Epitafium księdza Marcina Dobruchowskiego, zasłużonego żołnierza Stanisława Żółkiewskiego, później jezuitY, przebywającego na dworze biskupa krakowskiego Marcina Szyszkowskiego powstało zapewne po jego śmierci w 1640 roku. Epitafium jest wzmiankowane w wizytacji z 1748 roku i w jej kopii w archiwum parafialnym w Spytkowicach.
Tablica epitafijna w formie zbliżonej do kwadratu, w profilowanym obramieniu z uszakami przechodzącymi w spływy wolutowe. Nad płytą kartusz wokół owalnego, wypukłego pola z godłem herbu Dołęga. Pod płytą woluty stykają się z fartuchem. Na tablicy inskrypcja: „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / ET MAGNAE DEI MATRI HONOR AETERNVS. / PYS MANIBV(S) LONGA FELICITAS MARTINI DOBRVCHOWSKI, / CVIVS FLORE[M] AETATIS SOCIETAS IESV PER OMNES BONA/RV(M) ARTIV(M) DISCIPLINAS PIE AC FELICITER EXCOLVIT; / IVVENTVTE(M) SIGNA IMPERATORIA MAGNI EXCERCITVV(M) DVCIS / STANISLAI ZOŁKIEVII IDONEAM REBVS GERENDIS / FIRMAVERVNT. / HINC / RELIQVV(M) AETATIS ROBVR IN AVLA(M) MARTINI SZYSZKOVII: / EP(ISCOP)I CRACOVIEN(SIS). VIRIS ILLVSTRIB(US) FERACE(M) INTVLIT. / A QVO PRAEFECTVRA WAWRZYNECENSI ORNATVS EPI/SCOPALIS IN PAVPERES, ET SACROS HOMINES LIBERA/LITATIS LVCVLENTVS FVIT TESTIS, / AC FIDVS HAERES / CV(M) ET IPSE MVNIFICVS EIVS VIRTVTIS CVLTOR DE PRO/PRYS FORTVNAE BONIS PER OMNEM VITA(M) ESSET; / ANTIQVI MORIS, ET PLVRIMIS CONSPICVVS VIRTVTIBVS, / OBYT ANNO D(OMI)NI. 1640. MENSE IVNIO DIE 24 / AETATIS 5O. INGENTI OMNIBVS RELICTO / DESIDERIO SVI”.
Epitafium wykonano w jednym z warsztatów w osadzie kamieniarskiej w Dębniku koło Krzeszowic lub w jednym z krakowskich warsztatów, którego rzemieślnicy nierzadko korzystali z łomów dębnickich. Zbliżone rozwiązania formalne, a zwłaszcza charakterystyczne uszy przechodzące w spływy wolutowe otrzymały w latach trzydziestych i czterdziestych epitafia na terenie Krakowa (epitafium Smoleńskich w kościele św. Krzyża, epitafium Dębińskiej w kościele bernardynów) ale i poza nim, np. epitafium ks. Marcina Wolbromia w kościele w Wolbromiu. Zbliżone formalnie jest epitafium księdza Wojciecha Sadkowskiego w kościele Spytkowicach, dlatego można przypuszczać że oba wykonano w tym samym warsztacie. Materiał, z którego wykonywano w Dębniku różnego rodzaju dzieła sztuki nazwany popularnie marmurem dębnickim, krakowskiem lub sieleckim (od pobliskiej wioski Sielec, obecnie Siedlec) i tak określany w źródłach z epoki jest w rzeczywistości silnie skrystalizowanym wapieniem organogenicznym o barwie popielatej uzyskujący w wyniku polerowania barwę czarną (zob. słownik terminologiczny).
Dobry.
Epitafium Marcina Dobruchowskiego, żołnierza Stanisława Żółkiewskiego i dworzanina biskupa krakowskiego Marcina Szyszkowskiego wykonano zapewne po jego śmierci w 1640 roku z marmuru dębnickiego, materiału niezwykle popularnego w sztuce polskiej doby baroku, w warsztacie dębnickim lub krakowskim.
Autor: Józef Lanckoroński
Józef Skrabski, "Epitafium księdza Marcina Dobruchowskiego", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2023, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/epitafium-ksiedza-marcina-dobruchowskiego