Tablica nagrobna Wierzbięty z Branic
Zdjęcie nr 1: Tablica w kształcie stojącego prostokąta. Scena środkowa wydzielona bordiurą, którą tworzy inskrypcja minuskułowa. W polu środkowym przedstawienie w profilu zwróconego w prawo klęczącego rycerza w zbroi płytowej i mieczem przy boku, z rękami złożonymi w geście modlitwy. Tarcza w skłonie heraldycznym z herbem Gryf u kolan rycerza, w prawym dolnym narożu. Inskrypcja z datą śmierci rycerza łacińska, minuskułą gotycką: +an[no domi]ni Mo / cccco xxvo . sabb(at)o . in die s(an)c(t)i vit[i] / obiit [……….. / ……….] virzbantha heres in / branice dapifer c(ra)co/viens(is) orate p(ro)eo .

Tablica nagrobna Wierzbięty z Branic

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
Kraków
Gmina
Kraków-Nowa Huta
Miejscowość
Kraków-Nowa Huta (dawniej: Ruszcza)
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wawrzeńczyce
Parafia
Św. Grzegorza Wielkiego
Miejsce przechowywania
kościół
Identyfikator
DZIELO/06327
Kategoria
nagrobek
Ilość
1
Czas powstania
Około 1425 roku
Technika i materiał
piaskowiec; kuty, rzeźbiony
Wymiary podstawowe
szerokość – 108 cm
wysokość – 229 cm
Autor noty katalogowej
Andrzej Włodarek
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Pierwotnie umieszczona w posadzce w prezbiterium; obecnie osadzona w ścianie północnej prezbiterium

Opis

Tablica w kształcie stojącego prostokąta. Scena środkowa wydzielona bordiurą, którą tworzy inskrypcja minuskułowa. W polu środkowym przedstawienie w profilu zwróconego w prawo klęczącego rycerza w zbroi płytowej i mieczem przy boku, z rękami złożonymi w geście modlitwy. Tarcza w skłonie heraldycznym z herbem Gryf u kolan rycerza, w prawym dolnym narożu. Inskrypcja z datą śmierci rycerza łacińska, minuskułą gotycką:
+an[no domi]ni Mo / cccco xxvo . sabb(at)o . in die s(an)c(t)i vit[i] / obiit [……….. / ……….] virzbantha heres in / branice dapifer c(ra)co/viens(is) orate p(ro)eo .

Zarys problematyki artystycznej

Wierzbięta z Branic herbu Gryf, 1402 stolnik krakowski, 1412-1418 starosta sanocki, fundator kościoła w Ruszczy i Grabiu oraz obrazu epitafijnego, zmarł 15 czerwca 1425 roku. Pierwotnie w pobliżu tablicy nagrobnej zawieszone było malowane na desce epitafium Wierzbięty (obecnie w Muzeum Narodowym w Krakowie). Jest świadectwem ambicji rodowych Wierzbięty z Branic, którego wizerunek, jako rycerza Chrystusa w zbroi i w pozycji klęczącej, jest odwróconym powtórzeniem malowanego epitafium.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Wiele ubytków kamienia. Inskrypcja uszkodzona.

Streszczenie

Kamienna tablica nagrobna zmarłego 15 czerwca 1425 roku Wierzbięty z Branic herbu Gryf , z przedstawieniem zmarłego pośrodku i łacińską, minuskułową inskrypcją na obrzeżu.

Bibliografia

Łepkowski Józef, "Przegląd zabytków przeszłości z okolic Krakowa", Kraków 1863 , s. 41-41
"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
Mischke Wojciech, "Fundacja Wierzbięty z Branic" , „Sprawozdanie Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Wydział Nauk o Sztuce”
Mrozowski Przemysław, "Polskie nagrobki gotyckie", Warszawa 1994
Natanek Piotr, "Informator Archidiecezji Krakowskiej 2000. Parafie i kościoły", Kraków 2000

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Chrystus wiszący na ramionach łagodnym łukiem rozpostartych na krzyżu, o smukłej sylwecie, z nogami skrzyżowanymi, lekko ugiętymi w kolanach. Ciało zmarłego Chrystusa ukazane jest realistycznie, z głową silnie przechyloną na prawe ramie, zamkniętymi oczami, długim nosem i otwartymi ustami. Twarz okala krótka, spiczasta broda i wąsy, włosy opadają na kark i klatkę piersiową, na głowie korona cierniowa w kształcie skręconego sznura z kolcami. Klatka piersiowa o owalnym obrysie, z zaznaczonymi żebrami. Stosunkowo długie perizonium, zdobione srebrzeniem na pulmencie, układa się z przodu łukowatymi fałdami i spływa z bioder dekoracyjnie traktowanymi zwisami. Na ciele widoczna rana od włóczni, z niej i z ran na rękach i nogach widoczne spływające strużki krwi.
rzeźba
Krucyfiks na belce tęczowej
Zdjęcie nr 1: Na miejscu kościoła romańskiego, orientowany, dwunawowy, halowy; nawa południowa na rzucie prostokąta, na osi prezbiterium, dwuprzęsłowa, sklepiona kolebkowo z lunetami, na gurtach; nawa północna węższa od południowej, dwuprzęsłowa, sklepiona krzyżowo-żebrowo z kolistymi płaskorzeźbionymi zwornikami, jeden z literami ihs, drugi z literą s pod koroną. Prezbiterium prostokątne, dwuprzęsłowe, sklepione krzyżowo-żebrowo, z kolistymi zwornikami i profilowanymi wspornikami; przy nim od północy dawna zakrystia na rzucie prostokąta, sklepiona kolebkowo, otwarta do nawy wtórną arkadą, od wschodu nowa zakrystia na rzucie ośmioboku. Od zachodu przylega do nawy kwadratowa, czterokondygnacyjna wieża, z wieżyczką schodową w narożu północno-wschodnim, kruchtą w przyziemiu i chórem muzycznym na piętrze. Przy niej od północy drewniana piętrowa przybudówka mieszcząca w przyziemiu komorę bracką, na piętrze miech i kanał organowy. Przy nawie południowej od południa kwadratowa kruchta. Arkada tęczy zamknięta łukiem półkolistym, arkady do nawy północnej łukiem lekko zaostrzonym. Mury opięte przyporami, elewacje na cokole, z wzorami z zendrówki. Okna pierwotnie ostrołukowe, obustronnie rozglifione (niektóre zbarokizowane). Portale: zachodni, do kruchty pod wieżą, oraz do kruchty południowej, kamienne, prostokątne. Dachy dwuspadowe, pokryte blachą miedzianą. Zakrystia od wschodu przy prezbiterium wzniesiona na miejscu drewnianej kaplicy Ogrojcowej z XVIII wieku.
kościół
Kościół parafialny pw. św. Grzegorza
Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica stoi na okrągłym postumencie i wyżej ośmiobocznej podstawie. Składa się z trzonu w typie gruszkowym i czary półkulistej, puklowanej, z profilowanym brzegiem. Na czarze wypukłorzeźbiony kartusz z tarczą z herbem Ogończyk i syglami Z[YGMUNT] O[GOŃCZYK] P[ROBOSZCZ] R[USIECKI]. Pokrywa drewniana, utworzona z sześciu faliście kształtowanych spływów wolutowych ozdobionych liśćmi, podtrzymujących koronę zamkniętą z sześcioma kabłąkami zwieńczonymi kulą z krzyżem. Obręcz korony z imitacją kamieni szlachetnych, zdobiona w górnej części perełkowaniem. U nasady kabłąków znajdują się rozłożyste kwiaty, od wewnątrz kabłąki pomalowane czerwoną farbą imitującą tkaninę.
chrzcielnica
Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta. Na tle ciemnych chmur rozświetlonych na brzegach krzyż z rozpiętym na nim martwym Chrystusem. Ciało w głębokim zwisie, esowato wygięte, z głową pochyloną na prawy bark, wokół bioder szare perizonium przewiązane sznurem, odsłaniające prawe biodro. Pod krzyżem czaszka. Tonacja ciemna, z odcieniami zieleni na ciele. Ponad głową Chrystusa titulus z literami: I N / R I.
obraz
Chrystus na krzyżu
Zdjęcie nr 1: Obraz o kształcie stojącego prostokąta, ukazujący apoteozę św. Grzegorza Wielkiego. Kompozycja wielofigurowa, dwustrefowa. W dolnej strefie św. Grzegorz i aniołowie, w górnej gołębica Ducha Świętego i aniołowie na tle rozświetlonego otwartego nieba. Pośrodku św. Grzegorz, ukazany w trzech czwartych, klęczy na czerwonej poduszce ze złotymi chwostami. Po jego lewej stronie, na pierwszym planie, stoi anioł wymownym gestem w lewej ręki wskazuje na modlącego się papieża. Po jego prawej stronie, nieco w głębi, klęczący anioł z dłońmi splecionymi na wysokości piersi. Święty papież pochylony w lewą stronę, ręce wzniesione w geście oranta. Twarz pociągła, włosy ciemne, krótkie, odsłaniające uszy. Czoło wysokie, nos długi i prosty. Święty odziany w albę i purpurowy mucet ze złotą bordiurą. Anioł po lewej ukazany w dynamicznej pozie, w trzech czwartych. Lewa noga wyprostowana, prawa ugięta i uniesiona. Lewą ręką wskazuje na św. Grzegorza, prawa dłoń położona na piersi. Twarz okrągła, włosy krótkie, kręcone. Anioł odziany jest w krótką, błękitną tunikę, z krótkimi, szerokimi rękawami i brązowy płaszcz zarzucony na biodra. Anioł po lewej ukazany w pozycji klęczącej, w trzech czwartych, głowa odchylona. Ręce złożone na piersiach. Twarz pociągła, włosy krótkie, kręcone. Anioł odziany w beżową tunikę, opinająca ciało. W głębi po lewej widoczny fragment mensy ołtarza, na której tiara papieska. W górnej strefie grupa sześciu aniołów, siedzących na obłokach, w dynamicznych pozach, odzianych w rozwiane szaty. Dolna strefa ciemna, górna jasna, rozświetlona, chmury ciemne. W dolnej części obrazu nierozpoznany, częściowo zatarty herb lub gmerk z inicjałami wokół.
obraz
Obraz Apoteoza św. Grzegorza Wielkiego
Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie prostokąta zamkniętego łukiem półpełnym, ujęty w profilowaną, złoconą ramą zdobioną kimationem. Tło niebiesko-szare, ze złotą, regencyjną kratą dekorowaną srebrnymi rozetami na przecięciach listew. Matka Boska ukazana w półpostaci, z głową zwróconą en trois quarts w lewo, prawą ręką uniesioną na wysokość piersi, podtrzymuje złote, tralkowate berło, lewą unosi Dzieciątko. Twarz owalna o beżowobrązowej karnacji, z prostym nosem, jasnoczerwonymi, uśmięchniętymi ustami, brązowymi oczami i regularnymi łukami brwiowymi. Głowa ujęta promienistą glorią. Chrystus siedzący na ramieniu matki, lewą ręką podtrzymuje zamkniętą księgę, prawą unosi na wysokość piersi w geście błogosławieństwa. Twarz, okrągła, o brązowobeżowej karnacji, z prostym nosem, lekko uśmiechniętymi ustami, brązowymi oczami, okolona krótkimi, prostymi włosami. Twarze i dłonie obu postaci odsłonięte, reszta przesłonięta srebrną sukienką z ornamentem roślinnym. Na głowie Matki Boskiej i Dzieciątka złocone, zamknięte, kameryzowane korony, zwieńczone krzyżami na kulach.
obraz
Obraz Matka Boska Różańcowa w sukience

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum siedząca postać Marii zwrócona trzy czwarte w lewo, delikatnie pochylona z rękami złożonymi w geście modlitwy. Przed nią siedzące na skale Dzieciątko, zwrócone trzy czwarte w prawo, delikatnie pochylone, opierające ciężar ciała na prawej ręce. Maria o delikatnych rysach: owalnej twarzy, małym nosie i drobnych ustach. Na głowie ma biały welon przykrywający jej włosy. Ubrana jest w bladoróżową suknię oraz silnie udrapowany ciemnogranatowy płaszcz, spod którego widoczna jest bosa stopa. Dzieciątko o jasnej, różowawej karnacji. Twarz pełna o małym nosie i głęboko osadzonych oczach. Głowę okalają krótkie, złote włosy. Wokół głów Marii i Dzieciątka złote, świetliste nimby. W tle pejzaż z widocznymi fragmentami drzew w brunatnej i ciemnozielonej tonacji. Rama złocona, fakturowana, w narożach i pośrodku boków zdobiona stylizowaną wicią roślinną.
obraz

Adoracja Dzieciątka

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta przedstawiający stygmatyzację św. Franciszka. W centrum kompozycji znajduje się św. Franciszek, usytuowany nieco z lewej strony obrazu, w pozycji klęczącej, zwrócony w trzech czwartych w lewo, z rękami rozłożonymi szeroko na boki. Ma podłużną twarz, z krótkim i jasnym zarostem, z oczami skierowanymi na Chrystusa, na głowie tonsurę. Święty ubrany jest w habit franciszkański przewiązany sznurem, a na stopach ma założone sandały. W górnej części obrazu, po prawej stronie znajduje się Chrystus jako serafin, z którego ran wychodzą czerwone promienie tworzące stygmaty u świętego Franciszka. Przed świętym, na wysokim wzniesieniu ułożone są: otwarta księga oraz czaszka. W tle, pośrodku widać zakonnika, ukazanego w pozycji siedzącej, czytającego księgę. W oddali widać pejzaż górski i pochmurne niebo. W dolnej części obrazu słabo czytelna sygnatura „Wład(ysław) P. Bąkowski 1886.” Rama drewniana, profilowana, fakturowana i złocona, zdobiona stylizowanymi rocaille'ami.
obraz

Stygmatyzacja św. Franciszka

Zdjęcie nr 1: Obraz przedstawiający św. Izydora Oracza w kształcie stojącego prostokąta, podzielony na dwie strefy. W dolnej strefie został ukazany anioł orzący pole za pomocą pary wołów i pługa. Anioł ubrany jest ciemnozieloną tunikę, ma również czerwone skrzydła. Powyżej ukazana jest niewielka scenka rodzajowa przedstawiająca pasterza, ubranego w strój krakowski: niebieską sukmanę i czerwony kapelusz, stado białych owieczek oraz latające wrony. W górnej strefie obrazu, po prawej stronie został ukazany św. Izydor, który klęczy przed przydrożnym krzyżem ze złożonymi w geście modlitwy rękami. Święty ubrany jest w brunatno-zieloną sukmanę, szare spodnie i czarne buty z wysokimi cholewami. Twarz z dużymi oczami, krótkim zarostem okolona długimi i brązowymi włosami. Wokół głowy ma trójstrefowy nimb: brązowy kolisty, niebieski okrągły i żółty utworzony z przerywanej kreski. Sylwetki postaci, draperie oraz brzegi szat oddane są konturem i wypełnione płaską plamą barwną. Po lewej stronie obrazu widoczne murowane zabudowania z jasnobrązowymi dachami. Krzyż prosty, a wokół jego ramion jest namalowana żółto-pomarańczowa poświata. Tło obrazu jednolite, niebieskie. Rama drewniana, prosta, pokryta bejcą.
obraz

Św. Izydor Oracz

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie ośmioboku z przedstawieniem sceny Adoracji Dzieciątka Jezus. W dole kompozycji w żłóbku leży Chrystus, nad którym stoi Maria, a za nimi św. Józef. Jezus leży nagi na białej tkaninie ułożonej na słomie, lewą rękę zbliża do twarzy, prawą trzyma przy boku, ma małą głowę, wokół niej świetlisty nimb. Spogląda na Marię, która również patrzy na niego, ręce składa do modlitwy, ma pociągłą, delikatną twarz o dużym nosie i małych ustach. Jest ubrana w czerwoną suknię z szarym wykończeniem na dekolcie i granatowy maforion. Święty Józef stoi w cieniu, patrzy na Dzieciątko, unosi prawą rękę, a w lewej trzyma kij. Ma podłużną twarz o ostrym nosie i małych ustach, łysinę i ciemny zarost. Ponad grupą otwiera się jaśniejące niebo i widać uskrzydlone główki aniołków. Z prawej strony kompozycji fragment kolumny.
obraz

Adoracja Dzieciątka

Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie pionowego owalu. W centrum kompozycji Dzieciątko Jezus stojące na monogramie IHS, które lewą ręką przytrzymuje krzyż, a prawą, uniesioną do góry błogosławi. Ma okrągłą twarz i krótkie, jasne włosy, skośnie przez pierś i między nogami biegnie biało-czerwona szarfa, która rozwiewa się za jego plecami. Poniżej monogramu serce Jezusa otoczone koroną cierniową, z płomieniami. Przedstawienie adorowane przez dwa, symetrycznie klęczące anioły z kadzielnicami w rękach. Anioł z prawej strony spogląda w dół, anioł z lewej unosi wzrok w kierunku serca. Oba ubrane są w białe suknie z dużym dekoltem, o szerokich rękawach spiętych złotymi klamrami na wysokości łokci oraz ramion. Każdy ma narzucony niebieski płaszcz i rozpostarte, tonące w mroku skrzydła. Tło wypełniają skłębione chmury w złotobrunatnym odcieniu, które rozjaśniają się za postacią Dzieciątka.
obraz

Adoracja Imienia Jezus

Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum obrazu św. Józef Kalasanty klęczący przed unoszącą się pośród obłoków Matką Boską z Dzieciątkiem. Święty zwrócony jest w trzech czwartych w prawo, z uniesioną głową i skrzyżowanymi na piersi rękami, w których trzyma gorejące serce i gałązkę lilii. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych, wąskich oczach i lekko garbatym nosie, okoloną krótką, siwą brodą i włosami po bokach głowy, na jej czubku łysina. Ubrany jest w czarny habit zapinany z przodu na guziki, z białą koloratką oraz czarny płaszcz zarzucony na plecy. Przed nim leży czarny biret i otwarta księga z napisem „Consti/tutio/nes Cler[i]c[orum] / Regular[um] / Piarum / Schola/rum”. Na pierwszym planie ukazany od tyłu, w pozycji półleżącej, chłopiec z otwartą księgą. Obok, w prawym dolnym rogu na księgach leżą czerwony kapelusz kardynalski, pastorał i laska zakończona krzyżem arcybiskupim. W lewej, górnej części obrazu Matka Boska siedzi na obłoku, zwrócona jest w trzech czwartych w lewo, pochylona, obiema rękami trzyma stojące po jej prawej stronie Dzieciątko. Twarz o łagodnych rysach, wąskich oczach, okolona jasnymi włosami. Ubrana jest w jasnoróżową suknię z białą podwiką, niebieski płaszcz narzucony na kolana oraz jasnoróżowy, rozwiany welon na głowie. Dzieciątko zwrócone w trzech czwartych w lewo, z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa, przepasane w partii bioder białą tkaniną. U góry obrazu, pośród obłoków dwa putta. W prawej części obrazu, za świętym widoczne dwie postacie klęczących dzieci, spośród których jedno czyta księgę a drugie się modli. Scena ukazana we wnętrzu z widocznymi w tle pilastem i oknem.
obraz

Adoracja Matki Boskiej przez św. Józefa Kalasantego

Jak cytować?

Andrzej Włodarek, "Tablica nagrobna Wierzbięty z Branic", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/tablica-nagrobna-wierzbiety-z-branic

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności