Wypędzenie przekupniów ze świątyni

Dzieje zabytku

Dzieje zabytku nie są znane.

Opis

Obraz w kształcie leżącego prostokąta zamkniętego po bokach łukami nadwieszonymi w złoconej, profilowanej ramie. Deskę wypełnia wielofigurowa, dynamiczna kompozycja z przedstawieniem wypędzenia przekupniów ze świątyni. W centrum Chrystus, widoczny frontalnie, trzymający bicz w prawej, uniesionej ręce, kieruje drugą w stronę dwóch biczowanych, leżących przed nim mężczyzn. Jezus ma pociągłą twarz, ciemny zarost i włosy, jest ubrany w czerwoną tunikę i niebieski płaszcz, który przechodząc przez skos i podczepiony do paska rozwiewa się do boku i za jego plecami. Leżący mają na sobie ciemne szaty, każdy z nich trzyma owcę. Mężczyzna z prawej strony unosi w stronę Chrystusa prawą rękę i nogę, patrzy na niego przerażony. Drugi kryje się pod tą nogą unosząc prawą dłoń. Z lewej strony widnieje grupa trzech, uciekających mężczyzn ubranych w niebiesko-zielono-brązowe szaty, niosących tobołki i beczkę. Po prawej stronie kompozycji do świątyni wkracza grupa ośmiu apostołów ubranych w długie tuniki i płaszcze. Za nimi widoczna kotara, przed nimi garnce. Scena rozgrywa się we wnętrzu o szarych ścianach, w dwóch miejscach, po bokach kompozycji namalowano okna wypełnione małymi szybkami. Kolorystyka obrazy ciemna, ciepła.

Zarys problematyki artystycznej

Temat wypędzenia przekupniów ze świątyni, od okresu kontrreformacji stanowi dla kaznodziejów punkt wyjścia do obrony ale i pochwały Kościoła katolickiego. Scena została opisana w każdej z Ewangelii, choć w różnych momentach życia Chrystusa, najdokładniej przedstawił ją św. Jan. Jezus udał się do Jerozolimy na Pesach, żydowskie święto wiosny i widząc bankierów i handlarzy w świątyni przepędził ich biczem. Na obrazach przedstawią się czędto przewrócone stoły, rozsypane monety oraz wybiegających ludzi i zwierzęta. Akt miał być natchnieniem do wykluczania z Kościoła niepobożnych (głównie przedstawicieli innej wiary), nieposłusznych i niegodnych, a jedynym ratunkiem, by taka sytuacja nie miała miejsca miałoby być utrzymywanie ludzi w strachu przed Bogiem. Lachowicki obraz jest wzorowany na grafice działającego w pierwszej połowie XVII wieku flamandzkiego artysty Jacques’a de Bie, opartej na dziele Maertena de Vosa. Chrystus ukazany został jako „Dominus iratus” zamachując się biczem na leżących, trzymających owce handlarzy. Po lewej stronie kompozycji mężczyźni uciekają w popłochu zabierając swoje dobra, od prawej do świątyni wkraczają odświętnie ubrani apostołowie. Powtórzono układ i najbardziej rzucające się w oczy gesty, zmniejszono jednak liczbą biczowanych, najpewniej ze względu na format deski. Sposób ukazania postaci – rysów ich twarzy i fałdów szat oraz kolorystyka mogą wskazywać, że jest to dzieło osiemnstowieczne.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Pociemnienie warstwy malarskiej, duże pęknięcie w poprzek na całej długości obrazu.

Streszczenie

Obraz przedstawiający wypędzenie przekupniów ze świątyni jest wzorowany na grafice działającego w pierwszej połowie XVII wieku flamandzkiego artysty Jacques’a de Bie, opartej na dziele Maertena de Vosa. Sposób ukazania postaci – rysów ich twarzy i fałdów szat oraz kolorystyka mogą wskazywać, że jest to dzieło osiemnstowieczne.

Bibliografia