Płyta nagrobna Jana Dmośnickiego (?)

Dzieje zabytku

Płyta należy do najstarszych elementów wyposażenia kościoła w Łazanach. Pierwotnie umieszczona była najpewniej w posadzce świątyni, następnie w niewiadomym czasie umieszczono ją w mensie prawego ołtarza bocznego. W 1904 roku płytę wmurowano w południową ścianę nawy obecnego kościoła w Łazanach. W „Liber memorabilium” pod datą 1904 tak zrelacjonowano to wydarzenie: „Wyjęto płytę kamienną z ołtarza Matki Boskiej, kosztem konserwatorium 20 Zł. z Krakowa. Płyta ta jest tu jakiś stary bardzo nagrobek z napisem starogotyckim i wmurowano ten kamień w ścianę boczną przed Ołtarzem Matki Boskiej. Kamień ten był mensą w ołtarzu Matki Boskiej. [...] Wyjmowaniem tego nagrobku i wprawianiem w ścianę zajmowali się P(anowie) Konserwatorzy, P(an) Dydyński z Raciborska i P(an) Tomkowicz z Krakowa”.

Opis

Piaskowcowa płyta nagrobna w formie stojącego prostokąta, ujęta profilowaną, drewnianą ramą. W centrum wyryte dwa herby, większy Ostoja z inskrypcjami „IHS XPS” oraz „MArIA”, poniżej nieco mniejszy herb Radwan oraz data „A(nno) d(omini) MCCCCC sept(ua)g(e)si[mo]”. W otoku płyty znajduje się minuskułowa, gotycka inskrypcja „hic iacet generos(us) d[omi]n[u]s ioh[annes] [...] / [ge]n[er]osi d[omi]ni pauli de dmoscze / de cast[r]o ogrodze[n]icz he[re]dr filiast[er] m[a]gnifici \ d[omi]ni pr[ec]lai de dmoscze cap/tan[ei] lubowhen(si) et podoli/en(si) de cast[r]o ben(n)alth he[re]di”.

Zarys problematyki artystycznej

W „Katalogu zabytków sztuki w Polsce” omawiana płyta nagrobna datowana jest na 1570 rok i określona jako „późnogotycka”. Bogusław Krasnowolski wiąże ją z dziedzicem wsi od 1462 roku Mikołajem Krezą z Zawady, herbu Przeginia, starostą lwowskim i przemyskim oraz rotmistrzem jazdy, zmarłym w 1506 roku. Artur Karpacz zwraca jednak uwagę na fakt, iż Mikołaj Kreza, z racji pełnionych przez siebie funkcji działał głównie poza ziemią krakowską. Ponadto dzięki nabyciu kopalni ołowiu w Olkuszu w 1491 roku przeniósł swoje gniazdo rodowe do Bobolic (obecnie województwo śląskie). Przemysław Mrozowski w opracowaniu „Polskie nagrobki gotyckie” określa dzieło jako nagrobek Jana Dmośnickiego.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, przetarcia, płyta nieznacznie przycięta z prawej strony (brak części inskrypcji).

Streszczenie

Późnogotycka płyta nagrobna z herbami Przeginia i Radwan należy do najstarszych elementów wyposażenia kościoła w Łazanach. Pierwotnie umieszczona była najpewniej w posadzce świątyni, następnie w niewiadomym czasie umieszczono ją w mensie prawego ołtarza bocznego. W 1904 roku płytę wmurowano w południową ścianę kościoła. Badacze czasem łączą ją z osobą Mikołaja Krezy z Zawady, który od 1462 roku był dziedzicem Łazan. Przemysław Mrozowski w opracowaniu „Polskie nagrobki gotyckie” określa dzieło jako nagrobek Jana Dmośnickiego.

Bibliografia