Konfesjonał

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
myślenicki
Gmina
Siepraw
Miejscowość
Zakliczyn
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Myślenice
Parafia
Wszystkich Świętych
Tagi
konfesjonał malarstwo XVIII wieku olej na płótnie św. Maria Magdalena
Miejsce przechowywania
kościół
Identyfikator
DZIELO/17362
Kategoria
konfesjonał
Ilość
1
Czas powstania
1781 rok
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
olej na płótnie; drewno, techniki stolarskie, snycerskie i rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie, srebrzenie
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Konfesjonał z obrazem św. Marii Magdaleny oraz drugi konfesjonał z obrazem św. Piotra ufundowano w 1781 roku. W 1969 roku poddano je gruntownej konserwacji. Po raz kolejny konfesjonały odnowiono w 1997 roku.

Opis

Konfesjonał o podstawie na planie półkola. Drzwi zamykające wejście do siedziska delikatnie wypukłe, ujęte pilastrami, dekorowanymi na trzonach prostokątnymi płycinami. Boczne, występujące ku górze ścianki ograniczające siedzisko zwieńczone wolutami. Ścianki zaplecka ujęte wolutami, które ozdobione są rocaille'ami, na boku odgraniczone filarkami, zakończonymi profilowanym gzymsem, na którym ustawione wazony płomieniste z krzyżykami o trójlistnie zakończonych ramionach. Ścianka zaplecka zamknięta profilowanym gzymsem w kształcie nadwieszonego łuku, pośrodku rocaille'owy kartusz z napisem w polu „ODPUSZCZONO / JEJ... BOWIEM / WIELE / UMIŁOWAŁA / ŁK 7, 47”. Zwieńczenie w kształcie wklęsło-wypukłym, po bokach ujęte dwiema esownicami, zamknięte łukiem nadwieszonym. W polu obraz św. Marii Magdaleny. U szczytu rokokowa muszla palmetowa. Z obu stron konfesjonału znajdują się dwa stopnie-klęczniki i podpórki na dłonie o esowato wyciętym przebiegu, a w ściankach flankujących z boków siedzisko księdza prześwity z kratą. Polichromia struktury w kolorze czerwonym, detale w kolorze czarnym, profilowania i ornamentyka złocone i srebrzone.

Obraz św. Marii Magdaleny w kształcie wklęsło-wypukłym. W centrum kompozycji całopostaciowe przedstawienie świętej, zwróconej trzy czwarte w lewo w pozycji siedzącej, z głową przechyloną na lewe ramię, z prawą stopą cofniętą do tyłu. Święta Maria Magdalena w lewej dłoni trzyma krucyfiks, który przybliża do twarzy, a prawą wspiera na położonej na lewym kolanie czaszce. Twarz podłużna z wyraźnie zaznaczonym podbródkiem, małymi ustami, długim nosem i niemal zamkniętymi oczami i silnie zarumienionymi policzkami. Włosy długie, ciemnobrązowe, opadające lokami na ramiona i piersi. Święta jest półnaga, w pasie ubrana w zielony płaszcz o białej podszewce, który jest silnie drapowany. Po lewej stronie obrazu, u dołu widoczna jest roślinność. Tło bliżej nieokreślone, przypominające wejście do groty, a dookoła obrazu ciemnobrązowe.

Zarys problematyki artystycznej

Dzieło należy do zespołu dwóch konfesjonałów z 1781 roku. Ich konstrukcja została bogato ozdobiona ornamentami rokokowymi. Nazwa konfesjonał wywodzi się od łacińskiego słowa „confiteri”, tzn. „wyznawać, spowiadać się”. Obecna forma konfesjonału, z kratą w części bocznej została rozpowszechniona po soborze trydenckim dzięki staraniom św. Karola Boromeusza. W zwieńczeniu omawianego zabytku znajduje się obraz św. Marii Magdaleny, ukazujący ją jako pokutującą kobietę. Święta utożsamiana jest z jawnogrzesznicą, nawróconą po spotkaniu z Chrystusem. Dlatego też na konfesjonale znajduje się cytat z rozdziału siódmego Ewangelii św. Łukasza opisujący moment odpuszczenia jej grzechów przez Chrystusa. Święta Maria Magdalena została ukazana na obrazie półnago z rozpuszczonymi i bardzo długimi włosami. Wygląd ten miał nawiązywać do jej grzesznego życia jako jawnogrzesznicy. Święta jednakże trzyma też w dłoni dwa atrybuty: czaszkę i krucyfiks, mówiące o nawróceniu i pokucie. Święta Maria Magdalena towarzyszyła Chrystusowi aż do śmierci i jako pierwsza przekazała apostołom wieść o zmartwychwstaniu.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Przetarcia warstwy polichromii. Obraz św. Marii Magdaleny znacznie zniszczony, pofalowane i w jednym miejscu (u dołu) porwane płótno.

Streszczenie

Dzieło należy do zespołu dwóch konfesjonałów z 1781 roku. Ich konstrukcja została bogato ozdobiona ornamentami rokokowymi. W zwieńczeniu omawianego konfesjonału znajduje się obraz św. Marii Magdaleny, ukazujący ją jako pokutującą kobietę. Niestety nieznani są autorzy konfesjonału i obrazu.

Bibliografia

Mysiński Aleksander, "Dzieje parafii pw. Wszystkich Świętych w Zakliczynie k. Myślenic", Zakliczyn 2001
Janicka-Krzywda Urszula , "Patron – atrybut – symbol", Poznań 1993
Kobielus Stanisław, "Konfesjonał" , [w:] "Encyklopedia katolicka, t. 9" , Lublin 2002

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Archiwum Muzeum Archidiecezjalnego im. Kardynała Karola Wojtyły w Krakowie, Dokumentacja konserwatorska do konfesjonałów z kościoła parafialnego pod wezwaniem Wszystkich Świętych w Zakliczynie k/Myślenic, oprac. Danuta Prząda, 2017.

Archiwum parafialne w Zakliczynie, Inwentarz parafii Wszystkich Świętych w Zakliczynie, oprac. ks. Józef Stopka, 2018, s. 30-31.

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Maria Działo, "Konfesjonał", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/konfesjonal-4

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności