Stacje drogi krzyżowej
Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Nowy Targ
Miejscowość
Krempachy
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niedzica
Parafia
Parafia Św. Marcina Apostoła
Miejsce przechowywania
nawa kościoła
Identyfikator
DZIELO/02930
Kategoria
obraz
Czas powstania
XIX/XX wiek
Technika i materiał
olej na płótnie, rama drewniana, techniki stolarskie, bejcowanie
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Opis
Stacje drogi krzyżowej zawieszone na ścianach bocznych nawy głównej. Obrazy w kształcie stojących prostokątów, ujęte w prostokątne, drewniane ramy, z krzyżykiem łacińskim zatkniętym na wolutowym szczycie, w polu którego numery stacji drogi krzyżowej malowane cyframi rzymskimi. Kompozycje tworzą wielofigurowe sceny, wypełniające całe pole. Kolorystyka żywa, z dominacją czerwonego płaszcza Chrystusa. Większość scen ukazana na tle architektonicznym, w oddali widoczne błękitne niebo.
Zarys problematyki artystycznej
Stacje stanowią zespół przedstawień upamiętniających przejście Chrystusa z krzyżem ulicami Jerozolimy od pretorium Piłata na Golgotę oraz złożenie do grobu. Zwyczaj odprawiania drogi krzyżowej praktykowany jest od czasów wypraw krzyżowych i ma nawiązywać do 14 stacji w Jerozolimie. W XVIII wieku ustalono ich ostateczną liczbę oraz lokalizację. Dziewięć z nich jest poświadczonych przez Ewangelię, natomiast pozostałe są wywnioskowane z innych fragmentów Biblii i tekstów pozabiblijnych. Stacje drogi krzyżowej w kościele w Krempachach zostały namalowane na przełomie XIX i XX wieku przez nieznanego artystę, który wykorzystał jeden z popularniejszych wzorów graficznych stacji dróg krzyżowych. Zastosowane podobne układy kompozycji możemy spotkać w wielu kościołach Małopolski, np. na obrazach namalowanych w XIX wieku do kościołów: św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Nowej Białej, św. Mikołaja w Białym Kościele lub św. Jakuba w Palczowicach. Przy czym największe podobieństwo ikonograficzne wykazują stacje drogi krzyżowej w kościele Przenajświętszej Trójcy w Przytkowicach.
Stan zachowania / Prace konserwatorskie
Dostateczny, niektóre obrazy silnie zabrudzone i o spękanej powierzchni malarskiej, odpryski farby, stacja czternasta mocno przemalowana.
Streszczenie
Stacje stanowią zespół przedstawień upamiętniających przejście Chrystusa z krzyżem ulicami Jerozolimy od pretorium Piłata na Golgotę oraz złożenie do grobu. Stacje drogi krzyżowej w kościele w Krempachach zostały namalowane na przełomie XIX i XX wieku przez nieznanego artystę, który wykorzystał jeden z popularniejszych wzorów graficznych stacji dróg krzyżowych. Zastosowane podobne układy kompozycji możemy spotkać w wielu kościołach Małopolski, np. na obrazach namalowanych w XIX wieku do kościołów: św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Nowej Białej, św. Mikołaja w Białym Kościele lub św. Jakuba w Palczowicach. Przy czym największe podobieństwo ikonograficzne wykazują stacje drogi krzyżowej w kościele Przenajświętszej Trójcy w Przytkowicach.
Bibliografia
Zieliński Chwalisław, "Sztuka sakralna. Co należy wiedzieć o budowie, urządzeniu, wyposażeniu, ozdobie i konserwacji Domu Bożego. Podręcznik opracowany na podstawie przepisów kościelnych", Poznań 1959
"Słownik terminologiczny sztuk pięknych", Warszawa 2011
Inne dzieła z tego miejsca
Podobne dzieła
Po tytule
Po kategorii
Po tagach
Po technice i materiale
![Zdjęcie nr 1: Obrazy w kształcie stojących prostokątów, ujęte w prostokątne, drewniane ramy, zakończone u góry trójkątnym przyczółkiem, nakrytym profilowanym gzymsikiem i zwieńczone prostym krzyżykiem. W polu przyczółka numery stacji. Kompozycje wielofigurowe, postacie statyczne, przedstawione na tle sumarycznie oddanego krajobrazu lub sztafażu architektonicznego. Kolorystyka intensywna z dominacją czerwonych i niebieskich płaszczy. W dolnej części każdego obrazu podpis sceny, malowany czarno na białym pasku:
1. „St(acja) I / Fundatorem [tekst nieczytelny] / JEZUS NA ŚMIERĆ OSĄDZONY”;
2. „St(acja) II / JEZUS BIERZE KRZYŻ NA ZBITE RAMIONA”;
3. „St(acja) III / JEZUS ONDLALY PIERWSZY RAZ UPADA”;
4. „St(acja) IV / JEZUS POTYKA SIE Z NAYSWIEISZA”;
5. „St(acja) V / JEZUSOWI KRZYŻ CIĘŻKI NIEŚĆ POMAGA SZYMON”;
6. „St(acja) VI / JEZUSOWI TWARZ SKRWAWIONA I UPLWANA”;
7. „St(acja) VII / R: Q: S: P: / JEZUS DRUGI RAZ UPADA POD KRZYZEM”;
8. „St(acja) VIII / JEZUS NAUCZA PŁACZĄCE NAD SOBĄ NIE/WIASTY ”;
9. „St(acja) IX / JEZUS TRZECI RAZ UPADA POD KRZYŻEM”;
10. „St(acja) X / JEZUS Z SZAT OBNAŻONY”;
11. „St(acja) XI / JEZUS OKRUTNIE DO KRZYŻA PRZYBITY”;
12. [brak zdjęcia]
13. [brak zdjęcia]
14. „St(acja) XIV / JEZUS DO GROBU WŁOZONY / Franz Jog Mahler in Fre(?) / 6 Aprill 1827”.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761631d94eef3d32613b9c8/WorkImage/5ec66d1666ea2b0a6d814ea6/5ec66d1666ea2b0a6d814ea6_home.jpg?rand=1737113998)
![Zdjęcie nr 1: Stacje drogi krzyżowej w formie stojącego prostokąta w drewnianej ramie, ujęte od góry i dołu uszami o fantazyjnym wykroju, zwieńczone krzyżykiem. W dolnej części podpisy stacji, a na górnych uszach ich numery pisane cyframi rzymskimi. Kompozycja otwarta i wielopostaciowa, przedstawienia dynamiczne z przewagą linii diagonalnych. Kolorystyka bogata z przewagą barw ziemi, błękitu i czerwieni. Światło rozproszone, na szatach modelunek światłocieniowy. Draperia bogata i płynna. Wokół głów postaci pozłacane nimby, otoczone czarnym konturem. Rama drewniana, profilowana i ciemnobrązowa ze złoconymi pasami. Na dolnych uszach podpisy w języku słowackim, pisane kursywą, w dwóch wersach:
„I. / Ježiš na smartˇodsúdený.”
„II. / Ježiš berie križ na ramená svoje.”
„III. / Ježiš po prvýkratˇ padá pod križom.”
„IIII. / Ježiš nesúc križ stretá saso svoju żarmúte nou Matkou.”
„V. / Šimon pomáha Ježiš - sovi niest križ.”
„VI. / Veronika podáva Ježiššovi ru[?]nik kutieraniu tvári jeho.”
„VII. / Ježiš to druhýkrát padá pod križom.”
„VIII. / Ježiš napomina placúce ženy jeruzalemské.”
„IX. / Ježiš to tretikrát padá pod križom.”
„X. / Ježišša zo siat vyzliekajú a zlcou napájajú.”
„XI. / Ježiša na križ pribijajú.”
„XII. / Ježiš na križi skonáva.”
„XIII. / Telo Ježiššova z križasni majú a Marii do lona skladajú.”
„XIV. / Telo Ježiššovo kladú do hrobu."](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/576163b494eef3d32613c4fd/WorkImage/5feb30752892e745ce856d66/5feb30752892e745ce856d66_home.jpg?rand=1737113998)
![Zdjęcie nr 1: Stacje drogi krzyżowej zawieszone na ścianach bocznych nawy głównej. Obrazy w kształcie stojących prostokątów. W zwieńczeniu w kartuszu oplecionym rzeźbionymi liśćmi akantu malowane nazwy stacji, zapisane „STACYA I / STACYA II [...]”. U góry zakończone krzyżykiem łacińskim. Obrazy ujęte profilowaną ramą, zdobioną kimationem. Kolorystyka żywa, z dominacją czerwieni i błękitu, plan dalszy rozmyty. Rama polichromowana na bordowo, profilowania i ornamentyka złocone, detale srebrzone.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/576163cd94eef3d32613c699/WorkImage/5c35d797f46d754594b67653/5c35d797f46d754594b67653_home.jpg?rand=1737113998)
![Zdjęcie nr 1: Obraz w kształcie stojącego prostokąta z wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem. W centrum kompozycji ukazana Maria w półpostaci, delikatnie zwrócona w lewo, z Dzieciątkiem Jezus na lewym ręku, z głową przechyloną w stronę Dzieciątka. Twarz okolona długimi włosami, splecionymi w warkocz z tyłu głowy, nos długi i prosty, drobne usta, wzrok skierowany na widza. Maria ma charakterystyczną długą szyję i smukłe dłonie. Ubrana jest w długą, czerwoną suknię oraz zielony płaszcz, zarzucony na ręce. Dzieciątko ukazane jest w pozycji siedzącej na ramieniu Marii, zwrócone trzy czwarte w prawo, rączkami obejmuje matkę za szyję. Twarz okrągła, nos długi i szeroki, wzrok skierowany na widza, włosy jasne i kędzierzawe. Dzieciątko nagie, siedzi na białej pieluszce. Głowy Marii i Dzieciątka zdobią metalowe, kameryzowane korony w typie otwartym. Tło jednolite, ciemnobrązowe. Rama drewniana, profilowana, złocona, od zewnątrz zdobiona ornamentem w postaci kimationu. Według dokumentacji konserwatorskiej w prawym, dolnym narożu obrazu znajduje się sygnatura „A. Dąbski [lub Dąbrowski] 1678”.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761652394eef3d32613db23/WorkImage/5c8fc1f2dfa43970740994ac/5c8fc1f2dfa43970740994ac_home.jpg?rand=1737113998)
Jak cytować?
Maria Działo, "Stacje drogi krzyżowej", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2025, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/stacje-drogi-krzyzowej-14