Ecce Homo

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Krzeszowice
Miejscowość
Paczółtowice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Krzeszowice
Parafia
Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny
Kościół
Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny
Tagi
Ecce Homo malarstwo religijne malarstwo XIX wieku malarstwo XX wieku
Miejsce przechowywania
północna ściana prezbiterium
Identyfikator
DZIELO/05140
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
XIX lub XX wiek
Technika i materiał
olej na płótnie
Wymiary podstawowe
szerokość – 79 cm
wysokość – 91 cm
Autor noty katalogowej
Justyna Kuska
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Omawiany obraz Chrystusa w typie Ecce Homo jest dziełem o nieustalonych dziejach i autorstwie. Obiekt nie został wymieniony w wizytacjach kanonicznych ani w inwentarzach paczółtowickiej świątyni. Mógł powstać pod koniec XIX wieku lub w pierwszej połowie XX wieku.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta. W jego centrum frontalnie ukazany Chrystus w ujęciu do pasa. Głowa postaci zwrócona w lewo, wzrok skierowany do góry. Twarz szczupła z delikatnym zarostem, oczy duże, ciemne, długi, prosty nos, usta wydatne. Włosy długie, ciemne, delikatnie falowane, zaczesane do tyłu, opadają w puklach na barki postaci. Na głowie korona cierniowa. Tors Jezusa jest nagi, plecy ma okryte czerwonym płaszczem. Płaszcz z prawej strony opada w dół, z lewej owinięty jest wokół łokcia prawej ręki. Ręce Chrystusa opuszczone w dół, skrzyżowane i związane sznurem na wysokości nadgarstków. Dłonie nie są niewidoczne. Na wysokości pasa, między skrzyżowanymi nadgarstkami, widoczny fragment białego perizonium. Chrystus trzyma w rękach zieloną łodygę pałki, z trzema liśćmi, zakończoną brązową kolbą. Łodyga opiera się o jego lewe ramię. Tło przedstawienia brązowe, rozświetlone wokół głowy Chrystusa nimbem. Obraz ujęty profilowaną, złoconą ramą dekorowaną ornamentem roślinnym.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz paczółtowicki przedstawia umęczonego Chrystusa w typie określanym w historii sztuki jako Ecce Homo (Oto człowiek). Jest to przedstawienie o charakterze pasyjnym tj. odnoszącym się do Męki Chrystusa. Nazwa tematu nawiązuje do słów, jakie miał skierować do ludu żydowskiego Poncjusz Piłat po pojmaniu Chrystusa. Opis tych zdarzeń odnaleźć można w Ewangelii św. Jana: „Wówczas Piłat wziął Jezusa i kazał Go ubiczować. A żołnierze uplótłszy koronę z cierni, włożyli Mu ją na głowę i okryli Go płaszczem purpurowym. Potem podchodzili do Niego i mówili: «Witaj, Królu Żydowski!» I policzkowali Go. A Piłat ponownie wyszedł na zewnątrz i przemówił do nich: «Oto wyprowadzam Go do was na zewnątrz, abyście poznali, że ja nie znajduję w Nim żadnej winy». Jezus więc wyszedł na zewnątrz, w koronie cierniowej i płaszczu purpurowym. Piłat rzekł do nich: «Oto Człowiek»” (J 19, 1-6). W sztukach plastycznych przedstawienie Ecce Homo w pełni rozwinęło się dopiero w sztuce dojrzałego średniowiecza. Choć pierwsze przykłady realizacji tego tematu pojawiły się w IX wieku na przedmiotach wykonanych z kości słoniowej oraz na miniaturach kodeksów ottońskich takich jak „Kodeks Egberta” (X w.) czy „Księga perykop Henryka III” (XI w.) to został on spopularyzowany dopiero w XV wieku. W sztuce nowożytnej największą popularność zyskało ujęcie tematu ograniczone do popiersia Chrystusa, trzymającego w ręku trzcinę (jako berło) z cierniową koroną na głowie i w luźno udrapowanym, czerwonym płaszczu, umieszczonego na jednolitym, ciemnym tle.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Omawiany obraz Chrystusa w typie Ecce Homo jest dziełem o nieustalonych dziejach i autorstwie. Mógł powstać pod koniec XIX wieku lub w pierwszej połowie XX wieku. Przedstawia umęczonego Chrystusa w typie określanym w historii sztuki jako Ecce Homo (Oto człowiek). Jest to przedstawienie o charakterze pasyjnym tj. odnoszącym się do Męki Chrystusa. Nazwa tematu nawiązuje do słów, jakie miał skierować do ludu żydowskiego Poncjusz Piłat po pojmaniu Chrystusa. Opis tych zdarzeń można odnaleźć w Ewangelii św. Jana (J 19, 1-6).

Bibliografia

Dziubecki Tomasz , "Ikonografia Męki Chrystusa w nowożytnym malarstwie kościelnym w Polsce", Warszawa 1996
Dziubecki Tomasz, "Nowożytna ikonografia pasyjna w Polsce: pomiędzy rzymskim Zachodem a bizantyjskim Wschodem " , [w:] "Sztuka i dialog wyznań w XVI i XVII wieku. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Wrocław, listopad 1999" , red.Harasimowicz Jan , Warszawa 2000 , s. 363-370
Jurkowlaniec Grażyna, "Chrystus umęczony. Ikonografia w Polsce od XIII do XVI wieku ", Warszawa 2001
Legner Anton, "Ecce Homo" , [w:] "Lexikon der christlichen Ikonographie" , Rom-Freiburg-Basel-Wien 1970 , s. 559-661

Jak cytować?

Justyna Kuska, "Ecce Homo", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/ecce-homo

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności