Św. Antoni Padewski

Dzieje zabytku

Obraz św. Antoniego Padewskiego został najpewniej wykonany przez Bolesława Rutkowskiego około 1914, jak pozostałe dzieła jego autorstwa do ołtarzy bocznych kościoła w Luborzycy.

Opis

Obraz w formie zbliżonej do stojącego prostokąta zamkniętego łukiem falistym, o wklęsłych bokach. W centrum św. Antoni ukazany do kolan, zwrócony w trzech czwartych w lewo, z uniesioną głową, obiema rękami podtrzymuje Dzieciątko. Twarz ma szczupłą, o dużych, migdałowatych oczach w ciemnej oprawie, skierowanych w górę, prostym, wąskim nosie i pełnych, rozchylonych ustach; okoloną krótkimi, ciemnymi włosami, z tonsurą na głowie i aureolą ponad nią. Ubrany jest w brązowy habit z kapturem, przepasany w talii sznurem, z zawieszonym przy prawym boku różańcem. Dzieciątko w pozycji półsiedzącej, zwrócone w trzech czwartych w prawo, z głową ukazaną frontalnie, obiema rękami obejmuje św. Antoniego. Twarz ma pełną, o dużych, migdałowatych oczach, małym nosie i pełnych ustach; okoloną krótkimi, jasnymi włosami. Wokół głowy ma nimb. Owinięte jest białą tkaniną, odsłaniającą lewe ramię. W lewym dolnym rogu obrazu leżąca gałązka lilii. Postacie ukazane na cieniowanym brązowo-szarym tle.

Zarys problematyki artystycznej

Ukazany na obrazie św. Antoni jeszcze w młodym wieku wstąpił do zakonu kanoników regularnych, dopiero później do franciszkanów, gdzie przyjął imię Antoni. Prowadził przede wszystkim działalność kaznodziejską, jak również był wykładowcą na uniwersytecie w Bolonii. Pozostawił po sobie liczne teksty kazań. Święty Antoni otrzymał tytuł doktora Kościoła. W ikonografii przedstawiany jest w habicie franciszkańskim z tonsurą na głowie. Często trzyma bądź adoruje Dzieciątko, gdyż według legendy świętemu ukazał się Jezus. Jego atrybutem jest również lilia.
Omawiany obraz z dużą pewnością stanowi dzieło Bolesława Rutkowskiego, gdyż sposób malowania świetego i Dzieciątka jest niezwykle zbliżony do postaci z jego sygnowanych obrazów z Luborzycy – Komunii anielskiej św. Stanisława Kostki i Świętej Rodziny. We wszystkich tych dziełach widoczny jest ten sam sposób oddania charakterystycznych rysów twarzy, z delikatnym rozmyciem oraz kształtowania miękkiej draperii z wykorzystaniem silnego światłocienia. Obraz ten został namalowany według istniejącego wcześniej wzoru (dzieła malarskiego lub ryciny), gdyż analogiczną kompozycję z wizerunkiem św. Antoniego z Dzieciątkiem, w lustrzanym odbiciu, namalował Ferdynand Olesiński w latach dziewięćdziesiątych XIX wieku do kościoła w Łazanach (por. DZIELO/03498). Około 1914 roku częstochowski malarz Bolesław Rutkowski (1882-1978) wykonał obrazy do ołtarzy bocznych kościoła w Luborzycy, w tym omawiane dzieło. Ten wciąż dosyć słabo rozpoznany malarz był wykonawcą dziesiątków obrazów do kościołów w całej Polsce, jak również wielu kopii wizerunku jasnogórskiego. Jego twórczość cechuje jeszcze dziewiętnastowieczna maniera malarstwa religijnego.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Pofalowane płótno, zabrudzenia powierzchni, ściemniały werniks.

Streszczenie

Obraz św. Antoniego Padewskiego został najpewniej wykonany przez Bolesława Rutkowskiego około 1914, jak pozostałe dzieła jego autorstwa do ołtarzy bocznych kościoła w Luborzycy. Święty Antoni w ikonografii przedstawiany jest w habicie franciszkańskim z tonsurą na głowie. Często trzyma bądź adoruje Dzieciątko, gdyż według legendy świętemu ukazał się Jezus. Jego atrybutem jest również lilia.

Bibliografia