Zwiastowanie Joachimowi i Annie

Dzieje zabytku

Obrazy do stalli wykonanych w 1730 roku przez stolarza Jana Olbrosowicza namalował Szymon Czechowicz w 1741 roku. Płótna były konserwowane w 1929 roku przez Marcina Pochwalskiego.

Opis

Obraz owalny w profilowanej, czarnej ramie, ukazuje klęczącego św. Joachima i św. Annę na brązowej ziemi, pomiędzy którymi unosi się anioł, a nad nim w chmurach siedzi Maria. Joachim został ukazany niemal frontalnie, z rękami zbliżonymi do siebie w geście modlitwy, z głową zwróconą w lewą stronę. Twarz oddana szkicowo, oczy w głębokich oczodołach, nos prosty, czoło wysokie, głowa z krótkimi, lekko pofalowanymi włosami, twarz okolona krótką, siwą brodą; nad głową unosi się aureola. Postać jest ubrana w długą bladoniebieską tunikę i jasnozielony, bujnie marszczony płaszcz przerzucony przez prawe ramię i zgiętą w kolanie lewą nogę. Klęcząca obok Anna jest przedstawiona w trzech czwartych i zwrócona w stronę Joachima, z rozłożonymi ku dołowi rękami i głową skierowaną ku ziemi. Jej twarz jest malowana szkicowo, nos krótki, oczy lekko przymknięte, a zaznaczone czerwienią usta lekko rozchylone. Ubrana jest w czerwoną suknię, zielony płaszcz zarzucony na głowę i brązową chustę; nad głową unosi się aureola. Ukazany pośrodku kompozycji anioł przedstawiony został w skręconej pozie, z górną częścią ciała zwróconą w lewą stronę, a głową i dolną częścią ciała w prawą. Twarz oddająca rysy młodego chłopca, posiada krótki nos, wyraziste oczy i miękko modelowane, drobne usta; głowa z włosami złocistymi, krótkimi, lekko pofalowanymi. Ubrany jest w jasną suknię odkrywającą lewy tors i lewą nogę oraz brązowy płaszcz na lewym ramieniu przerzucony przez biodro. Siedząca w chmurach, na tle rozświetlonej aury Matka Boska przedstawiona została od dołu, z nogami na półksiężycu i rękoma złożonymi na piersi. Maria jest ubrana w jasną białą suknię, a na głowie ma wieniec i aureolę z gwiazd. W tle zarys owiec na ziemi, niebo intensywne, lazurowe, przełamane kilkoma szarościami.

Zarys problematyki artystycznej

Cykl obrazów z zaplecek stall kościoła św. Anny wykonał Szymon Czechowicz około 1741 roku. Jego tematem są dzieje św. Joachima i św. Anny, rodziców Matki Boskiej. Oboje ukazani zostali w chwili, gdy archanioł Gabriel zwiastuje Joachimowi, iż jego żona Anna pocznie córkę, której Bóg nadał imię Maria. Zwrócony do Joachima anioł wskazuje na klęczącą obok Annę i siedzącą w obłokach Marię, ich Niepokalaną córkę, zrodzoną w Bożym umyśle. Kompozycja malowidła została oparta na obrazach włoskiego malarza Niccolò Berettoniego z 1679 roku w kaplicy św. Anny w kościele Santa Maria di Montesanto w Rzymie. Czechowicz posłużył się grafiką tego znanego dzieła, autorstwa Giovanniego Girolamo Frezzy, według rysunków Stefana Pozziego z 1727 roku. Grafiki te z pewnością zakupił w Rzymie. Tam spędził wiele lat, ucząc się malarskiego fachu w najsłynniejszej europejskiej szkole artystycznej – Akademii św. Łukasza. Charakterystycznymi cechami dzieła są dynamiczna kompozycja, bogata kolorystyka, szkicowy, szybki dukt pędzla, wystudiowane, niemal teatralne gesty oraz miękki modelunek światłocieniowy. Obraz z krakowskiego kościoła niewątpliwie należą do najświetniejszych dzieł tego wybitnego polskiego twórcy, który w latach czterdziestych większość dzieł wykonywał samodzielnie, nie będąc przytłoczonym nadmiarem zleceń jak w latach późniejszych.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Obraz „Zwiastowanie św. Joachimowi i św. Annie” powstał w 1741 roku. Jest częścią cyklu malowideł ukazujących życie rodziców Matki Boskiej – Anny i Joachima w zapleckach stalli w prezbiterium kościoła. Jego autorem był Szymon Czechowicz. Jego kompozycja jest oparta o rzymskie pierwowzory graficzne. Płótno, jak pozostałe dzieła cyklu, wyróżnia się dynamiczną kompozycją, bogatą kolorystyką oraz lekkim i szkicowym duktem pędzla. Obraz należy niewątpliwie do najlepszych dzieł Czechowicza, jednego z najwybitniejszych malarzy polskiego baroku.

Bibliografia