Matka Boska z Dzieciątkiem

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Przeciszów
Miejscowość
Przeciszów
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Zator
Parafia
Narodzenia św. Jana Chrzciciela
Miejsce przechowywania
zakrystia
Identyfikator
DZIELO/23214
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
połowa XIX wieku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
olej na płótnie
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Obraz powstał w połowie XIX wieku i był kilkakrotnie przemalowywany.

Opis

Obraz uzyskał formę stojącego prostokąta, zamkniętego u góry łukiem odcinkowym. Ujmuje go polichromowana i profilowana rama. W centrum kompozycji na jasnobrązowym, rozjaśnionym tle ukazano frontalnie w dwóch trzech Madonnę z Dzieciątkiem. Matka Boska na lewym ramieniu trzyma Dzieciątko, a w prawej ręce długie, fantazyjnie kształtowane, złote berło. Głowa Madonny ujęta została nieznacznie w trzech czwartych w prawo. Maria ma pociągłą twarz o jasnej karnacji i rumianych policzkach, wysokie czoło, prosty, długi nos i wydatne usta oraz ciemne oczy o spojrzeniu skierowanym na widza. Jej głowę otaczają jasne włosy spływające na ramiona. Ubrana jest w luźną, czerwoną suknię przewiązaną w pasie zieloną wstęgą oraz narzucony na nią błękitny płaszcz lamowany złotą taśmą z malowaną kameryzacją i perłami. W podobny sposób udekorowano fibulę w kształcie taśmy spinający płaszcz pod szyją. Maria na głowie ma wysoką, złotą koronę o floralno-kwiataowych sterczynach z malowaną kameryzacją. Dzieciątko Jezus ukazane zostało w trzech czwartych w lewo. Prawą rękę ma uniesioną w geście błogosławieństwa, prawą zaś podtrzymuje niebieski glob ze złotym krzyżykiem. Jezus ma pociągłą twarz o jasnej karnacji z rumianymi policzkami, drobny nos i usta oraz szeroko otwarte ciemne oczy o spojrzeniu skierowanym na widza. Jego głowę otaczają jasne, krótkie włosy odsłaniające lewe ucho. Zbawiciel na głowie ma koronę podobną do korony Marii. Jezus ubrany jest w czerwoną tunikę lamowaną pod szyją i przy rękawach taśmą z rzędem pereł oraz jasnoochrowy płaszcz podbity błękitem, wywinięty przy szyi. Głowy postaci otaczają złote gwiazdki.

Zarys problematyki artystycznej

Przedstawienie z Przeciszowa ukazuję Maryję jako Królową Niebios. Temat ten w środowisku małopolskim pojawił się na początku XVII wieku, czego przykładem jest obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem w ołtarzu w chórze zakonnym krakowskich wizytek, sposób ukazania Matki Boskiej na obrazie "Św. Anna Samotrzeć" w ołtarzu bocznym w kościele św. Marka w Krakowie, czy też górna część postaci Madonny na obrazie Matka Boska z Dzieciątkiem z krakowskiego kościoła św. Idziego, obraz w niedalekim Grojcu z drugiej połowy XVIII wieku lub podobne dwa wizerunki w zbiorach benedyktynek w Staniątkach - jedne z połowy XVII wieku, drugi z przełomu XIX i XX wieku. Przedstawienie z Przeciszowa charakteryzuje się niezwykłą dekoracyjnością wyrażoną w zastosowanych żywych kolorach oraz licznymi naśladownictwami jubilerstwa, co uwidoczniło się w sposobie dekorowania przedstawionych szat.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. Widoczne późniejsze przemalowania, nieznaczne przetarcia warstwy malarskiej lica, ubytki gruntów na ramie.

Literatura

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1, Województwo krakowskie, red. J. Szablowski, Warszawa 1953, s. 11;
Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. IV, Miasto Kraków, cz. 2, Kościoły i klasztory śródmieścia 1, red. A. Bochnak, J. Samek, Warszawa 1971, s. 141, il. 306;
Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. IV, Miasto Kraków, cz. III, Kościoły i klasztory śródmieścia 2, red. A. Bochnak, J. Samek, Warszawa 1978, s. s. 37, il. 355;
Życie sen krótki. Skarby krakowskich wizytek. Katalog. Wystawa z okazji jubileuszu 400-lecia założenia Zakonu Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny oraz fundacji klasztoru sióstr wizytek w Krakowie, red. A. Włodarek, Kraków 2010, s. s. 114-115, il. IV/6;
Zabytki sztuki w Polsce. Małopolska, red. S. Brzezicki, J. Wolańska, Warszawa 2016, s. 416;
Katalog zbiorów artystycznych Opactwa Mniszek Benedyktynek w Staniątkach, red. K. Kuczman, J. Skrabski, A. Włodarek, t. 2, Kraków 2018, s. 116-117, 348-349.

Streszczenie

Obraz z połowy XIX wieku przedstawia popularny w Małopolsce od XVII wieku wizerunek Marii z Dzieciątkiem jako Królowej Niebios.

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "Matka Boska z Dzieciątkiem", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/matka-boska-z-dzieciatkiem-66

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności