Matka Boska Różańcowa

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Wieprz
Miejscowość
Nidek
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza
Kościół
Św. Szymona i św. Judy Tadeusza
Miejsce przechowywania
empora organowa
Identyfikator
DZIELO/24562
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
lata trzydzieste XX wieku
Technika i materiał
olej na płótnie, drewno złocone
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Obraz Matki Boskiej Różańcowej z lat trzydziestych XX wieku pierwotnie znajdował się w starym drewnianym kościele. Obecnie zdeponowano go na chórze muzycznym nowej świątyni w Nidku.

Opis

Obraz uzyskał kształt stojącego prostokąta, ujętego w złoconą, dekorowaną ornamentalne ramę. W centrum kompozycji ukazano Matkę Boską Różańcową przekazującą różaniec św. Dominikowi i św. Katarzynie Sieneńskiej. Siedząca na obłokach Madonna została ujęta frontalnie. Na kolanach obiema rękami podtrzymuje Dzieciątko. Maria ma owalną twarz o jasnej karnacji, wydatny nos i usta. Na głowie ma białą chustę, spod której widać fragment brązowych włosów. Ubrana jest w ciemnooliwkową suknię oraz narzucony na ramionach szkarłatny płaszcz okrywający jej kolana. Mały Jezus został ujęty w trzech czwartych w lewo. Obiema rękami przekazuje klęczącemu poniżej św. Dominikowi różaniec. Jezus ma pucułowatą twarz o jasnej karnacji, drobnym nosie i ustach. Jego głowę otaczają kręcone, jasne włosy i świetliste promienie. Nagie ciało okrywa tylko biała chusta przerzucona przez biodra. Z lewej strony kompozycji klęczy św. Dominik ukazany z profilu w prawo. Obie ręce ma uniesione w stronę Jezusa. Jest to dojrzały mężczyzna z tonsurą, ciemnymi, krótkim włosami i brodą. Jego twarz charakteryzuje prosty nos i wąskie usta. Nad głową ma nimb talerzowy z gwiazdą. Ubrany jest w biały habit dominikański i czarny zakonny płaszcz. Dominik klęczy na schodach, na których leży otwarta księga oraz zapalona pochodnia. Za schodami i częściowo obłokami, na których zasiada Maria stoi św. Katarzyna Sieneńska ujęta frontalnie z głową pochyloną w lewo. Ma modlitewnie splecione ręce na piersi przewiązane różańcem. Jej pociągłą twarz charakteryzuje jasna karnacja, wydatny nos i usta. Ubrana jest w habit dominikański z koroną cierniową na welonie. Nad głową ma nimb talerzowy.

Zarys problematyki artystycznej

Twórca obrazu nideckiego z przedstawieniem Matki Boskiej Różańcowej odwołał się do spolaryzowanej kompozycji ukazującej Matkę Boską Pompejańską, czczoną od 1875 roku w sanktuarium maryjnym w Pompejach. Wywodzi się on z szesnastowiecznych włoskich przedstawień w typie sacra conversazione, w których Madonna z Dzieciątkiem przekazuje różaniec św. Dominikowi i św. Katarzynie ze Sieny. Takie przedstawienie występuje już na odkrytym w 2018 roku późnorenesansowym malowidle ściennym z 1598 roku na łuku tęczowym w niedalekim kościele parafialnym Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Bestwinie. Także w następnych stuleciach w podobny sposób przedstawiano scenę przekazania różańca św. Dominikowi i św. Katarzynie, czego przykład stanowi obraz ołtarzowy autorstwa Matthäusa Güntera (zm. 1788) w Dominikanerkirche w Augsburgu, gdzie obok Madonny Różańcowej ze św. Dominikiem i św. Katarzyną Sieneńską dodatkowo widać na globie ziemskim psa z płonącą pochodnią w pysku. Tak ujęte przedstawienie Matki Boskiej Różańcowej było szeroko rozpowszechnione prawie we wszystkich ościennych kościołach, co wiązało się z popularnością nabożeństw różańcowych propagowanych zwłaszcza w XIX i XX wieku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Widoczne przetarcia warstwy malarskiej oraz silne zabrudzenie powierzchni.

Literatura

I. Frank, Dominikus von Calerugea, [w:] Lexikon der christlichen Ikonographie, t. 6, Ikonographie der Heiligen. Crescentianus von Tunis bis Innocentia, Herg. W. Braunfels, Rom-Freiburg-Basel-Wien 1994, kol. 77, il. 3.
R. Kalinowski, Ecclesia Sancti Martini Jawiszowice, Kraków 2017, s. 83-84.

Streszczenie

Obraz Matki Boskiej Różańcowej z lat trzydziestych XX wieku pierwotnie znajdował się w starym drewnianym kościele. Obecnie zdeponowano go na chórze muzycznym nowej świątyni w Nidku.

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "Matka Boska Różańcowa ", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/matka-boska-rozancowa-27

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności