Odnalezienie Jezusa w świątyni

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Oświęcim
Miejscowość
Poręba Wielka
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Św. Bartłomieja Apostoła
Kościół
Św. Bartłomieja Apostoła
Miejsce przechowywania
północna ściana prezbiterium
Identyfikator
DZIELO/13062
Kategoria
polichromia ścienna
Dookreślenie zabytku
Polichromia ścienna
Ilość
1
Czas powstania
1916-1917
Technika i materiał
olej na drewnie
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Polichromię wykonał Adam Giebułtowski w latach 1916-1917 .

Opis

Malowidło w kształcie leżącego prostokąta zamkniętego łukiem segmentowym, pole ujęte bordiurą w formie stylizowanego ornamentu roślinnego. Tematem przedstawienia jest nowotestamentowa scena Odnalezienia Jezusa w świątyni. Pośrodku kompozycji znajduje się młodzieńcza sylwetka stojącego Jezusa zwróconego na wprost. Ujętą w trzech czwartych głowę kieruje w lewo. Ubrany jest w długą jasnożółtą suknię przewiązaną ugrową szarfą, obszycia dekoltu są jasnoniebieskie. Prawą rękę unosi na wysokości klatki piersiowej, lewą wskazuje na trzymaną przez jednego z żydów otwartą księgę. Głowę Jezusa okala świetlisty nimb. Wokół zgromadzona jest grupa pięciu mężczyzn, z których dwóch stoi, jeden z nich wspiera się na dekoracyjnie rzeźbionym pulpicie, pozostali ukazani są w pozach siedzących. Ich fizjonomie oraz wiek są zróżnicowane. Ubrani są w różnobarwne stroje składające się z sukni, płaszczy oraz dekoracyjnych nakryć głowy. Dwóch z nich trzyma księgi, a dwaj inni ukazani są ze zwojami. Po prawej stronie kompozycji widoczna jest sylwetka zwróconej profilem w lewo Marii wyciągającej przed siebie lewą rękę. Ma ona na sobie błękitny płaszcz i białą, osłaniającą głowę chustę, na stopach sandały. W głębi widoczna jest postać św. Józefa trzymającego w dłoniach laskę wędrowca. Nad ich głowami aureole. W tle widoczna jest architektura wnętrza świątyni z parą złotych kolumn po bokach kompozycji, osadzonych na wysokich cokołach. Posadzkę tworzy szachownicowy układ szaro-białych, kwadratowych płytek. Zróżnicowaną kolorystykę malowidła charakteryzują nasycone barwy.

Zarys problematyki artystycznej

Stosunkowo rzadko występującym tematem ikonograficznym, zaczerpniętym z historii dzieciństwa Jezusa, jest fragment Ewangelii św. Łukasza (Łk 2, 41-50) przybliżający wyprawę Marii, Józefa i dwunastoletniego Jezusa do świątyni jerozolimskiej. W drodze powrotnej do Nazaretu rodzice zauważyli nieobecność syna, którego poszukiwania trwały kolejne trzy dni. Tymczasem Jezus pozostał w Jerozolimie, gdzie nauczał w świątyni i wdawał się w dyskusje z uczonymi w Piśmie. Wydarzenie to jest jednym z pierwszych epizodów publicznej działalności Jezusa, jednocześnie domykającym okres jego dzieciństwa. Samodzielne pozostanie dwunastoletniego Jezusa w świątyni stanowi o jego dojrzałości, a także o świadomości jego roli i boskiego posłannictwa. Obraz ukazuje moment, w którym rodzice po powrocie do Jerozolimy, wchodzą ponownie do świątyni, gdzie znajdują Jezusa stojącego pośród słuchających w wielkim zdziwieniu i skupieniu jego nauk faryzeuszy i uczonych w piśmie. Gest wyciągniętej ręki Marii, zwracającej się ku synowi, zdaje się potwierdzać moment, w którym zadaje mu pytanie: „Synu, czemuś nam to uczynił? Oto ojciec Twój i ja z bólem serca szukaliśmy Ciebie” (Łk 2, 48).
Autorem polichromii jest pochodzący z Oświęcimia Adam Giebułtowski (zm. 1968), który najprawdopodobniej był uczniem Jana Matejki i stosunkowo znanym malarzem w regionie małopolskim, ponieważ polichromie jego autorstwa zdobią także wnętrza kościołów w Rabce Zdroju (kościół św. Marii Magdaleny), Łodygowicach, Głębowicach, Bielsku-Białej oraz Machowej. Malowidła te charakteryzują stylistyka młodopolska w sposobie komponowania scen figuralnych i kształtowania postaci, intensywna, zróżnicowana kolorystyka oraz stylizowana ornamentyka roślinna.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, poziome spękania struktury malarskiej.

Literatura

Tajemnice kościoła, "Oświęcimska gmina", nr 5, 2009, s. 13.

Streszczenie

Ściany wnętrza kościoła parafialnego w Porębie Wielkiej pokryte są wykonaną na początku XX wieku polichromią autorstwa Adama Giebułtowskiego. W cyklu scen o genezie nowotestamentowej znajduje się stosunkowo rzadko występujący temat Odnalezienia Jezusa w świątyni.

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Archiwum Parafialne, Liber memorabilium.

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Odnalezienie Jezusa w świątyni", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/odnalezienie-jezusa-w-swiatyni-1

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności