Ołtarz główny Matki Boskiej Śnieżnej

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
myślenicki
Gmina
Sułkowice
Miejscowość
Harbutowice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Sułkowice
Parafia
Parafia Najświętszego Imienia Marii
Miejsce przechowywania
prezbiterium
Identyfikator
DZIELO/13629
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
1828; tabernakulum 1962
Technika i materiał
kamień; drewno, techniki stolarskie, snycerskie i rzeźbiarskie, polichromia, złocenie, srebrzenie
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Ołtarz został wystawiony w czasie budowy kościoła w 1828, konsekrowany w 1834 roku przez biskupa tarnowskiego Franciszka de Paulo Pisztka (1786-1846). Kościół wzniesiono pod wezwaniem św. Michała Archanioła. Od 1881 funkcjonuje pod wezwaniem Imienia Najświętszej Maryi Panny. Z tego powodu w głównym polu ołtarza umieszczono wizerunek Matki Boskiej.
Ołtarz został dwukrotnie odmalowany przez Józefa Stopę, malarza z makowa w czerwcu i lipcu 1901 i 1912 roku (wówczas też został odzłocony). Kolejne odmalowanie miało miejsce w 1948 roku. W 1985 roku ołtarz został odnowiony przez Stanisława Mielęckiego z Sułkowic i pana Nawałkę z Krakowa. W 2001 roku córka malarza Stanisława Kudłacza -
Katarzyna pozłociła go szlagmetalem darowanym przez księdza Franciszka Bobeła.
W 1962 roku zakupiono nowe, pancerne tabernakulum.

Opis

Ołtarz architektoniczny, przyścienny, jednokondygnacyjny ze zwieńczeniem i bramkami, ustawiony na dwóch stopniach.
Na mensie tabernakulum i znajdujący się nad nim tron wystawienia na rzucie kwadratu o ściętych ćwierćkoliście narożach. Całość ujęta usadowionymi na wysokich cokołach kolumienkami dźwigającymi odcinki belkowania ze wspólnym gzymsem będące jednocześnie podstawami dla figur klęczących i stojących aniołów. W wieńczeniu półsferyczna kopuła dekorowana girlandami kwiatowymi zwieńczona księgą z siedmioma pieczęciami, na której leży baranek.
Nastawa ołtarzowa architektoniczna, przyścienna, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, jednoosiowa z bramkami, na dwustrefowym cokole. Ujęta dwiema parami kolumn o kanelowanych na wysokości dwóch trzecich trzonach i kapitelach kompozytowych, rozdzielonych półfilarami z gablotami wypełnionymi wotami, podtrzymującymi wyłamane na ich osi belkowanie. W polu środkowym nisza w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym mieszcząca obraz Matki Boskiej Śnieżnej. Zwieńczenie w formie trzymanego przez dwa anioły baldachimu z podwieszonym płaszczem królewskim z podbiciem gronostajowym i złotą lamówką, z gzymsem z podwieszonymi lambrekinami. Na płaszczu umieszczono monogram Marii. Na skraju belkowania para klęczących na podstawie aniołów. Bramki w formie arkad z kluczem, zwieńczone dwoma spływami wolutowymi stanowiącymi podstawę dla cokołów na figury św. Piotra i św. Pawła. Na cokołach kolumn wieńce laurowe, w partii fryzu rozety i przeplatająca się wić roślinna, w pachach rozety z wicią roślinną. Struktura polichromowana w kolorze seledynowym; kolumny, profile i ornamentyka złocone i srebrzone, anioły polichromowane naturalistycznie.

Zarys problematyki artystycznej

W religii chrześcijańskiej ołtarz jest miejscem modlitwy i ofiary mszy. Patrząc z perspektywy dziejów sztuki sztuki, ołtarze przybierały z biegiem czasu różne formy – od prostego stołu, po rozbudowane, ozdobne konstrukcje architektoniczne wypełnione treścią i symboliką, z przedstawieniami osób i wydarzeń ważnych z punku widzenia duszpasterskiego.
Ołtarz z przedstawieniem Matki Boskiej Śnieżnej stanowi, wraz z dwoma ołtarzami bocznymi, amboną oraz chórem, spójny element wyposażenia, które zostało wykonane do nowo wybudowanego kościoła w 1828 roku. Wszystkie są dziełem jednego warsztatu, który posługiwał się formami historyzującymi. Ołtarz główny wykorzystuje elementy typowe dla sztuki późnego baroku, np. uskokowe ustawienie partii zewnętrznych lub kształt zwieńczenia.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. Ołtarz został dwukrotnie odmalowany przez Józefa Stopę, malarza z makowa w czerwcu i lipcu 1901 i 1912 roku (wówczas też został odzłocony). Kolejne odmalowanie miało miejsce w 1948 roku. W 1985 roku ołtarz został odnowiony przez Stanisława Mielęckiego z Sułkowic i pana Nawałkę z Krakowa. W 2001 roku córka malarza Stanisława Kudłacza -
Katarzyna pozłociła go szlagmetalem darowanym przez księdza Franciszka Bobeła.

Literatura

Bobeł Franciszek, Kościół w Harbutowicach pod wezwaniem Najświętszego Imienia Maryi, Kraków 2003, s. 30.
Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. I, Województwo krakowskie, red. Szablowski Jerzy, Warszawa 1953, s. 465.

Streszczenie

Ołtarz był wystawiony w czasie budowy kościoła w 1828 i konsekrowany w 1834 roku przez biskupa tarnowskiego Franciszka de Paulo Pisztka. Wraz z dwoma ołtarzami bocznymi, amboną oraz chórem stanowi spójny element wyposażenia, które jest dziełem warsztatu posługującego się formami historyzującymi.

Bibliografia

"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
Bobeł Franciszek, "Kościół w Harbutowicach pod wezwaniem Najświętszego Imienia Maryi", Kraków 2003

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Liber Memorabilium Ecclesiae Harbutowice, s. 11, 23, 66, 127.
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, APA 64, s. 197.

Jak cytować?

Agata Felczyńska, "Ołtarz główny Matki Boskiej Śnieżnej", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-glowny-matki-boskiej-snieznej

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności