Pokłon pasterzy

Dzieje zabytku

Obraz przedstawiający pokłon pasterzy powstał zapewne w czwartej ćwierci XIX lub w pierwszej ćwierci XX wieku. Został wtórnie zamontowany do zwieńczenia ołtarza głównego.

Opis

Obraz w formie leżącego prostokąta o ściętych narożach. Po lewej stronie kompozycji siedząca Maria zwrócona w trzech czwartych w lewo, trzyma na kolanach Dzieciątko, za nią stoi św. Józef. Maria ubrana jest w jasnoróżową suknię, błękitny płaszcz zarzucony na kolana oraz biały welon zawinięty wokół głowy i szyi. Dzieciątko w pozycji leżącej, owinięte białą pieluszką. Obok Marii stoi żłób, za nim widoczna głowa wołu. Józef ukazany w pozycji stojącej, w prawej ręce trzyma laskę. Ubrany jest w fioletową tunikę oraz żółty płaszcz zarzucony na ramiona. W prawej części obrazu przedstawieni trzej pasterze. Pierwszy ukazany jako młodzieniec, klęczy przed Marią, prawą dłoń kładzie na piersi, w lewej trzyma flety. Ubrany jest w brązowy płaszcz podbity futrem zawieszony na prawem ramieniu i opadający na nogi, odsłaniający tors i lewą rękę. Za nim stoi kolejny pasterz ukazany jako młody mężczyzna, prawą dłoń kładzie na ramieniu pierwszego, lewą przyciska do piersi kapelusz. Ubrany jest w tunikę z futra oraz czerwony płaszcz przewiązany przez biodra, przy boku ma przywiązane flety, na nogach wysokie buty. Obok niego stoi pochylony pasterz ukazany jako dojrzały mężczyzna. Ubrany jest w brązową tunikę, na głowie ma kapelusz. Na pierwszym planie leżący tyłem baranek oraz kosz z pisklętami. Scena usytuowana w szopce, w tle rozgwieżdżone niebo, z jednej gwiazdy pada wiązka światła na Marię i Dzieciątko. Obraz ujęty dekorowaną ornamentem roślinnym, złoconą ramą.

Zarys problematyki artystycznej

Przedstawienie Pokłonu pasterzy opisane zostało wyłączne w Ewangelii św. Łukasza (Łk 2, 8-20). W pierwszej kolejności aniołowie zwiastowali pasterzom narodzenie Jezusa. Później „gdy aniołowie odeszli od nich do nieba, pasterze mówili nawzajem do siebie: «Pójdźmy do Betlejem i zobaczmy, co się tam zdarzyło i o czym nam Pan oznajmił». Udali się też z pośpiechem i znaleźli Maryję, Józefa i Niemowlę, leżące w żłobie”.
Wprowadzenie do scen Bożego Narodzenia postaci pasterzy i trzech króli miało na celu pewną laicyzację tego przedstawienia, przybliżając samo wydarzenie wiernym, odzwierciedlając różnice społeczne. Pokłon pasterzy bliższy był ludowi i chłopom, zaś pokłon trzech króli klasie wyższej (w osobach króli portretowano nawet monarchów).

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Widoczne pofałdowania płótna.

Streszczenie

Obraz przedstawiający pokłon pasterzy powstał zapewne w czwartej ćwierci XIX lub pierwszej ćwierci XX wieku. Został wtórnie zamontowany do zwieńczenia ołtarza głównego. Wydarzenie stanowiące temat przedstawienia opisane zostało wyłączne w Ewangelii św. Łukasza (Łk 2, 8-20). Wprowadzenie do scen Bożego Narodzenia postaci pasterzy i trzech króli miało na celu pewną laicyzację tego przedstawienia, przybliżając samo wydarzenie wiernym.

Bibliografia