Sakralne Dziedzictwo Małopolski

Dzieje zabytku

Dzieje zabytku nie są znane.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta o wyciętych górnych narożach. W centrum kompozycji klęczący na lewym kolanie Chrystus, którego ręce są przywiązane sznurem do niskiej kolumny. Prawą nogę ma odstawioną do boku, opartą o postument, biodra skierowane do przodu, tors skręcony silnie w stronę kolumny, głowę odwróconą na lewe ramię i odchyloną do tyłu. Na jego poszarzałej twarzy maluje się wyraz ogromnego cierpienia: oczy są półprzymknięte, usta zsiniałe, rozchylone. Całe ciało Chrystusa jest naznaczone męką, poskręcane, pokryte śladami krwi. Biodra owija czerwone perizonium, przed nim leży rózga. Obraz utrzymany w brunatnobrązowej, ciemnej tonacji, wybijają się jedynie błyszczące powierzchnie marmurowej kolumny, fragmenty ciała umęczonego oraz jasny nimb otaczający głowę.

Zarys problematyki artystycznej

Temat Biczowania Chrystusa pochodzi z Nowego Testamentu, został opisany w trzech Ewangeliach i jest, obok Naigrawania oraz Cierniem koronowania, najczęściej wybieranym tematem przedstawień z wydarzeń Wielkiego Piątku, poprzedzających śmierć Jezusa na krzyżu. Epizody te ukazywano pojedynczo lub układano w cykl.
Samodzielne przedstawienie Chrystusa biczowanego przy kolumnie rozwinęło się w XV wieku jako scena do kontemplacji. Od początku XVI wieku stało się szczególnie popularne w Hiszpanii, w której niedługo potem rozwinięto motyw, ukazując Chrystusa po biczowaniu, tak jak w omawianym obrazie. Prace o tej tematyce mieli w swoim dorobku tacy twórcy jak Velazquez czy Murillo. Po soborze trydenckim inspirowano się podczas malowania niewielką kolumną biczowania przechowywaną w kościele św. Praksedy w Rzymie. Plastyka niemiecka XVII wieku skupiała się na podkreślaniu okaleczenia, bezbronności oraz osamotnienia Chrystusa – tym nurtem inspirował się artysta obrazu obecnego w zalaskim kościele.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Literatura

Lexikon der christlichen Ikonographie, hrsg. Engelbert Kirschbaum, Rom-Freiburg-Basel-Wien 1970, Sp. 126-128.

Streszczenie

Nie jest znany autor ani pochodzenie osiemnastowiecznego obrazu z przedstawieniem Chrystusa u słupa, który został umieszczony w górnej kondygnacji ołtarza głównego kościoła w Zalasie. Artysta prawdopodobnie inspirował się plastyką niemiecką, która skłaniała się ku przedstawieniom pełnym ekspresji i starała się podkreślić okaleczenie, bezbronność i osamotnienie Chrystusa ukazanego po biczowaniu.