Ambona

Dzieje zabytku

W 1894 roku w księdze wydatków na budowę kościoła została zapisana kwota 100 złotych zapłaconych za wykonanie ambony. W 1950 roku ambona została pozłocona, między 1980 a 2000 rokiem przeprowadzono jej konserwację.

Opis

Ambona wisząca, przyścienna, składająca się z kosza, baldachimu i schodów z balustradą. Kosz na planie ośmioboku, podzielony na pola gładkimi, złoconymi kolumnami podtrzymującymi gzyms i parapet. W polach płyciny w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem ostrym. W płycinach całopostaciowe figury ewangelistów – od strony schodów – św. Jan, św. Łukasz, św. Marek i św. Mateusz. Każdy z nich ubrany w długą suknię, z narzuconym złotym płaszczem, trzyma w rękach otwartą księgę i ma przy nodze właściwy atrybut. Wzdłuż ramy dolnej ażurowy ornament maswerkowy. Do podstawy podwieszona szyszka złożona z liści akantu. Baldachim na planie części ośmioboku o architektonicznym zwieńczeniu. Daszek zdobiony ażurowymi ornamentami maswerkowymi, z pinaklami zwieńczonymi kwiatonami na narożach. Szczyt w formie ażurowej wieży zwieńczonej kwiatonem. W podniebieniu baldachimu wyobrażenie gołębicy Ducha Świętego na tle glorii promienistej. Schody dostawione od strony wschodniej, dwukrotnie załamane, z czterema gładkimi płycinami oddzielonymi złoconymi kolumnami.

Zarys problematyki artystycznej

Ambona, dawniej miejsce czytania tekstów liturgicznych i głoszenia kazań, choć jest we współczesnej liturgii już praktycznie nieużywana, pozostaje częścią wystroju większości kościołów. Zgodnie z zaleceniami była lokowana pod arkadą tęczową lub w nawie głównej tak, by nie odciągała uwagi widzów od ołtarza głównego. Typ ambony zawieszonej na filarze, z wejściem po schodkach wykształcił się w XVI wieku. Ambona w kościele w Stryszawie jest utrzymana w stylu neogotyckim i stanowi komplet wyposażenia wraz z ołtarzem głównym i bocznymi, organami oraz stacjami drogi krzyżowej. W XIX wieku nawiązania do gotyku uważano za najodpowiedniejsze dla małej architektury, zwłaszcza w sztuce religijnej. Jak głosił August Pugin, brytyjski architekt i pisarz, wyłącznie one mogą oddziaływać na wiernych nie tylko dekoracją, ale i ekspresją struktury. Strzeliste formy i powszechne złocenia miały najbardziej trafnie obrazować potęgę Boga oraz nadawać formom wzniosłości.
Stryszawska ambona jest przykładem wyrobu przeciętnego, choć cechuje ją duża ozdobność, którą widać zwłaszcza w bogato dekorowanym baldachimie.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Ambona była poddana konserwacji między 1980 a 2000 rokiem.

Streszczenie

Wykonana w 1894 roku ambona kościoła w Stryszawie reprezentuje styl neogotycki i odpowiada stylistycznie wyposażeniu kościoła.

Bibliografia