Św. Stanisław Kostka z Dzieciątkiem i Matką Boską

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Biskupice
Miejscowość
Bodzanów
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wieliczka
Parafia
Parafia Św. Apostołów Piotra i Pawła
Tagi
malarstwo barokowe malarstwo XVIII wieku Matka Boska z Dzieciątkiem
Miejsce przechowywania
zasuwa obrazu w ołtarzu głównym św. Piotra i św. Pawła
Identyfikator
DZIELO/00772
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
po 1765 roku
Technika i materiał
olej na płótnie
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Obraz św. Stanisława Kostki z Dzieciątkiem i Matką Boską powstał razem z wyposażeniem architektoniczno-rzeźbiarskim po 1765 roku, podczas gruntownego remontu świątyni, przeprowadzonego z inicjatywy proboszcza Walentyna Grodzkiego. Jego autorem jest najprawdopodobniej Piotr Kornecki, który wraz z warsztatem wykonał wyposażenie w kościele bodzanowskim. Obraz był konserwowany w 1997 roku przez Rafała Bukowskiego i Janusza Czopa.

Opis

Obraz w formie stojącego prostokąta przedstawia św. Stanisława Kostkę, który w ramionach tuli Dzieciątko i klęczy przed unoszącą się na obłokach Matką Boską. Święty ukazany jest z profilu, zwrócony w prawo, z pochyloną głową, obiema rękoma podtrzymuje Dzieciątko. Twarz ma pociągłą, o młodzieńczych rysach, migdałowatych oczach, długim nosie i pełnych ustach, okoloną jasnymi, krótkimi włosami. Ubrany jest w czarny habit jezuicki z białą koloratką. Dzieciątko leży w ramionach świętego, zwrócone w trzech czwartych w lewo, twarz przytula do policzka Stanisława, a lewą dłonią ujmuje go za brodę. Twarz ma pełną, z oczami skierowanymi do góry, okoloną jasnymi, krótkimi włosami. W partii bioder przepasane jest białą tkaniną. Maria zwrócona jest w trzech czwartych w prawo, z korpusem i głową skierowanymi w lewo oraz z pochyloną głową. Obie ręce wyciąga przed siebie, w prawej trzyma białą tkaninę, którą opasane jest Dzieciątko. Twarz ma owalną, o łagodnych rysach, migdałowatych oczach, prostym nosie i pełnych ustach, okoloną jasnymi włosami schowanymi pod welonem. Ubrana jest w jasnoczerwoną suknię, przepasaną w talii, niebieski płaszcz zarzucony na jej lewą nogę oraz opadający po bokach postaci, na głowie ma biały welon, na stopach sandały. W lewym dolnym rogi obrazu siedzą dwa putta, spośród których jedno trzyma gałązkę lilii. Na obłokach otaczających Marię znajdują się dwie pary uskrzydlonych główek anielskich i jedna para puttów. W prawej części obrazu, w tle znajduje się fragment kolumny na cokole z podwieszoną pomarańczową kotarą.

Zarys problematyki artystycznej

Omawiany obraz na zasuwie w ołtarzu głównym (Św. Stanisław Kostka z Dzieciątkiem i Matką Boską), jak również dwa w zwieńczeniach retabulów bocznych (Pietà, św. Kinga) oraz dwa znajdujące się niegdyś w ich polach głównych (Adoracja Matki Boskiej przez św. Józefa Kalasantego, Św. Antoni Padewski) są spójne pod względem formalnym, dlatego można przypisać ich wykonanie jednemu artyście. Dzieła te w porównaniu z sygnowanymi przez Piotra Korneckiego obrazami w Bochni wykazują ogromne podobieństwa. We wszystkich obrazach w przypadku postaci świętych czy dzieci i puttów malarz stosuje te same środki malarskie, każdorazowo pojawia się typ twarzy o zbliżonych cechach anatomicznych oraz podobnie ukazane jest ciało. Obficie drapowane tkaniny kształtowane są w sposób płaszczyznowy i silnie światłocieniowy. Dzieła te są spójne formalnie z grupą obrazów przypisywaną temu malarzowi (niesygnowane obrazy w Bochni, w Zakliczynie czy w kościele św. Sebastiana w Wieliczce).
Piotr Kornecki był z wykształcenia malarzem i rzeźbiarzem. Razem ze swoim przyrodnim bratem Stanisławem, założyli w Gdowie warsztat stolarsko-rzeźbiarski i malarski. Z czasem pracowali w nim również synowie tego pierwszego oraz krewniacy mieszkający w tej wsi. Rodzinny warsztat Korneckich był szczególnie prężny w trzeciej ćwierci XVIII wieku, wykonując prace w wielu kościołach na terenie południowej Małopolski.
Stanisław Kostka pobierał nauki w Wiedniu. Po kilku latach zapadł na ciężką chorobę i był bliski śmierci. Objawiła mu się wówczas Matka Boska i podała do rąk Dzieciątko. Stanisław został uleczony i otrzymał polecenie, aby wstąpił do Towarzystwa Jezusowego. Według legendy święty uciekł z Wiednia i dotarł do Dylingi, gdzie przyjęto go w klasztorze, później zaś wysłano do Rzymu. Dopiero tam został przyjęty do nowicjatu, a niedługo po tym złożył śluby zakonne. Omawiany obraz ilustruje to wydarzenie z życia świętego, jakkolwiek św. Stanisław przedstawiony jest już w habicie jezuickim. Gałązka lilii trzymana przez putto oznacza czystość, która była jedną z cnót świętego.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Delikatne zabrudzenia obrazu, krakelury. Obraz był konserwowany w 1997 roku przez Rafała Bukowskiego i Janusza Czopa.

Streszczenie

Obraz Św. Stanisława Kostki z Dzieciątkiem i Matką Boską powstał razem z wyposażeniem architektoniczno-rzeźbiarskim kościoła po 1765 roku. Został wykonany najprawdopodobniej przez Piotra Korneckiego. Obraz przedstawia wydarzenie z życia świętego, kiedy podczas choroby ukazała mu się Matka Boska i przekazała mu do rąk Dzieciątko. Stanisław został uleczony i otrzymał polecenie wstąpienia do Towarzystwa Jezusowego.

Bibliografia

Zaleski Wincenty, "Święci na każdy dzień", Warszawa 1989

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Św. Stanisław Kostka z Dzieciątkiem i Matką Boską", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-stanislaw-kostka-z-dzieciatkiem-i-matka-boska

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności