Sakralne Dziedzictwo Małopolski

Dzieje zabytku

Obraz św. Tekli powstał w drugiej połowie XVIII wieku do zwieńczenia ołtarza bocznego południowego.

Opis

Obraz ujęty został w profilowanej ramie w formie zbliżonej do trapezu o wklęsłych bokach i ściętych dolnych narożach, zamkniętego łukiem falistym. W centrum kompozycji na tle szarobrązowych obłoków w półpostaci ukazano frontalnie św. Teklę oświetlaną strumieniem światła z nieba. Święta z głową ujętą w trzech czwartych w prawo przed sobą obiema rękami trzyma drewniany krzyż i gałązkę palmy, nieznacznie wspierając się o kamienną wolutę. Ma owalną twarz o jasnej karnacji i rumianych policzkach. Jej twarz charakteryzuje wydatny nos i usta o pełnych wargach oraz spojrzenie skierowane ku górze. Głowę okalają ciemnobrązowe włosy oraz bladoniebieski nimb. Ubrana jest w ciemnoczerwoną suknię o szerokich rękawach lamowanych złotym obszyciem mocno taliowaną oraz ciemnozieloną tunikę spodnią. Wokół szyi ma rozwianą szaroniebieską chustę. Przez kamienną wolutę, o którą wspiera się święta przerzucony został jej ciemnoniebieski płaszcz. W rogu z lewej strony kompozycji widoczne jest w głębi ognisko, a z prawej za męczenniczką fragment głowy lwa.

Zarys problematyki artystycznej

Nideckie przedstawienie św. Tekli musiało być inspirowane licznymi wzorami graficznym, za pomocą których wyobrażano świętą męczenniczkę, której kult w Małopolsce był bardzo popularny w XVIII i XVIII wieku. Warto tu przywołać chociażby obraz ze św. Teklą z ok. 1771 roku z dawnej fary żywieckiej (obecnie w Muzeum Miejskim w Żywcu), czy też obraz tejże świętej w klasztorze norbertanek w Krakowie z trzeciej ćwierci XVIII wieku lub zbliżony w ujęciu do nideckiego przedstawienia wizerunek św. Apolonii z trzeciej ćwierci XVIII wieku także u krakowskich norbertanek na Salwatorze.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. Obraz wraz z ołtarzem poddano konserwacji w 2017 roku.

Literatura

Zabytki sztuki w Polsce. Inwentarz topograficzny, t. 3, Powiat Żywiecki. Województwo krakowskie, opr. J. Szablowski, Warszawa 1948, s. 244, il. 231;
Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 4. Miasto Kraków, cz. 7. Zwierzyniec, Nowy Świat, Półwsie Zwierzyniecdkie, Kościoły i klasztory, red. J. Daranowska-Łukaszewska, R. Henoch-Marendziuk, Warszawa 1995, s. 25, il. 170, s. 26, il. 176.