Krucyfiks
Zdjęcie nr 1: Pełnoplastyczna, polichromowana figura Chrystusa na krzyżu. Sylwetka zmarłego jest smukła, o białej karnacji, z wyraźnie zaznaczoną muskulaturą i układem kostnym. Ramiona rozpostarte, uniesione powyżej głowy, nogi są lekko ugięte w kolanach, przechylone na prawą stronę. Głowa opada na prawe ramię, twarz pociągła, oczy otwarte, nos o prostym profilu, usta rozchylone. Włosy ciemne, spływają na plecy i ramiona, twarz okala krótka broda. Na głowie ciemnozielona korona cierniowa, biodra otoczone białym, krótkim perizonium podtrzymywanym brązowym sznurem, opadające pionowymi fałdami z przodu i na prawy bok. Na ciele Chrystusa widoczne są ślady męki: przebity bok, dłonie oraz stopy. Nad głową titulus z napisem „INRI” ujęty liśćmi; krzyż czarny.

Krucyfiks

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Krzeszowice
Miejscowość
Zalas
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Krzeszowice
Parafia
Św. Marii Magdaleny i św. Andrzeja Apostoła
Kościół
Św. Marii Magdaleny i Andrzeja Apostoła
Tagi
krucyfiks rzeźba XX wieku
Miejsce przechowywania
Kościół
Identyfikator
DZIELO/09745
Kategoria
krucyfiks
Ilość
1
Czas powstania
XVIII wiek (?)
Technika i materiał
drewno rzeźbione, polichromowane
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0

Dzieje zabytku

Dzieje zabytku nie są znane.

Opis

Pełnoplastyczna, polichromowana figura Chrystusa na krzyżu. Sylwetka zmarłego jest smukła, o białej karnacji, z wyraźnie zaznaczoną muskulaturą i układem kostnym. Ramiona rozpostarte, uniesione powyżej głowy, nogi są lekko ugięte w kolanach, przechylone na prawą stronę. Głowa opada na prawe ramię, twarz pociągła, oczy otwarte, nos o prostym profilu, usta rozchylone. Włosy ciemne, spływają na plecy i ramiona, twarz okala krótka broda. Na głowie ciemnozielona korona cierniowa, biodra otoczone białym, krótkim perizonium podtrzymywanym brązowym sznurem, opadające pionowymi fałdami z przodu i na prawy bok. Na ciele Chrystusa widoczne są ślady męki: przebity bok, dłonie oraz stopy. Nad głową titulus z napisem „INRI” ujęty liśćmi; krzyż czarny.

Zarys problematyki artystycznej

Śmierć Chrystusa na krzyżu będąca ofiarą odkupienia ludzkich grzechów oraz późniejsze zmartwychwstanie oznaczające przezwyciężenie śmierci określają fundament religii chrześcijańskiej. Najważniejszym symbolem wiary i śmierci ofiarnej jest krucyfiks – plastyczne przedstawienie umierającego lub umarłego Chrystusa na krzyżu, występujące samodzielne lub jako część większej grupy. Nazwa krucyfiks pochodzi od łacińskiego słowa „crucifixus” i oznacza „przybity do krzyża”. Z punktu widzenia historii sztuki od XI wieku nacisk kładziono na ukazanie nie triumfu, lecz cierpienia Chrystusa. Zbawiciel jest ukazany w koronie cierniowej, z opuszczoną głową i śladami męki. Przedstawienie zredukowane, jak w przypadku tej rzeźby, wyłącznie do postaci wiszącego na krzyżu, martwego Jezusa uwypukla jego osamotnienie w czasie męki i stanowi obowiązkowe wyposażenie każdego kościoła.

Omawiane dzieło jest pokryte grubą warstwą farby, co utrudnia atrybucję i datowanie, lecz byćmoże wykonał je ten sam artysta, który wyrzeźbił również drugi, znajdujący się w kościele krucyfiks. Świadczyć o tym może podobne traktowanie ciała w obu rzeźbach, niemal identyczny układ perizoniów oraz zbieżna dekoracja titulusów.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Ramiona postaci zostały wtórnie umocowane, całość przemalowana, w niektórych partiach widoczne są ubytki polichromii.

Streszczenie

Przechowywana w kościele w Zalasie figura Ukrzyżowanego pochodzi z XVIII (?) wieku i najpewniej wykonał ją ten sam artysta, który wyrzeźbił również drugi, znajdujący się w kościele krucyfiks.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Na ośmiobocznej podstawie o fazowanej, lekko wklęsłej krawędzi osadzony prostopadłościenny cokół, na którym trzon w typie gruszkowym podtrzymujący półkulistą, puklowaną czarę z wklęsłym, profilowanym brzegiem. Pokrywa z płaskim brzegiem przechodzącym w lekko wybrzuszony cokół i zwężające się ku górze puklowania z kulą i krzyżem. Na bocznej ściance cokołu kuta data „A(NNO) D(OMINI) 1751”.
chrzcielnica
Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Rzeźba przedstawia anioła klęczącego na lewym kolanie na cokole imitującym rosnącą trawę. Postać ma ręce złożone do modlitwy i opuszczoną głowę z szeroką twarzą o jasnych oczach, małym nosie i czerwonych, niewielkich ustach; jasne włosy opadają jej na plecy. Jest ubrana w niebieską suknię ze złotą lamówką i kołnierzykiem w kropki; skrzydła białe, złożone.
rzeźba
Anioł
Zdjęcie nr 1: Feretron dwustronny, z prostopadłościenną podstawą z otworami na drążki. Na podstawie obrazy z przedstawieniem Chrystusa Błogosławiącego oraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem otoczone drewnianą, profilowaną ramą zdobioną po bokach spłaszczonymi wolutami i zwieńczoną medalionem z monogramami „IHS” po jednej i „MARYA” po drugiej stronie, nad którym znajduje się zamknięta korona. Medalion ujmują c-kształtne elementy, a przestrzeń pod nimi wypełniają rozwinięte kwiaty. Na awersie Chrystus w półpostaci, który lewą rękę przyciska do piersi, a prawą unosi w geście błogosławieństwa. Na owalną twarz, duże ciemne oczy, wąski nos, niewielkie usta, wąsy oraz dzielącą się w dwa pukle brodę. Długie falowane włosy opadają mu na barki. Jest ubrany w żółtą suknię, przez prawy bark ma przerzucony czerwony płaszcz z zielonym podbiciem, wywinięty, łamiący się w obszerne fałdy. Wokół głowy postaci świetlisty nimb; tło stanowią niebieskie, skłębione obłoki. Na rewersie Matka Boska z Dzieciątkiem na prawym ramieniu, w półpostaci, frontalnie, z głową delikatnie przechyloną w prawo, lewą ręką przytrzymując Jezusa. Ma owalną twarz o delikatnych rysach, półprzymknięte oczy, wąski nos i szerokie usta, na głowie dekorowany pasem haftu, biały welon. Ubrana jest w czerwoną suknię z wąskimi rękawami i niebieski, podbity złotem płaszcz wywijający się przy prawej ręce. Dzieciątko siedzi, zwrócone w trzech czwartych w lewo, prawą ręką błogosławi, lewą dotyka dłoni Marii. Ma owalną, pulchną twarz o niebieskich oczach, małym nosie i ustach oraz jasne, falowane włosy. Jest ubrane w sukienkę białą górą, beżową dołem i przewiązaną fioletową szarfą w pasie; stopy bose. Postacie zostały ukazane na tle kamiennej balustrady, ponad którą widać rozłożyste drzewo i fragment ogrodu z kwitnący krzakiem róż po prawej stronie.
feretron
Chrystus Błogosławiący, Matka Boska z Dzieciątkiem
Zdjęcie nr 1: Feretron dwustronny, z prostopadłościenną podstawą z otworami na drążki. Na podstawie obrazy z przedstawieniem Najświętszego Serca Marii i Najświętszego Serca Jezusa otoczone drewnianą, profilowaną ramą zwieńczoną krzyżem łacińskim ujętym wolutami. Na awersie Matka Boska została ukazana w półpostaci, frontalnie, patrząc przed siebie. Ma jasną karnację, rysy twarzy delikatne, oczy ciemne; ciemne, falowane włosy opadają jej na ramiona. Jest ubrana w białą lamowaną pod szyją złotem suknię, jasny, złocony na brzegach i opadający na barki welon, a na ramiona ma zarzucony błękitny, podbity jasnym materiałem płaszcz przechodzący na skos do prawego biodra. Prawą rękę wyciąga przed siebie, lewą wskazuje na widoczne na piersi gorejące serce oplecione różanym wieńcem. Tło przedstawienia ciemne, rozjaśnia się delikatnie wokół głowy Marii. Na rewersie ukazany w ten sam sposób Chrystus, który prawą rękę unosi w geście błogosławieństwa, a lewą wskazuje na oplecione koroną cierniową, płonące serce zwieńczone krzyżem. Jest ubrany w białą tunikę z długimi rękawami i przerzucony przez lewe ramię czerwony płaszcz podbity złotem.
feretron
feretron
Zdjęcie nr 1: W południowo-wschodniej części placu przy kościele stoi drewniana dzwonnica o konstrukcji słupowej, na kamiennym cokole na planie kwadratu, zwężająca się ku górze. W ścianach wschodniej i zachodniej po dwa, w południowej i północnej po jednym oknie zamkniętym łukiem odcinkowym nadwieszonym. Wejście w ścianie wschodniej, ponad nim daszek dwuspadowy zwieńczony kulą z krzyżem. Dach czterospadowy z ośmiobocznym tamburem z latarnią i hełmem baniastym, zakończony krzyżem. Dach kryty blachą.
dzwonnica
Dzwonnica
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta o wyciętych górnych narożach. W centrum kompozycji klęczący na lewym kolanie Chrystus, którego ręce są przywiązane sznurem do niskiej kolumny. Prawą nogę ma odstawioną do boku, opartą o postument, biodra skierowane do przodu, tors skręcony silnie w stronę kolumny, głowę odwróconą na lewe ramię i odchyloną do tyłu. Na jego poszarzałej twarzy maluje się wyraz ogromnego cierpienia: oczy są półprzymknięte, usta zsiniałe, rozchylone. Całe ciało Chrystusa jest naznaczone męką, poskręcane, pokryte śladami krwi. Biodra owija czerwone perizonium, przed nim leży rózga. Obraz utrzymany w brunatnobrązowej, ciemnej tonacji, wybijają się jedynie błyszczące powierzchnie marmurowej kolumny, fragmenty ciała umęczonego oraz jasny nimb otaczający głowę.
obraz
Chrystus u słupa

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Rzeźba pełnoplastyczna przedstawiająca Chrystusa zawieszonego na krzyżu na wyprostowanych ramionach, figura w typie Cristo vivo. Głowa Chrystusa delikatnie przechylona na prawe ramię; nogi wyprostowane w kolanach, stopy przebite jednym gwoździem w układzie prawa na lewą. Twarz Zbawiciela szeroka o wyraźnych rysach, długim i wąskim nosie oraz krótkiej brodzie, zawiniętej na końcu w dwa krótkie i silnie skręcone pukle. Włosy długie, opadające na plecy z jednym długim puklem spływającym sztywno na prawe ramię. Na głowie Chrystus ma założoną ciasno splecioną, zieloną koronę cierniową, zawiązaną opaską z gałązek. Sylwetka wychudzona, ułożona w nienaturalnej pozie z dużymi dłońmi i stopami. Perizonium złocone, ciasno oplatające biodra, przewiązane pośrodku z jednym końcem wystającym z prawej strony. Nad głową Chrystusa znajduje się titulus w formie białej tabliczki namalowanej na wolutowo wyciętym kartuszu z napisem w polu „I(ESUS) N(AZARENUS) R(EX) I[UDAEORUM]”. Polichromia naturalistyczna w odsłoniętych partiach ciała z zaznaczonymi śladami męki. Krzyż drewniany, prosty, malowany na kolor ciemnobrązowy.
rzeźba

Krucyfiks

Zdjęcie nr 1: Rzeźba pełnoplastyczna, lekko ścięta z tyłu; z widocznym koluszkiem na plecach . Chrystus rozpięty na krzyżu w lekkim zwisie ciała, z szeroko rozłożonymi rękoma i nogami lekko ugiętymi w kolanach; stopy przybite jednym gwoździem, założone prawa na lewą. Ukazany jako martwy, z głową zwieszoną na prawy bark Twarz pociągła, z krótkim zarostem i długimi włosami spływającymi na plecy i na prawy bark. Ciało z podkreśloną budową anatomiczną i muskulaturą; w lewym boku rana. Na głowie korona cierniowa spleciona z trzech cienkich gałązek. Wokół bioder sznur podtrzymujący skąpe perizonium o formie pasa draperii. U góry, na pionowej belce krzyża umieszczony poziomo titulus o postrzępionych bokach, z literami INRI. Karnacja ciała w odcieniu naturalnym ze strużkami i kroplami krwi, włosy i zarost brązowe, titulus biały, korona cierniowa i perizonium pozłocone.
rzeźba

Krucyfiks

Zdjęcie nr 1: Figura Chrystusa ścięta z tyłu, przybita do belki krzyża trzema gwoździami, w typie Christo morte. Ciało w głębokim zwisie, ramiona ułożone w kształt litery „Y”. Głowa opadająca na klatkę piersiową, przechylona na prawe ramię. Twarz szeroka, okolona krótką brodą i włosami opadającymi na prawe ramię. Oczy zamknięte, nos niewielki, prosty, usta rozchylone. Na głowie korona cierniowa. Sylwetka ciała smukła o wyraźnie zaznaczonej muskulaturze, zwłaszcza w partii klatki piersiowej i ramion. Dłonie o zaciśniętych palcach. Wokół bioder perizonium układające się w głębokie poprzeczne fałdy, z rozwianym zwisem przy lewym boku. Stopy skrzyżowane, prawa założona na lewą. Karnacja ciała w jasnoszarym odcieniu z zaznaczonymi czerwoną farbą śladami męki. Włosy i zarost ciemnobrązowe, perizonium i korona cierniowa złote. Nad głową srebrny titulus w formie banderoli.
rzeźba

Krucyfiks

Zdjęcie nr 1: Figura Chrystusa umarłego przybita trzema gwoździami do krzyża o prostych ramionach. Jego ciało jest w delikatnym zwisie o horyzontalnie rozłożonych ramionach. Prawa noga ugięta w kolanie, stopy skrzyżowane w układzie prawa na lewą. Twarz Chrystusa jest szczupła, o głęboko osadzonych, zamkniętych oczach, prostym, krótkim nosie i lekko rozchylonych ustach, okolona krótką brodą skręconą w dwa pukle oraz kręconymi włosami opadającymi na ramiona. Na głowie ma koronę cierniową. Ciało szczupłe, miękko modelowane, o podkreślonej muskulaturze ud i ramion oraz silnie uwypuklonych żebrach i mostku klatki piersiowej. Biodra przesłonięte są białym, krótkim, mocno drapowanym i przylegającym do ciała perizonium z ekspresyjnie rozwianym zwisem tkaniny na prawym boku. Polichromia naturalistyczna z zaznaczonymi śladami męki. Na zakończeniu pionowej belki krzyża namalowana tabliczka z napisem „I.N. / R.I.”.
rzeźba

Krucyfiks

Zdjęcie nr 1: Figura umarłego Chrystusa przybita jest do krzyża o prostych ramionach czterema gwoździami. Ciało w lekkim zwisie o horyzontalnie rozłożonych ramionach, głowa bezwładnie opada na prawe ramię, nogi ugięte w kolanach, skierowane w prawo. Twarz Chrystusa jest pociągła, o zamkniętych oczach, prostym, długim nosie oraz pełnych, rozchylonych ustach, okolona krótką brodą oraz delikatnie kręconymi włosami opadającymi na prawe ramię. Na głowie ma koronę cierniową. Ciało wychudzone, o silnie zaznaczonej muskulaturze rąk i nóg, wyraźnie podkreślonych żebrach klatki piersiowej i zapadłym brzuchu. Biodra przepasane są krótkim perizonium zawieszonym na sznurze, z rozwianym zwisem tkaniny przy lewym boku. Polichromia ciała naturalistyczna z zaznaczonymi śladami męki, korona cierniowa i perizonium pozłocone.
rzeźba

Krucyfiks

Zdjęcie nr 1: Krucyfiks w typie Cristo morte. Chrystus przybity do krzyża trzema gwoździami, sylwetka w delikatnym zwisie, z głową przechyloną na prawe ramię, o silnie podkreślonej anatomii ciała, z zaznaczonymi śladami męki. Perizonium w formie tkaniny przewiązanej na prawym biodrze. Twarz podłużna, okolona zarostem; włosy długie spływające na prawe ramię w kręcone pukle, na głowie korona cierniowa. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna.
rzeźba

Krucyfiks

Jak cytować?

Agata Felczyńska , "Krucyfiks", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/krucyfiks-128

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności