Tabernakulum i tron wystawienia

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Kęty
Miejscowość
Bielany
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Św. Macieja Apostoła
Miejsce przechowywania
ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/24221
Kategoria
tabernakulum
Ilość
1
Czas powstania
trzecia ćwierć XVIII wieku
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie i rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie, srebrzenie
Wymiary podstawowe
szerokość – 248 cm
wysokość – 210 cm
głębokość – 124 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Tabernakulum i tron wystawienia powstały najpewniej w trzeciej ćwierci XVIII wieku do ołtarza głównego w dawnym drewnianym kościele. Około 1826 roku zostały przeniesione razem z retabulum do nowego kościoła. W 1923 roku były odnowione, pomalowane i pozłocone przez Adama Kowalczyka, złotnika z Krakowa za sumę 1600 zł. W 1962 roku zamówiono w krakowskiej firmie Kazimierza Seipa „pancerne” i ogniotrwałe tabernakulum za kwotę 22 tys. zł. Poświęcenie go miało miejsce 10 czerwca 1962, a dokonał go dziekan z Kęt, Józef Świąder. W 1967 roku pozłocono figurki aniołków z lichtarzami.

Opis

Tabernakulum w formie drewnianej, prostopadłościennej skrzynki, obitej blachą, z wypukłym frontem. Drzwiczki w kształcie stojącego prostokąta, w ramie, dekorowane przedstawieniem kielicha z hostią w glorii, ornamentem roślinnym i uskrzydloną główką anielską. Tron wystawienia ustawiony na dwustrefowym cokole, w którego partii zamontowane jest tabernakulum. Przyjmuje formę drewnianej, prostopadłościennej skrzynki z obrotową niszą, flankowaną dwiema parami kolumienek o kanelowanych trzonach, podtrzymujących fragmenty belkowania, nad niszą przyjmującego kształt falistego gzymsu, na którym znajduje się cokół dekorowany ornamentem roślinnym, z leżącym na księdze barankiem, flankowany dwoma aniołkami, Otwór niszy w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym zdobionym lambrekinem. Przed kolumienkami dwie figurki aniołów trzymających świeczniki.



Zarys problematyki artystycznej

Tabernakulum jest to szafka umieszczana na ołtarzu głównym, w której przechowywany jest Najświętszy Sakrament. Tron wystawienia najczęściej umieszczany jest na tabernakulum i służy jako miejsce do wystawienia Najświętszego Sakramentu w monstrancji.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Tabernakulum i tron wystawienia powstały najpewniej w trzeciej ćwierci XVIII wieku. W 1962 roku zamówiono w krakowskiej firmie Kazimierza Seipa „pancerne” i ogniotrwałe tabernakulum.

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Archiwum Parafii w Bielanach, Krzysztof Orlicki, Dzieje parafii świętego Macieja Apostoła w Bielanach (od powstania do I wojny światowej), Kraków 2008, mpis, s. 37-38; Liber Memorabilium factorum, in quantum nata, et ex pariis certisque fontibus exhausta sunt. Parochia Bielanensis Anno Domini 1908 – conseriptus, s. 14, 41; Księga pamiątkowa, s. 35.

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Tabernakulum i tron wystawienia ", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/tabernakulum-i-tron-wystawienia

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności