Chrystus Ecce Homo

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
myślenicki
Gmina
Raciechowice
Miejscowość
Gruszów
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Rozesłania Świętych Apostołów
Miejsce przechowywania
Chór muzyczny
Identyfikator
DZIELO/13928
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
między drugą dekadą XIX wieku a 1870 rokiem
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Żywiec
Wymiary podstawowe
szerokość – 75 cm
wysokość – 92 cm
Wymiary szczegółowe
Wysokość bez ramy – 73 cm
Szerokość bez ramy – 56 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Domena Publiczna

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta ujęty jest profilowaną, złoconą i polichromowaną w odcieniu ciemnej czerwieni ramą, zawiera wizerunek Jezusa w typie Ecce Homo. Jezus ukazany jest na wprost, w półpostaci. Zwróconą w trzech czwartych w lewo, przechyloną w bok głowę charakteryzuje owalna twarz o sumarycznie opracowanych rysach, wyraziście zaznaczonych oczach, zwłaszcza dolnych powiekach, szerokich łukach brwiowych, długim prostym nosie, wyraźnym wykroju ciemnych ust. Dodatkowo cechują ją światłocieniowo zaznaczone policzki oraz krótki, dwudzielny, ciemnobrązowy zarost. Długie, skręcone w rurkowe pukle włosy wspierają się na barkach. Częściowo odsłonięty tors Jezusa charakteryzuje sumaryczny modelunek muskulatury oraz zarysu żeber. Na ramiona nałożony jest związany na klatce piersiowej niebieskim troczkiem i przewieszony przez przedramiona czerwony płaszcz. Skrzyżowane w nadgarstkach ręce związane są sznurem. W prawej dłoni Jezus trzyma pojedynczą trzcinę. Głowę wieńczy korona cierniowa i okala promienisty nimb. Na twarzy, szyi, torsie i rękach widoczne są drobne stróżki krwi. Tło przedstawienia jest jednolite, utrzymane w odcieniu ciemnej zieleni. Obraz charakteryzuje intensywna, nasycona kolorystyka.
U dołu napis „ECCE HOMO”.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz należy do dorobku żywieckiego malarza Antoniego Krząstkiewicza (Chrząstkiewicza) żyjącego w latach 1790-1870. Jego twórczość przejawiała zarówno wpływ sztuki XVIII wieku, jak i sztuki ludowej, co uwidacznia się m.in. w sposobie ukazywania postaci, czy budowaniu narracji poszczególnych kompozycji, częstym stosowaniu uproszczeń oraz braku głębi perspektywicznej. Zdecydowanie ludowym charakterem wyróżniają się wizerunki maryjne, jakie powstawały zapewne głównie dla odbiorców prywatnych. Zamówienia płynące z cechów czy kościołów powstawały wedle powszechnie znanych i przyjętych wzorców ikonograficznych, zwłaszcza znajdujących się w kościołach Żywiecczyzny, bądź znanych sanktuariach. Omawiany obraz powstał najprawdopodobniej pod wpływem wizerunku czczonego w sanktuarium w Bielanach. Szereg wykonywanych przez Krząstkiewicza dzieł trafiało do kościołów i kaplic Żywca i okolicznych miejscowości. Obrazy malarza charakteryzuje intensywna kolorystyka oraz stosunkowo sumaryczny modelunek zarówno szat, jak i fizjonomii. Twarz Jezusa w gruszowskim wizerunku Ecce Homo przejawia pewne podobieństwo z przedstawieniem Chrystusa m.in. na stacjach drogi krzyżowej w kościele św. Mikołaja w Rychwałdzie, namalowanych przez artystę w 1826 roku. Szczególną uwagę zwracają wyraziste łuki brwiowe, duże, o silnie zaznaczonych powiekach oczy, długi prosty nos, zbliżony wykrój ust oraz światłocieniowo opracowane policzki. Wyraźne podobieństwo stanowi także sposób opracowania krótkiego, dwudzielnego zarostu gęstniejącego (na obrazie w Gruszowie) i zaczynającego się (na obrazach w Rychwałdzie) u podstawy uszu.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, warstwa malarska pociemniała.

Streszczenie

Jednym z najczęściej spotykanych tematów w sakralnym malarstwie XIX wieku zachodniej Małopolski i pogranicza Śląska jest wizerunek Ecce Homo inspirowany zapewne otoczonym głębokim kultem obrazem w sanktuarium w Bielanach. Przechowywane w kościele w Gruszowie malowidło powstało w warsztacie jednego z dziewiętnastowiecznych żywieckich malarzy, Antoniego Krząstkiewicza, który trudnił się przede wszystkim tematyką sakralną.

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Chrystus Ecce Homo", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/chrystus-ecce-homo

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności