Matka Boska

Dzieje zabytku

Feretron został wymieniony w inwentarzu ekspozytury rzymskokatolickiej w Stryszawie w latach 1928 i 1929 oraz 1952 roku.

Opis

Feretron z figurą Matki Boskiej na prostopadłościennej podstawie. Maria stoi frontalnie, w lekkim kontrapoście, z prawą nogą odwiedzioną, ustawioną na kamieniu; ręce ma złożone do modlitwy. Ma delikatną, owalną twarz z wysokim czołem, długim, wąskim nosem i małymi ustami; wzrok kieruje w górę. Jest ubrana w długą, powłóczystą suknię układającą się w ostre fałdy, przepasaną szeroką szarfą z dekoracją geometryczną. Ponadto ma zarzucony okrywający głowę i ramiona płaszcz, którego spód jest prążkowany a wierzchnia strona dekorowana wicią roślinną, z bordiurą utworzoną z przeplatających się wstęg. Na nagich stopach, kamieniu i sukni aplikowane kwiaty róży. Figura ustawiona na dwudzielnej podstawie dekorowanej wicią roślinną oraz rozetami.
Suknia Matki Boskiej jasna, szarfa oraz płaszcz pozłacane, polichromia w partiach ciała naturalistyczna; podstawa w kolorach jasnożółtym oraz brązowym.

Zarys problematyki artystycznej

Feretron (łac. feretrum) służył w starożytności do obnoszenia posągów bóstw podczas procesji triumfalnych; podobną funkcję pełni obecnie w kościele katolickim podczas uroczystych procesji. Jest to przenośny, obustronny obraz lub rzeźba na podstawie, w którą wsuwa się drążki, rodzaj przenośnego ołtarzyka.
Kult Matki Boskiej, której postać jest umieszczona na feretronie, rozwijał się od XIX wieku szczególnie intensywnie, a wzmocniło go ogłoszenie w 1854 roku dogmatu o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Marii Panny. Do najpopularniejszych i najbardziej czczonych wizerunków tego okresu należała figura Matki Boskiej z Lourdes, którą niewątpliwie inspirował się twórca feretronu. Ten typ przedstawienia ma ścisły związek z wizjami, jakich od 11 lutego do 16 lipca 1858 aż 18 razy doświadczyła nastoletnia Bednadetta Soubirous w grocie Massabielle koło Lourdes. Zgodnie z opisem dziewczynki posąg Marii w marmurze karraryjskim wykonać miał Joseph-Hugues Fabisch, uznany artysta, profesor szkoły artystycznej w Lyonie. Bernadetcie nie spodobał się efekt jego prac, a i artysta nie był z nich zadowolony. Mimo to, gotowy posąg ustawiono w grocie i w niedługim czasie stał się inspiracją dla wielu podobnych przedstawień.
Rzeźba wykazuje tendencje do idealizacji. Ma poprawnie odwzorowane proporcje oraz kunsztownie wymodelowane fałdy szat, cechuje ją dobra jakość artystyczna.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, przetarcia polichromii w partii twarzy, dłoni i stóp, przetarcia i ubytki zaprawy w partii szat, ubytki drewna na lewej stopie.

Streszczenie

Feretron z postacią Matki Boskiej powstał przed 1928 rokiem. Przedstawia Matkę Boską, której forma jest inspirowana typem ikonograficznym Matki Boskiej z Lourdes i wykazuje tendencje do idealizacji.

Bibliografia