Krucyfiks

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Brzeszcze
Miejscowość
Jawiszowice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Dekanat
Osiek
Parafia
Św. Marcina
Miejsce przechowywania
północna ściana nawy
Identyfikator
DZIELO/13544
Kategoria
krucyfiks
Ilość
1
Czas powstania
druga połowa XVIII wieku
Technika i materiał
drewno rzeźbione, polichromowane, złocone
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Krucyfiks najprawdopodobniej wykonany został z przeznaczeniem do umieszczenia przy którymś z wejść do kościoła obok kropielnicy z wodą święconą.

Opis

Na niebieskim, drewnianym krzyżu o ramionach wykończonych profilowanymi, złoconymi listwami zawieszono pełnoplastyczną rzeźbę ukrzyżowanego Chrystusa. Ponad jego głową przytwierdzono złocony titulus w formie krótkiej, wygiętej, podłużnej banderoli z inskrypcją "IN / RI". Ukrzyżowany Chrystus o jasnej karnacji ciała ma ukośnie wyciągnięte, sztywne ręce o przybitych do krzyża dłoniach oraz założoną nogę prawą na lewą, przytwierdzone jednym gwoździem. Jego ciało jest szczupłe. Ukrzyżowany ma zapadniętą klatkę piersiową, podkreślone żebra i obojczyk. Głowa Jezusa w zielonej koronie cierniowej opada na prawe ramię. Twarz otacza krótki brązowy zarost oraz długie brązowe włosy przykrywające kark i opadające na prawe ramię. Zbawiciel ma zamknięte oczy, prosty nos i wąskie usta. Na czole, szyi, ramionach, przy przebitym boku, dłoniach i stopach oraz na nogach widoczne są stróżki krwi. W partii bioder ciało Chrystusa okrywa przewiązane, złocone perizonium przechodzące w rozwiany feston przy prawym boku.

Zarys problematyki artystycznej

Na wpółludowa późnobarokowa rzeźba ukrzyżowanego Chrystusa z końca XVIII wieku przynależy do bardzo licznej grupy rzeźbionych krucyfiksów, które swoje miejsce najczęściej znajdowały w kościelnych kruchtach tuż obok kropielnic z wodą święconą. Używane były także podczas wielkotygodniowych nabożeństw pasyjnych. W krucyfiksie uderza obecna w rzeźbie ludowej tego czasu tendencja do schematyzowania i geometryzowania formy, gdzie mieszają się elementy baroku z rozwiązaniami sięgającymi jeszcze doby gotyku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. Ostatnią konserwację feretronu przeprowadzili Dorota i Bogusław Krówkowie z Krakowa w pierwszym dziesięcioleciu XX wieku.

Literatura

T. Chrzanowski, M. Kornecki, Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982, s. 393.

Streszczenie

Na wpółludowa późnobarokowa rzeźba ukrzyżowanego Chrystusa z końca XVIII wieku przynależy do bardzo licznej grupy rzeźbionych krucyfiksów, które swoje miejsce najczęściej znajdowały w kościelnych kruchtach tuż obok kropielnic z wodą święconą. Używane były także podczas wielkotygodniowych nabożeństw pasyjnych.

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "Krucyfiks", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/krucyfiks-118

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności