Dzieciątko Jezus Koletańskie

Dzieje zabytku

Według legendy figurkę Dzieciątka wyrzuciła Wisła naprzeciwko klasztoru sióstr tercjanek franciszkańskich (zwanych koletkami) na Stradomiu, w Krakowie. Figura pochodzi z XVII wieku. Zakon koletek został zniesiony w 1823 roku, a ostatnie dwie siostry przeniesiono wówczas do klasztoru Bernardynek w Krakowie. Tym sposobem cudowna figurka Dzieciątka znalazła się w kościele św. Józefa. W 1936 roku umieszczono ją w lewym ołtarzu przy łuku tęczowym w świątyni. Figurka przeszła konserwację w 2010 roku.

Opis

Figurka nagiego Dzieciątka przeznaczonego do ubierania. Jezus ukazany w pozycji siedzącej, frontalnie, z głową delikatnie skierowaną w prawo, lewą rękę wyciąga przed siebie, prawą, ugiętą, unosi w geście błogosławieństwa. Twarz ma kwadratową, o pełnych policzkach, wysokim czole i dużych uszach. Oczy ma migdałowate, nos mały, zadarty, usta niewielkie, z podkreśloną brodą. Twarz okolona krótkimi, kręconymi włosami. Ciało szczupłe, o delikatnie zarysowanej klatce piersiowej. Dzieciątko ubrane jest w bogate szaty z tkaniny o haftowanym wzorze, dekorowane koralikami: białą tunikę i złoty płaszcz, w lewej dłoni trzyma jabłko królewskie, na głowie ma nałożoną koronę zamkniętą, a na szyi zawieszone perły. Figurka posadzona jest na złoconym tronie o podłokietnikach w formie herm oraz zaplecku zwieńczonym złoconym medalionem w glorii promienistej. Tron ustawiony jest na złoconym cokole zakończonym gzymsem, z rytym monogramem IHS, flankowanym motywem winnego grona.

Zarys problematyki artystycznej

Figurka Dzieciątka ukazana jest w typie Salvator Mundi, a więc w pozycji siedzącej (tronującej), z jabłkiem królewskim w dłoni. Podobne figurki małego Jezusa (stojącego lub siedzącego) ubierane w szaty z tkanin znajdują się w innych klasztorach żeńskich, chociażby u norbertanek, karmelitanek i klarysek w Krakowie czy benedyktynek w Staniątkach. Zgodnie z dawną tradycją przyszłe zakonnice otrzymywały od krewnych figurki Dzieciątka Jezus na uroczystość profesji, a później posługiwały się nimi przy odnawianiu ślubów. Tego rodzaju figurki umieszczano również w żłóbku w okresie bożonarodzeniowym lub na tronach w bogatych strojach w dniu Świętych Młodzianków oraz w święto Epifanii. Kult Dzieciątka Jezus był szczególnie popularny w klasztorach żeńskich jako forma kompensacji uczuć macierzyńskich.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, po konserwacji z 2010 roku.

Streszczenie

Figurka Dzieciątka pochodzi z XVII wieku. Pierwotnie znajdowała się w klasztorze sióstr tercjanek franciszkańskich (zwanych koletkami) na Stradomiu, w Krakowie. Po zniesieniu zakonu w 1823 roku, ostatnie dwie siostry przeniesiono do klasztoru Bernardynek w Krakowie. Tym sposobem cudowna figurka Dzieciątka znalazła się w kościele św. Józefa. Postać Jezusa ukazana jest w typie Salvator Mundi, a więc w pozycji siedzącej (tronującej), z jabłkiem królewskim w dłoni. Podobne figurki Dzieciątka ubierane w szaty z tkanin znajdują się w innych klasztorach żeńskich, chociażby u norbertanek, karmelitanek i klarysek w Krakowie czy benedyktynek w Staniątkach.

Bibliografia