tabliczka z napisem winy, skróconym do liter INRI (łac. Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum), czyli Jezus Nazarejczyk Król Żydów. Zgodnie z opisem w Ewangelii św. Jana: „Wypisał też Piłat tytuł winy i kazał go umieścić na krzyżu. A było napisane: «Jezus Nazarejczyk, Król Żydowski». Ten napis czytało wielu Żydów, ponieważ miejsce, gdzie ukrzyżowano Jezusa, było blisko miasta. A było napisane w języku hebrajskim, łacińskim i greckim. Arcykapłani żydowscy mówili do Piłata: «Nie pisz: Król Żydowski, ale że On powiedział: Jestem Królem Żydowskim». Odparł Piłat: «Com napisał, napisałem»” (J 19, 19-22).

Streszczenie

Krucyfiks z XVIII wieku. Figura Chrystusa z otwartymi oczami ukazuje go w typie Cristo vivo, czyli w momencie zanim Zbawiciel skonał na krzyżu.

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Archiwum parafialne w Zakliczynie, Inwentarz parafii Wszystkich Świętych w Zakliczynie, oprac. ks. Józef Stopka, 2018, s. 47.

Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Krakowie, Karta inwentaryzacyjna krzyża procesyjnego, barokowego z XVIII wieku, oprac. Halina Blak, 1973.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Drewniane ławki kolatorskie ustawione po obu stronach prezbiterium. Ławki ustawione na dwóch nóżkach, siedzisko proste w postaci prostej ławy. Zaplecek flankowany filarkami podtrzymującymi wyłamane, niepełne belkowanie, zamknięte gzymsem. Na osi filarków ustawione wazony. Zaplecek zdobiony pięcioma płycinami w kształcie stojących prostokątów o uszatych narożach. Ścianki boczne z przodu o wklęsło-wypukłym brzegu, sięgające do wysokości połowy zaplecka, na zakończeniu zdobione liśćmi stylizowanego akantu. Struktura pokryta bejcą.
ławka
Dwie ławki kolatorskie
Zdjęcie nr 1: Rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego pełnoplastyczna, wolnostojąca. Chrystus ukazany jest w całej postaci, ustawiony frontalnie, w delikatnym kontrapoście; prawą, wysoko uniesioną ręką czyni gest błogosławieństwa, a w lewej trzyma chorągiew o długim drzewcu zakończonym krzyżem, na czerwonej tkaninie widnieje złoty krzyż. Chrystus ma podłużną twarz z długim i wąskim nosem, wzrokiem skierowanym w dal, okoloną krótką i ciemną brodą, rozdzieloną na końcu w dwa pukle oraz długie, ciemnobrązowe włosy, które opadają na plecy i ramiona. Chrystus jest ubrany w czerwony płaszcz z jasnobeżową podszewką i złoconą bordiurą, przerzucony przez lewe ramię i odsłaniający prawe ramię oraz nagi tors z drugą połą płaszcza zarzuconą na lewą rękę. Na dłoniach, stopach i boku zaznaczone są ślady męki. Polichromia ciała jest naturalistyczna. Rzeźba ustawiona jest na dwóch ukośnie ustawionych, prostopadłościennych kostkach.
rzeźba
Chrystus Zmartwychwstały
Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca z dostępem od zakrystii. Podwieszenie w formie odwróconego ostrosłupa o ściętym wierzchołku, na krawędziach flankowane pilastrami zakończonymi u góry wolutowo, a na ściankach zdobione płycinami. Kosz na planie kwadratu umieszczony na wybrzuszonej podstawie, dekorowanej rocaille'owymi kartuszami, o ściętych górnych narożach; ścianki wklęsłe, zwężające się ku górze, ujęte w narożach pilastrami z trzonami dekorowanymi rocaille'em i zwisami z różanych gałązek. Podpory dźwigają gzyms wyłamany na ich osi, tworzący parapet. W polu ścianek płyciny z rocaille'ami w narożach z malowanymi olejem na desce obrazami przedstawiającymi ewangelistów. Od strony lewej: św. Mateusz z aniołem, pośrodku św. Marek z lwem i św. Łukasz z wołem, a po prawej św. Jan z orłem. Ewangeliści ukazani w pozycji siedzącej z księgami w dłoniach, ubrani w różnokolorowe, powłóczyste szaty na złotym tle. Zaplecek w kształcie stojącego prostokąta, ujęty pilastrami dekorowanymi rocaille'ami. W polu płycina w kształcie stojącego prostokąta, zamkniętego łukiem nadwieszonym z płaskorzeźbionymi tablicami dekalogu, ujętymi od dołu skrzyżowanymi gałązkami oliwnymi, związanymi wstęgą. Belkowanie nad zapleckiem o wypukłej linii, z przerwanym pośrodku gzymsem, od góry wypełnionym rocaille'em, od dołu ozdobionym podwieszonym lambrekinem z chwostami. Zwieńczenie ma formę zbliżoną do trapezu, ujęte jest wolutami spływającymi na belkowanie, na których ustawione są rokokowe wazony. W polu zwieńczenia znajduje się medalion z glorią pośród obłoków, a powyżej gołębica Ducha Świętego. Zwieńczenie flankują umocowane na ścianie, uskrzydlone główki aniołków dobrej i złej rady: po lewej o jasnej karnacji, a po prawej o czarnej karnacji. Szczyt zwieńczenia ma formę gzymsu z podwieszonym lambrekinem. Całość wieńczy zawieszona na ścianie promienista gloria z wieńcem utworzonym z obłoków. Struktura polichromowana jest w kolorze czerwonym, z czarnymi profilami oraz złoconą i srebrzoną ornamentyką.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica ustawiona na niskiej, prostopadłościennej bazie, trzon na planie kwadratu o ściętych narożach, zwężający się ku górze, oddzielony od czary talerzykiem w formie sznura, czara zamknięta ośmioboczną krawędzią. Trzon zdobiony rzeźbioną dekoracją w formie skręconych wolut, a czara gałązkami z odnogami zawijającymi się na boki i opadającymi w dół. Gałązki u góry zwieńczone krzyżykami. Pokrywa w formie baniastej kopuły, na planie ośmioboku, zwężająca się ku górze i zakończona kulą z krzyżykiem o trójlistnie zamkniętych ramionach. Pokrywa polichromowana na kolor czerwony, profilowania srebrzone, krzyżyk złocony.
chrzcielnica
Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta, ujęty profilowaną, złoconą ramą z motywem rocaille'owych kartuszy w narożach i jednego z profilowań ozdobionego motywem sznura. Chrystus ukazany jest w ujęciu półpostaciowym w trzech czwartych zwrócony w lewo z głową skierowaną w prawo. Zbawiciel oburącz podtrzymuje niesiony na lewym barku brązowy, prosty krzyż. Twarz podłużna o wyrazistych rysach i śniadej karnacji z krótkim i ciemnobrązowym zarostem, długim nosem i ciemnymi oczami. Włosy długie, ciemnobrązowe, falowane, opadające na plecy i ramiona. Na głowie ma dwie korony cierniowe, jedną czarną i drugą domalowaną poniżej, złoconą; wokół głowy promienisty nimb. Ubrany jest w ciemnoniebieską suknię i czerwony płaszcz odsłaniający część torsu i prawą rękę. Na szyi ma zawieszony gruby łańcuch, którego koniec przewieszony jest przez lewy nadgarstek; na ciele widoczne są strużki krwi i potu. Kolorystyka stonowana i ciemna. W tle widoczna murowana architektura z półkolistą arkadą.
obraz
Chrystus dźwigający krzyż
Zdjęcie nr 1: Rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego pełnoplastyczna, wolnostojąca, ustawiona na niskim, półkolistym cokole. Chrystus ukazany w całej postaci, ustawiony frontalnie, prawą ręką czyni gest błogosławieństwa, lewa niezachowana. Twarz podłużna, z długim nosem i małymi oczami, wysokim czołem, okolona krótką i brązową brodą, rozdzieloną na końcu w dwa małe pukle. Włosy długie, brązowe opadające na ramiona i plecy równolegle ułożonymi lokami skręconymi na końcu. Chrystus ubrany jest w czerwony płaszcz z zieloną podszewką, spięty na dekolcie złotą broszką, odsłaniający klatkę piersiową i nogi, otaczający figurę, z prawą połą przerzuconą przez lewe przedramię. Na dłoniach, stopach i boku ma delikatnie zaznaczone ślady męki. Polichromia ciała jest naturalistyczna, lamówka płaszcza złocona.
rzeźba
Chrystus Zmartwychwstały

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Rzeźba pełnoplastyczna przedstawiająca Chrystusa zawieszonego na krzyżu na wyprostowanych ramionach, figura w typie Cristo vivo. Głowa Chrystusa delikatnie przechylona na prawe ramię; nogi wyprostowane w kolanach, stopy przebite jednym gwoździem w układzie prawa na lewą. Twarz Zbawiciela szeroka o wyraźnych rysach, długim i wąskim nosie oraz krótkiej brodzie, zawiniętej na końcu w dwa krótkie i silnie skręcone pukle. Włosy długie, opadające na plecy z jednym długim puklem spływającym sztywno na prawe ramię. Na głowie Chrystus ma założoną ciasno splecioną, zieloną koronę cierniową, zawiązaną opaską z gałązek. Sylwetka wychudzona, ułożona w nienaturalnej pozie z dużymi dłońmi i stopami. Perizonium złocone, ciasno oplatające biodra, przewiązane pośrodku z jednym końcem wystającym z prawej strony. Nad głową Chrystusa znajduje się titulus w formie białej tabliczki namalowanej na wolutowo wyciętym kartuszu z napisem w polu „I(ESUS) N(AZARENUS) R(EX) I[UDAEORUM]”. Polichromia naturalistyczna w odsłoniętych partiach ciała z zaznaczonymi śladami męki. Krzyż drewniany, prosty, malowany na kolor ciemnobrązowy.
rzeźba

Krucyfiks

Zdjęcie nr 1: Rzeźba pełnoplastyczna, lekko ścięta z tyłu; z widocznym koluszkiem na plecach . Chrystus rozpięty na krzyżu w lekkim zwisie ciała, z szeroko rozłożonymi rękoma i nogami lekko ugiętymi w kolanach; stopy przybite jednym gwoździem, założone prawa na lewą. Ukazany jako martwy, z głową zwieszoną na prawy bark Twarz pociągła, z krótkim zarostem i długimi włosami spływającymi na plecy i na prawy bark. Ciało z podkreśloną budową anatomiczną i muskulaturą; w lewym boku rana. Na głowie korona cierniowa spleciona z trzech cienkich gałązek. Wokół bioder sznur podtrzymujący skąpe perizonium o formie pasa draperii. U góry, na pionowej belce krzyża umieszczony poziomo titulus o postrzępionych bokach, z literami INRI. Karnacja ciała w odcieniu naturalnym ze strużkami i kroplami krwi, włosy i zarost brązowe, titulus biały, korona cierniowa i perizonium pozłocone.
rzeźba

Krucyfiks

Zdjęcie nr 1: Figura Chrystusa ścięta z tyłu, przybita do belki krzyża trzema gwoździami, w typie Christo morte. Ciało w głębokim zwisie, ramiona ułożone w kształt litery „Y”. Głowa opadająca na klatkę piersiową, przechylona na prawe ramię. Twarz szeroka, okolona krótką brodą i włosami opadającymi na prawe ramię. Oczy zamknięte, nos niewielki, prosty, usta rozchylone. Na głowie korona cierniowa. Sylwetka ciała smukła o wyraźnie zaznaczonej muskulaturze, zwłaszcza w partii klatki piersiowej i ramion. Dłonie o zaciśniętych palcach. Wokół bioder perizonium układające się w głębokie poprzeczne fałdy, z rozwianym zwisem przy lewym boku. Stopy skrzyżowane, prawa założona na lewą. Karnacja ciała w jasnoszarym odcieniu z zaznaczonymi czerwoną farbą śladami męki. Włosy i zarost ciemnobrązowe, perizonium i korona cierniowa złote. Nad głową srebrny titulus w formie banderoli.
rzeźba

Krucyfiks

Zdjęcie nr 1: Figura Chrystusa umarłego przybita trzema gwoździami do krzyża o prostych ramionach. Jego ciało jest w delikatnym zwisie o horyzontalnie rozłożonych ramionach. Prawa noga ugięta w kolanie, stopy skrzyżowane w układzie prawa na lewą. Twarz Chrystusa jest szczupła, o głęboko osadzonych, zamkniętych oczach, prostym, krótkim nosie i lekko rozchylonych ustach, okolona krótką brodą skręconą w dwa pukle oraz kręconymi włosami opadającymi na ramiona. Na głowie ma koronę cierniową. Ciało szczupłe, miękko modelowane, o podkreślonej muskulaturze ud i ramion oraz silnie uwypuklonych żebrach i mostku klatki piersiowej. Biodra przesłonięte są białym, krótkim, mocno drapowanym i przylegającym do ciała perizonium z ekspresyjnie rozwianym zwisem tkaniny na prawym boku. Polichromia naturalistyczna z zaznaczonymi śladami męki. Na zakończeniu pionowej belki krzyża namalowana tabliczka z napisem „I.N. / R.I.”.
rzeźba

Krucyfiks

Zdjęcie nr 1: Figura umarłego Chrystusa przybita jest do krzyża o prostych ramionach czterema gwoździami. Ciało w lekkim zwisie o horyzontalnie rozłożonych ramionach, głowa bezwładnie opada na prawe ramię, nogi ugięte w kolanach, skierowane w prawo. Twarz Chrystusa jest pociągła, o zamkniętych oczach, prostym, długim nosie oraz pełnych, rozchylonych ustach, okolona krótką brodą oraz delikatnie kręconymi włosami opadającymi na prawe ramię. Na głowie ma koronę cierniową. Ciało wychudzone, o silnie zaznaczonej muskulaturze rąk i nóg, wyraźnie podkreślonych żebrach klatki piersiowej i zapadłym brzuchu. Biodra przepasane są krótkim perizonium zawieszonym na sznurze, z rozwianym zwisem tkaniny przy lewym boku. Polichromia ciała naturalistyczna z zaznaczonymi śladami męki, korona cierniowa i perizonium pozłocone.
rzeźba

Krucyfiks

Zdjęcie nr 1: Krucyfiks w typie Cristo morte. Chrystus przybity do krzyża trzema gwoździami, sylwetka w delikatnym zwisie, z głową przechyloną na prawe ramię, o silnie podkreślonej anatomii ciała, z zaznaczonymi śladami męki. Perizonium w formie tkaniny przewiązanej na prawym biodrze. Twarz podłużna, okolona zarostem; włosy długie spływające na prawe ramię w kręcone pukle, na głowie korona cierniowa. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna.
rzeźba

Krucyfiks

Jak cytować?

Maria Działo, "Krucyfiks", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/krucyfiks-137

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności