Wręczenie kluczy św. Piotrowi

Dzieje zabytku

W 1883 roku na stropach nawy i prezbiterium Antoni Broniszewski z Baczkowa wykonał ramy o fantazyjnym kształcie z rzeźbioną dekoracją ornamentalną „aby w jedno rame włożyć obraz św. Piotra z drugiej św. Pawła”. W tym też roku zakupiono do kościoła obraz Kazanie św. Pawła wykonany przez Ferdynanda Olesińskiego. Rok później przywieziono „obraz św. Piotra na Podsiębitkę według Rafaela malował go także P. Ferd. Olesiński z Wieliczki pod Opieką i zaręką Towarzystwa św. Łukasza, które się zawiązało w Krakowie i wspiera księży swą radą i pośrednictwem – obydwa obrazy kosztują razem z przylepieniem 500 złr”. W 1958 roku „Dobranowski z Krakowa ozłocił i przemalował [...] 2 obrazy na suficie SS Apostołów Piotra i Pawła”. W 1973 roku zniszczoną polichromię kościoła oraz oba obrazy odnowił Karol Pustelnik.

Opis

Obraz w formie stojącego prostokąta z łukowato wygiętymi bokami. Kompozycja wielofigurowa, z przedstawieniem klęczącego przed Chrystusem św. Piotra oraz grupy apostołów na tle pejzażu. W centrum obrazu św. Piotr ukazany jako klęczący, od tyłu, zwrócony w trzech czwartych w prawo. W obu dłoniach trzyma przy piersi klucze. Ubrany jest w błękitną tunikę oraz przewiązany diagonalnie przez korpus żółty płaszcz. Przed nim stoi Chrystus skierowany w trzech czwartych w prawo, z głową zwróconą w lewo. Lewą ręką wskazuje na trzymane przez św. Piotra klucze, prawą wyciąga w bok. Ubrany jest w czerwony płaszcz przewiązany diagonalnie na prawym ramieniu, odsłaniający częściowo tors. Za nim znajduje się stado owiec. W prawej części obrazu znajduje się grupa siedmiu apostołów w poruszonych pozach, czworo z nich ukazanych jest w profilu, troje z odwróconymi głowami. Wszyscy ubrani są w luźne tuniki i narzucone na ramiona płaszcze. Obok św. Piotra stoi św. Jan przedstawiony jako młodzieniec, z długimi, jasnymi włosami, w czerwonej tunice i zielonym płaszczu. W tle pejzaż ze sztafażem architektonicznym i błękitnym niebem w górnej części obrazu. Kolorystyka stonowana, zgaszona, spokojna z delikatnie prowadzonym światłocieniem. Obraz ujęty ramą powtarzającą jego kształt, dekorowaną perełkowaniem, rowkami oraz stylizowanym ornamentem roślinnym na każdym z czterech boków.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz został wykonany przez Ferdynanda Olesińskiego na wzór kartonu namalowanego przez Rafaela Santi w 1515 roku na zlecenie papieża Leona X, który posłużył do wykonania tapiserii do Kaplicy Sykstyńskiej. Kartony Rafaela były kilkakrotnie reprodukowane w grafice (np. przez Nicolasa Dorigny w XVII wieku lub Thomasa Hollowaya w XIX wieku). Za wzór dla obrazu Olesińskiemu zapewne posłużyła właśnie grafika. Cykl kartonów wykonany przez Rafaela ilustrował dzieje św. Piotra i św. Pawła. Został wybrany jako wzór do obrazów podstropowych, gdyż ci dwaj święci są patronami kościoła w Bodzanowie.
Obraz bodzanowski powtarza wiernie za pierwowzorem całość kompozycji, począwszy od układu i wyglądu postaci, po pejzaż w tle. Olesiński przełożył wzór o formie leżącego prostokąta na obraz o układzie pionowym. W związku z tym domalował górną partię nieba oraz fragment ścieżki na pierwszym planie. Malarz okroił również kompozycje po bokach, mianowicie fragment stada owiec po lewej stronie oraz czterech apostołów z grupy po prawej.
Święty Piotr był bratem św. Andrzeja i rybakiem, przystąpił do grona uczniów Chrystusa i został jego apostołem. Doktryna kościoła katolickiego zakłada, że Chrystus nadał Piotrowi, a przez to i jego następcom, za których uważani są papieże, najwyższą godność i przekazał władzę nad kościołem. Ma ona swoje biblijne uzasadnienie w słowach samego Chrystusa, który zwrócił się do Piotra: „Ty jesteś Piotr (czyli Skała), i Ja na tej Skale zbuduje Kościół mój, a bramy piekielne go nie przemogą. I tobie dam klucze do królestwa niebieskiego [...]” (Mt 16, 18-19) oraz „A gdy spożyli śniadanie, rzekł Jezus do Szymona Piotra: «Szymonie, synu Jana, czy miłujesz Mnie więcej aniżeli ci?» Odpowiedział Mu: «Tak, Panie, Ty wiesz, że Cię kocham». Rzekł do niego: «Paś baranki moje!» I znowu, po raz drugi, powiedział do niego: «Szymonie, synu Jana, czy miłujesz Mnie?» Odparł Mu: «Tak, Panie, Ty wiesz, że Cię kocham». Rzekł do niego: «Paś owce moje!». Powiedział mu po raz trzeci: «Szymonie, synu Jana, czy kochasz Mnie?» Zasmucił się Piotr, że mu po raz trzeci powiedział: «Czy kochasz Mnie?» I rzekł do Niego: «Panie, Ty wszystko wiesz, Ty wiesz, że Cię kocham». Rzekł do niego Jezus: «Paś owce moje! [...]»” (J 21, 15-17).
Obraz odwołuje się do tych dwóch fragmentów Pisma Świętego. Przedstawia przekazanie kluczy św. Piotrowi, które to stanowią symbol władzy kościelnej. Równocześnie ukazuje moment, kiedy Piotr po zmartwychwstaniu Chrystusa trzykrotnie wyznał mu miłość, co miało wymazać jego wcześniejsze trzykrotne zaparcie się go. Wówczas Jezus przekazał Piotrowi władzę pasterską („Paś baranki moje!”), dlatego na obrazie ukazany jest jako zmartwychwstały ze śladami męki oraz ze stadem owiec.
Towarzyszący im pozostali apostołowie są tego świadkami.
Ferdynand Olesiński studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych pod kierunkiem Władysława Łuszczkiewicza, Jana Matejki i innych. Mieszkał i tworzył w Wieliczce oraz w Krakowie. Znanych jest wyłącznie kilka jego dzieł o tematyce religijnej, przede wszystkim obraz św. Kingi do ołtarza głównego w kaplicy św. Kingi w Kopalni Soli w Wieliczce (obecnie w Muzeum Żup Krakowskich).

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Miejscami płótno odklejone od podsiębitki. Obraz odnawiany w 1958 oraz w 1973 roku przez Karola Pustelnika.

Streszczenie

W 1884 roku na stropie nawy w ozdobnej ramie umieszczono obraz Wręczenia kluczy św. Piotrowi namalowany przez Ferdynanda Olesińskiego. Dzieło zostało wykonane na wzór kartonu namalowanego przez Rafaela Santi w 1515 roku na zlecenie papieża Leona X, który posłużył do wykonania tapiserii do Kaplicy Sykstyńskiej. Obraz w oparciu o teksty biblijne ilustruje przekazanie św. Piotrowi przez Chrystusa władzy kościelnej (której symbolem są klucze) oraz władzy pasterskiej („Paś baranki moje!”).

Bibliografia