Anioły

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Oświęcim
Miejscowość
Oświęcim
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Kościół
Wniebowzięcia NMP
Miejsce przechowywania
ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/24495
Kategoria
rzeźba
Dookreślenie zabytku
figura trzecia i czwarta od lewej
Czas powstania
druga połowa XVIII wieku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
drewno, polichromowane, złocone, srebrzone, techniki snycerskie
Wymiary podstawowe
szerokość – około 170 cm
wysokość – 160 cm
Wymiary szczegółowe
Wysokość figury – 155 cm
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Figury dwóch adorujących aniołów z drugiej połowy XVIII wieku przynależą do struktury ołtarza głównego w Oświęcimiu, który po pożarze kościoła w 1863 roku przerobiono dwa lata później, a następnie w latach 1892-1893. Po modernizacji cztery przedstawienia aniołów ustawiono w dolnej kondygnacji.

Opis

Rzeźba pierwszego z aniołów jest ścięta i drążona z tyłu. Postać została ustawiona frontalnie, w kontrapoście na obłoku. Głowa anioła jest skierowana w górę i obrócona w prawo. Lewą rękę ma uniesioną i odsuniętą od ciała, prawą natomiast unosi w górę. Jego twarz jest owalna, ma pełne usta, mały nos, i oczy skierowane w górę. Głowę otaczają krótkie i silnie kręcone włosy. Anioł ubrany jest w tunikę z jednym rękawem na lewej ręce, odsłaniającą ramiona oraz prawą rękę i lewe kolano. Fragment przerzuconego płaszcza widoczny jest w partii bioder. Jego skrzydła są rozłożone. Ciało zostało polichromowane w kolorze naturalnym, natomiast tunikę, płaszcz i skrzydła pozłocono. Także rzeźba drugiego anioła jest ścięta i drążona z tyłu. Ustawiony na prostokątnej, niskiej podstawie anioł w kontrapoście został ujęty frontalnie. Lewą rękę kładzie na piersi, prawą ma wyciąga w bok. Jego twarz jest owalna, o szeroko otwartych oczach, małym nosie, pełnych ustach, okolona krótkimi, silnie kręconymi włosami. Ubrany jest w tunikę odsłaniającą prawe ramię, z rękawem na lewym ramieniu, przewiązaną w talii, odsłaniającą prawe kolano oraz płaszcz przerzucony przez lewe ramię, otaczający postać, podtrzymany z przodu na tasiemce. Po bokach widoczne są złożone skrzydła. Figura polichromowana jest w partiach ciała naturalistycznie, natomiast szaty i skrzydła zostały wyzłocone.

Zarys problematyki artystycznej

Rzeźby aniołów w Oświęcimiu wyrastają z tradycji rokokowych realizacji kształtowanych "manierą Fontany". Stąd też ich figury posiadają teatralne upozowanie, "grając" powierzoną sobie rolę, aczkolwiek przez to nie są zdeformowane lub manieryczne. Taką tendencję można było zauważyć np. w twórczości Francesca Placidiego (np. wystrój rzeźbiarski w Morawicy) lub też u Piotra Korneckiego (np. rzeźby u cystersów w Jędrzejowie lub w farze w Bochni), a także w manierze działającego w Krakowie i w okolicy Johanna Georga Lehnera (ok. 1703-1776) i jego uczniów czy też Piotra Rojowskiego pracującego przy wystroju kaplicy św. Jana Kantego w Kętach.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. Ostatnią konserwację przeprowadzono na przełomie XX i XXI wieku.

Literatura

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1, Województwo krakowskie, red. J. Szablowski, Warszawa 1953, s. 25;
T. Chrzanowski, M. Kornecki, Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982, s. 401-402;
A. Dettloff, Rzeźba krakowska drugiej połowy XVIII w. Twórcy, nurty i tendencje, Kraków 2013, s. 69-82, 151-154.

Streszczenie

Figury dwóch adorujących aniołów z drugiej połowy XVIII wieku przynależą do struktury ołtarza głównego w Oświęcimiu, który po pożarze kościoła w 1863 roku przerobiono dwa lata później, a następnie w latach 1892-1893. Po modernizacji cztery przedstawienia aniołów ustawiono w dolnej kondygnacji.

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "Anioły", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/anioly-1

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności