Portret biskupa Jana Klemensa Gołaszewskiego

Dzieje zabytku

Portret został namalowany w 1815 roku.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta, w prostej drewnianej ramie. W centrum kompozycji, siedzący, ukazany w półpostaci, w ujęciu trzy czwarte biskup Jan Klemens Gołaszewski. Ma wyprostowaną sylwetkę, ugięte w łokciach ręce oparte na poręczy krzesła, w prawej dłoni trzyma zamknięty modlitewnik, wkładając środkowy palec pomiędzy strony. Na serdecznym palcu pierścień z kamieniem w prostokątnej oprawie. Biskup został przedstawiony jako starszy mężczyzna z siwymi włosami i widoczną na głowie łysiną. Ma owalną twarz, oczy duże, ciemne, nos długi, usta zamknięte, rozciągnięte w delikatnym uśmiechu. Ubrany jest w rokietę wykończoną koronką. Na ramiona ma zarzucony czarny mucet z czerwonym podbiciem. Na lewej piersi gwiazda Orderu św. Stanisława z napisem „PRAEMIANDO INCITAT”, na szyi zawieszony krzyż pektoralny oraz komandoria Orderu św. Stanisława na szerokiej, bordowej wstędze. Drewniane poręcze krzesła zakończone wolutami. Tło ciemne, w lewym górnym rogu zawieszona kotara. Z tyłu, na ramie majuskułowa inskrypcja „JAN KLEMENS GOŁASZEWSKI Z ZGROMADZENIA XX MISSIONARZÓW BISKUP DRUGI WIGIRSKI, OPAT KOMENDATARYYNY TREMESZYŃSKI, SENATOR X(IĘS)TWA WARSZAW(SKIE)GO, RADCA KONFEDERACYI IENERALNEJ W R(OK)U 1812 ZAWIĄZANEY. Mąż cnotliwy uczony pożyteczny w Kościele i Oyczyznie. J.H. (?). 1815 17[…] 1815 (?)”.

Zarys problematyki artystycznej

Jan Klemens Gołaszewski herbu Kościesza urodził się w 1748 roku na Podlasiu. Uczył się u pijarów w Szczuczynie, śluby zakonne złożył 24 listopada 1766, a święcenia kapłańskie otrzymał w 1771 roku i od tego czasu pełnił funkcję profesora i kaznodziei w Zgromadzeniu Misjonarzy. Był proboszczem w kilku parafiach, dziekanem i wikariuszem, erygował nową diecezję wigierską. 24 marca 1804 został nominowany biskupem przez Fryderyka Wilhelma III. Po wybuchu wojny w 1812 roku wszedł w skład Rady Konfederacji Generalnej i gorąco zachęcał do przystępowania do konfederacji. W wyniku działań wojennych trafił do Krakowa, rok przebywał w klasztorze w Staniątkach, następnie wrócił do diecezji wigierskiej. Zmarł 8 marca 1820 w Warszawie, został pochowany w podziemiach kościoła św. Krzyża, jednak grobowiec uległ zniszczeniu w trakcie powstania warszawskiego w 1944 roku.
W kościele znajduje się reprezentacyjny portret biskupa Gołaszewskiego. Przedstawiono go siedzącego na tronie, w szatach biskupich, z orderami na piersi i książką w prawej ręce. Atrybuty świadczą o jego pozycji i przywiązaniu do wiary.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Znaczne ubytki warstwy malarskiej, krakelury, pociemnienie i zabrudzenia oraz przedziurawienia płótna. Rama ze śladami działalności drewnojadów.

Streszczenie

W zakrystii znajduje się pochodzący z 1815 roku portret biskupa Jana Klemensa Gołaszewskiego. Artysta zdecydował się na reprezentacyjne ujęcie, ukazując duchownego w szatach biskupich, z orderami na piersi i książką w prawej ręce.

Bibliografia