Ołtarz główny

Dzieje zabytku

Ołtarz powstał do nowo wybudowanego kościoła około połowy XIX wieku i został poddany konserwacji na przełomie XX i XXI wieku.

Opis

Ołtarz przyścienny z obejściem, złożony z mensy, predelli, bramek i nastawy. Mensa sarkofagowa, z kamiennym blatem, antepedium haftowane w motywy roślinne, z barankiem paschalnym w centrum. Predella dwukondygnacyjna, trójosiowa, osie rozdzielają zdwojone kolumny na wysokich konsolach, wychodzące przed lico predelli. W dolnej partii, części boczne dekorowane płycinami o kształcie zbliżonym do kwadratu, złożone z czworoliści, w polu środkowym prostopadłościenne tabernakulum, z drzwiczkami dekorowanymi groszowaniem i umieszczonym na jego tle motywem zdwojonego łuku ostrego z wpisanym monogramem IHS. Górna kondygnacja predelli oddzielona gzymsem, złożona z trzech zakończonych ostrołukowo blend w centrum i pięciu płycin różnej wysokości w częściach bocznych, flankowana pinaklami. Oś środkowa zakończona łukiem w ośli grzbiet nałożonym na łuk okrągły, zdobionym żabkami i zwieńczona krzyżem, flankowanym pinaklami z żabkami i kwiatonem. Do predelli przylegają z dwóch stron bramki prostokątne, zamknięte od góry łukiem odwróconym i flankowane pinaklem zakończonym kwiatonem. W bramkach wycięty otwór w kształcie prostokąta zamkniętego łukiem pełnym, powyżej którego umieszczono okrągłą plakietę wypełnioną motywem czworoliścia z wpisanymi łukami podkowiastymi. Plakietę ujmuje od góry łuk nadwieszony stykający się w środkowej części ze wspomnianym łukiem odwróconym. Nastawa znajduje się za predellą. Widoczna część składa się z pola flankowanego smukłymi kolumnami o kapitelach utworzonych z motywów roślinnych, na których skośnie ustawiono pinakle zdobione żabkami i zwieńczone kwiatonami. Na kolumnach wspiera się łuk w ośli grzbiet zdobiony od dołu ażurową koronką, a od góry żabkami i zwieńczony krzyżem. Za kolumnami ustawiono niższe, smuklejsze i skręcone, nakryte baldachimami z wyciętymi łukami ostrymi. Pole nastawy wypełnia obraz z przedstawieniem chrztu Chrystusa w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego półkoliście w ramie utworzonej z mięsistych liści.
Powierzchnia ołtarza w kolorze białym, wnętrza płycin czerwone, profile, detale i ornamenty złocone, wnętrze arkady nastawy niebieskie.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz główny kościoła w Ślemieniu jest dziełem eklektycznym – złożonym z elementów zaczerpniętych z różnych stylów historycznych, w którym przeważają jednak cechy neogotyckie. Skorzystano ze wzorów średniowiecznych – gotyckich, powielając lub wykorzystując dawne formy oraz ornamenty, tworząc nową całość. W omawianym ołtarzu złożono takie gotyckie elementy, jak pinakle, dekorujące je kwiatony oraz żabki, motywy czworoliścia, czy ostrołukowych blend. Liczne detale podkreślono złoceniem, co dodało ołtarzowi ozdobności. Elementy zaczerpnięte z gotyku są połączone z późniejszymi, takimi jak łuki proste lub odwrócone i złożone w spójną całość dopasowaną ściśle do miejsca, w którym została ustawiona. Łuk pola głównego nastawy odpowiada wielkością doświetlającym go oknom, pinakle sięgają sklepienia, bramki ścian bocznych. Wraz z wypełniającym go obrazem ołtarz jest dobrym przykładem rzemieślniczej twórczości XIX wieku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. Poddany konserwacji na przełomie XX i XXI wieku.

Streszczenie

Ołtarz główny kościoła parafialnego w Ślemieniu powstał około połowy XIX wieku. Jest przykładem dzieła eklektycznego z przeważającym wpływem neogotyku i ściśle dopasowanego do miejsca, w którym je ustawiono.

Bibliografia