Św. Katarzyna

Dzieje zabytku

Figura św. Katarzyny została wykonana do ołtarza w czasie jego budowy w latach pięćdziesiątych XIX wieku. W 1881 roku podczas przebudowy ołtarza głównego wszystkie figury świętych usunięto i przeniesiono na strych. W 1989 roku rzeźba została odnowiona: uzupełniono brakujące elementy i pozłocono figurę. W 1996 roku, po konserwacji, ustawiono ją ponownie w tym samym ołtarzu.

Opis

Rzeźba pełna, postać umieszczona na cokole; święta ustawiona w kontrapoście, z lewą nogą wysuniętą do przodu. W prawej dłoni trzyma palmę męczeńską, lewą ugiętą podtrzymuje fałdy płaszcza. Twarz owalna, bez wyrazu, oczy małe, nos prosty, niewielkie usta; falowane, brązowe włosy spływają na plecy, jeden pukiel przechodzi do przodu; na głowie korona. Święta jest ubrana w bogato fałdowaną suknię z gorsetem podkreślającą kształt ciała. Pod szyją ma dwa sznury korali, na jednym zawieszony medalion. Okrywający suknię płaszcz zarzucony na ramiona i plecy opada do ziemi, jedna część przerzucona przez lewą rękę. Spod sukni wystają fragmenty brązowych butów. U dołu, przed świętą połamane koło.
Szaty i korona złocone, w partiach ciała polichromia naturalistyczna, liść palmy zielony, koło brązowe.

Zarys problematyki artystycznej

Święta Katarzyna pochodziła z Aleksandrii, została skazana na męki z powodu szerzenia chrześcijaństwa. W czasie tortur pękło koło, którym była łamana i ostatecznie została ścięta. Rzeźba przedstawia ją w sposób konwencjonalny, ze złamanym kołem i palmą wskazującymi na jej męczeńską śmierć. Korona może symbolizować zarówno męczeństwo jak i królewskie pochodzenie.
Sposób kształtowania figury czerpie ze sztuki barokowej, na co wskazuje np. układ drapowanych szat. Wykorzystanie wzorów nowożytnych w XIX wieku stanowi przykład znacznego zapóźnienia stylowego, co było częstą praktyką prowincjonalnych zakładów rzeźbiarskich.
Wykonane w połowie XIX wieku figury św. Katarzyny oraz św. Barbary posiadają podobne cechy jak rzeźby świętych dekorujące ołtarze boczne św. Kunegundy (Kingi) oraz Matki Boskiej Śnieżnej. Charakteryzuje je podobne kształtowanie szat, odsłoniętych partii ciała oraz układ twarzy. Można przypuszczać, że powstały w tym samym warsztacie.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

W 1996 roku rzeźba została poddana konserwacji wykonanej przez Dorotę i Piotra Rozwadowskich z Wieliczki.

Streszczenie

Rzeźba przedstawiająca św. Katarzynę została wykonana do ołtarza głównego w czasach jego budowy w połowie XIX wieku. Na pewien czas została z niego usunięta, lecz po konserwacji wróciła na dawne miejsce. Sposób kształtowania figury wykazuje duże podobieństwo z rzeźbami ołtarza św. Kunegundy (Kingi) oraz ołtarza z przestawieniem Matki Boskiej Śnieżnej.

Bibliografia