Krucyfiks

Dzieje zabytku

Dzieje zabytku nie są znane.

Opis

Rzeźba pełnoplastyczna, ścięta w partii pleców, polichromowana figura Chrystusa na prostym krzyżu, przybita do niego trzema metalowymi gwoździami. Sylwetka zmarłego Jezusa jest smukła, wychudzona, z wyraźnie zarysowaną klatką piersiową. Ramiona rozpostarte, uniesione ponad głowę. Nogi z zaznaczonym zarysem mięśni są lekko ugięte w kolanach. Głowa opadająca, przechylona w prawą stronę, z szeroką koroną cierniową o gęstym splocie. Twarz pociągła z krótkim zarostem, oczy zamknięte, nos spiczasty o prostym profilu, usta otwarte, o opadłych kącikach. Włosy długie, rzeźbione w formie sznurów opadają na plecy i prawe ramię. Perizonium krótkie, okrywające górną część nóg, udrapowane na pojedynczym sznurze, fałdy płasko modelowane, zachodzące na siebie. Nad głową Zbawiciela pozłacany titulus z napisem „INRI”. Figura zmarłego Chrystusa pokryta polichromią imitującą naturalną karnację, ciemnoczerwoną farbą zaznaczone ślady męki na dłoniach, stopach, prawym boku i głowie. Perizonium pozłacane, włosy i zarost ciemnobrązowe, korona cierniowa czarna. Krucyfiks umieszczono na tle obrazu z przedstawieniem stojących pod krzyżem postaci Marii po lewej i św. Jana po prawej stronie. Maria stoi wyprostowana, spogląda na Jezusa, ręce składa na piersi. Ma pogodną, owalną twarz, duże oczy i prosty nos. Jest ubrana w różową suknię i bardzo obszerny niebieski płaszcz, który okrywa jej lewe ramię, plecy i prawą nogę, łamiąc się w grube fałdy. Na głowie ma biały welon, spod sukni wystają stopy w sandałach. Święty Jan stoi w wykroku, z prawą nogą z przodu. Lewą rękę ma odwiedzioną do tyłu, prawą przykłada do twarzy fragment płaszcza. Ma małą głowę, jasne długie włosy opadają mu na plecy. Jest ubrany w zieloną, przewiązaną w pasie suknię i czerwony płaszcz przytroczony przy lewym biodrze. Postacie stoją na tle widocznej w oddali panoramy miasta, reszta tła brunatna.

Zarys problematyki artystycznej

Nazwa krucyfiks pochodzi od łacińskiego słowa „crucifixus” i oznacza „przybity do krzyża”. Ukrzyżowanie, kulminacyjny moment Pasji, opisany przez każdą z czterech Ewangelii, stanowi najczęściej ukazywany temat w sztuce chrześcijańskiej. Od XI wieku nacisk kładziono na ukazanie nie triumfu, lecz cierpienia Chrystusa – zmarłego lub umierającego – w koronie cierniowej i z opuszczoną głową. Krucyfiks umieszczono na tle obrazu z przedstawieniem Marii oraz św. Jana Ewangelisty, komponując w ten sposób grupę Ukrzyżowania. Nie ma informacji, czy był to od początku zamysł twórcy, czy obraz powstał później, uzupełniając kompozycję dopiero w czasie budowy ołtarza. Poprzez zastosowanie różnych technik, figura Jezusa wyróżnia się znacznie, co mocno podkreśla Jego osamotnienie w czasie męki. Krucyfiks stał się popularnym tematem w sztuce ludowej, której wpływy widać w omawianej rzeźbie, głównie w statycznie ukazanej sylwetce oraz schematycznym ujęciu żeber.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Rzeźba ukrzyżowanego Jezusa łączy się z umieszczonym w tle obrazem z przedstawieniem Marii i św. Jana, tworząc grupę Ukrzyżowania. Krucyfiks pochodzi z XVIII wieku i widać w nim wpływ sztuki ludowej.

Bibliografia