Epitafium księdza Marcina Dobruchowskiego

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Spytkowice
Miejscowość
Spytkowice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Zator
Parafia
Św. Katarzyny Aleksandryjskiej
Kościół
Św. Katarzyny Aleksandryjskiej
Miejsce przechowywania
kościół
Identyfikator
DZIELO/06718
Kategoria
płyta nagrobna
Ilość
1
Czas powstania
1640 rok
Technika i materiał
marmur dębnicki, kuty
Wymiary podstawowe
szerokość – 90 cm
wysokość – 80 cm
Autor noty katalogowej
Józef Skrabski
Uznanie autorstwa 4.0

Dzieje zabytku

Epitafium księdza Marcina Dobruchowskiego, zasłużonego żołnierza Stanisława Żółkiewskiego, później jezuitY, przebywającego na dworze biskupa krakowskiego Marcina Szyszkowskiego powstało zapewne po jego śmierci w 1640 roku. Epitafium jest wzmiankowane w wizytacji z 1748 roku i w jej kopii w archiwum parafialnym w Spytkowicach.

Opis

Tablica epitafijna w formie zbliżonej do kwadratu, w profilowanym obramieniu z uszakami przechodzącymi w spływy wolutowe. Nad płytą kartusz wokół owalnego, wypukłego pola z godłem herbu Dołęga. Pod płytą woluty stykają się z fartuchem. Na tablicy inskrypcja: „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / ET MAGNAE DEI MATRI HONOR AETERNVS. / PYS MANIBV(S) LONGA FELICITAS MARTINI DOBRVCHOWSKI, / CVIVS FLORE[M] AETATIS SOCIETAS IESV PER OMNES BONA/RV(M) ARTIV(M) DISCIPLINAS PIE AC FELICITER EXCOLVIT; / IVVENTVTE(M) SIGNA IMPERATORIA MAGNI EXCERCITVV(M) DVCIS / STANISLAI ZOŁKIEVII IDONEAM REBVS GERENDIS / FIRMAVERVNT. / HINC / RELIQVV(M) AETATIS ROBVR IN AVLA(M) MARTINI SZYSZKOVII: / EP(ISCOP)I CRACOVIEN(SIS). VIRIS ILLVSTRIB(US) FERACE(M) INTVLIT. / A QVO PRAEFECTVRA WAWRZYNECENSI ORNATVS EPI/SCOPALIS IN PAVPERES, ET SACROS HOMINES LIBERA/LITATIS LVCVLENTVS FVIT TESTIS, / AC FIDVS HAERES / CV(M) ET IPSE MVNIFICVS EIVS VIRTVTIS CVLTOR DE PRO/PRYS FORTVNAE BONIS PER OMNEM VITA(M) ESSET; / ANTIQVI MORIS, ET PLVRIMIS CONSPICVVS VIRTVTIBVS, / OBYT ANNO D(OMI)NI. 1640. MENSE IVNIO DIE 24 / AETATIS 5O. INGENTI OMNIBVS RELICTO / DESIDERIO SVI”.

Zarys problematyki artystycznej

Epitafium wykonano w jednym z warsztatów w osadzie kamieniarskiej w Dębniku koło Krzeszowic lub w jednym z krakowskich warsztatów, którego rzemieślnicy nierzadko korzystali z łomów dębnickich. Zbliżone rozwiązania formalne, a zwłaszcza charakterystyczne uszy przechodzące w spływy wolutowe otrzymały w latach trzydziestych i czterdziestych epitafia na terenie Krakowa (epitafium Smoleńskich w kościele św. Krzyża, epitafium Dębińskiej w kościele bernardynów) ale i poza nim, np. epitafium ks. Marcina Wolbromia w kościele w Wolbromiu. Zbliżone formalnie jest epitafium księdza Wojciecha Sadkowskiego w kościele Spytkowicach, dlatego można przypuszczać że oba wykonano w tym samym warsztacie. Materiał, z którego wykonywano w Dębniku różnego rodzaju dzieła sztuki nazwany popularnie marmurem dębnickim, krakowskiem lub sieleckim (od pobliskiej wioski Sielec, obecnie Siedlec) i tak określany w źródłach z epoki jest w rzeczywistości silnie skrystalizowanym wapieniem organogenicznym o barwie popielatej uzyskujący w wyniku polerowania barwę czarną (zob. słownik terminologiczny).

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Epitafium Marcina Dobruchowskiego, żołnierza Stanisława Żółkiewskiego i dworzanina biskupa krakowskiego Marcina Szyszkowskiego wykonano zapewne po jego śmierci w 1640 roku z marmuru dębnickiego, materiału niezwykle popularnego w sztuce polskiej doby baroku, w warsztacie dębnickim lub krakowskim.

Bibliografia

"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Jak cytować?

Józef Skrabski, "Epitafium księdza Marcina Dobruchowskiego", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/epitafium-ksiedza-marcina-dobruchowskiego

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności