Anioły

Dzieje zabytku

Ołtarz wraz z rzeźbami został ufundowany w 1685 roku przez księdza Bartłomieja Wiesiewicza. W 1906 roku Józef Małek z Podgórza odzłocił całość złotem dukatowym.

Opis

Anioł ukazany w całej postaci, stojący na postumencie po prawej stronie drugiej kondygnacji retabulum. Zwrócony frontalnie, w kontrapoście, z głową skierowaną w stronę ołtarza. Ciężar ciała oparty na lewej nodze, prawa zaś wysunięta w przód. Twarz owalna, osadzona na szerokiej szyi. W twarzy widoczne małe oczy, wąski, delikatnie zadarty nos, niewielkie usta oraz wystająca do przodu, okrągła broda; brązowe, kręcone włosy spływają na kark. W lewej ręce anioł trzyma włócznię z nabitą gąbką, a w prawej obcęgi. Ubrany jest w długą suknię odsłaniającą prawą nogę oraz szatę wierzchnią, przepasaną w talii sznurem; skrzydła złożone.
Drugi anioł ustawiony jest po drugiej stronie retabulum. Lewą ręką przytrzymuje opartą o ziemię włócznię, a w prawej trzyma młotek. Ubrany jest w długą suknię i tunikę spływające równoległymi fałdami do dołu. Głowa i skrzydła ukształtowane analogicznie jak w przypadku pierwszej postaci.
W partiach ciała polichromia naturalistyczna, szaty i atrybuty złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Anioły są z natury bezcielesne, nie dziwi zatem, że sposoby i formy obrazowania tych istot były przez lata tematem sporów teologicznych. W sztukach przedstawiających nadaje się im formę ludzką, najczęściej młodzieńców o delikatnych rysach. Od końca IV wieku anioły były przedstawiane ze skrzydłami, a od XV również jako kobiety. Najstarsze przedstawienie pochodzi z II wieku z rzymskich katakumb Pryscylli i jest częścią sceny Zwiastowania. Anioły z ołtarza głównego bolechowickiego kościoła zostały ukazane w typowej konwencji ikonograficznej jako młodzieńcy w długich sukniach, ze skrzydłami utworzonymi z ptasich piór. Typowo i zgodnie z historią przedstawień anioły często jedynie asystowały w większych scenach, stanowiąc np. część świty, muzykując lub bawiąc się lub, jak w tym przypadku, pełniły rolę dekoracyjną i pomocniczą, przytrzymując narzędzia męki Chrystusa.
Rzeźby zostały wykonane wraz z ołtarzem w drugiej połowie XVII wieku, w okresie dojrzałego baroku. Nie cechuje ich tak wysoki poziom wykonania i dbałość o szczegóły, jak to się obserwuje w przypadku stojących poniżej figur św. św. Piotra i św. Pawła. Mimo to dzielą z nimi uspokojoną formę, ożywioną jedynie fałdami szat przylegających ściśle do ciała, biegnącymi skośnie w przypadku anioła z prawej strony i równolegle w przypadku stojącego po lewej.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Bardzo dobry, po konserwacji.
Prace konserwatorskie wykonali w 1963 roku konserwatorzy Polit i Wróbel. Podczas prac ołtarz został odnowiony, zabezpieczono drewno, odsłonięto pierwotną warstwę malarskią i polichromię rzeźb. Ponowną pełną konserwację i złocenia wykonał w 1966 roku K. Syrek z zespołem.

Streszczenie

Rzeźby aniołów zostały wykonane wraz z ołtarzem około 1685 roku. Pełnią funkcje dekoracyjną oraz prezentują arma Christi – narzędzia męki Chrystusa. Cechuje je poprawne, lecz nie tak detaliczne opracowanie, jak to widać w przypadku figur św. Piotra i św. Pawła.

Bibliografia