Św. Anna

Dzieje zabytku

Rzeźba została wskazana przez Jerzego Szablowskiego jako jeden z najważniejszych zabytków kościoła, który odwiedził podczas wycieczki naukowej w 1947 roku. Odnowiona w 1971 roku.

Opis

Rzeźba pełna, ustawiona na niewielkim cokole. Figura ukazana w całej postaci, zwrócona w trzech czwartych w lewo, w silnym kontrapoście, o esowato wygiętej sylwetce. Głowa delikatnie pochylona, skierowana w lewo; lewa ręka ugięta i uniesiona, prawa opuszczona z przodu, podtrzymuje płaszcz. Twarz szczupła, o wyraźnie zaznaczonej linii brody i kości policzkowych, oczy duże, płytko rzeźbione, nos niewielki. Święta jest ubrana w sięgającą ziemi, żółtą suknię, przepasaną w talii, z wąskimi rękawami oraz dużym dekoltem z wywiniętą partią draperii przy brzegu. Tkanina przylega do ciała, jest marszczona w partii torsu i drapowana dołem w grube, pojedyncze fałdy. Turkusowy płaszcz przerzucony przez prawe przedramię opada przez plecy na lewy bok, z podtrzymywaną z przodu partią tkaniny, draperia silnie fałdowana. Na głowie długi, biały welon opadający na plecy. Polichromia naturalistyczna.

Zarys problematyki artystycznej

Ustawione po dwóch stronach ołtarza głównego rzeźby św. Anny i św. Joachima, rodziców Matki Boskiej, korespondują z głównym przedstawieniem tego ołtarza. Dynamiczna poza św. Anny, grube fałdy przytrzymywanego przez nią płaszcza oraz ekspresyjne gesty rąk wskazują jednoznacznie, że jest to rzeźba późnobarokowa, osiemnastowieczna.
Święta Anna została ukazana w typowej konwencji ikonograficznej, jako starsza kobieta w długiej sukni. Według przekazów pochodziła z osiadłej w Betlejem rodziny kapłańskiej i już jako starsza kobieta, wraz z mężem Joachimem, wyjednała sobie modlitwą przyjście na świat dziecka. Jej kult jako pierwsi w Kościele wprowadzili franciszkanie w 1263 roku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, figura została odnowiona w 1971 roku.

Literatura

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. I, Województwo krakowskie, red. Jerzy Szablowski, Warszawa 1953, s. 466.
Marecki Józef, Rotter Lucyna, Jak czytać wizerunki świętych. Leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych, Kraków 2013, s. 74.
Janicka-Krzywda Urszula, Patron-atrybut-symbol, Poznań 1993, s. 28.

Streszczenie

Osiemnastowieczna rzeźba św. Anny, matki Marii, jest przykładem pełnej ekspresji sztuki późnobarokowej. Figury wyrzeźbione w tym okresie ukazywane były w silnym skręcie, wykonując teatralne gesty. Okrywające je szaty były obszerne i załamywały się grubymi fałdami. Nie jest znane autorstwo ani pochodzenia figury, jednak jest ona z pewnością jednym z cenniejszych zabytków kościoła harbutowickiego.

Bibliografia