Tabernakulum
Zdjęcie nr 1: Tabernakulum w formie drewnianej skrzynki ustawionej na niskiej podstawie, ujęte w czterech narożach ukośnie zwróconymi cokołami z kolumnami dźwigającymi imposty oraz profilowany gzyms opasujący całość, nad ścianką frontową przyjmujący kształt łuku odcinkowego. Drzwiczki w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym, dekorowane płaskorzeźbionym przedstawieniem kielicha z hostią, flankowanego winnym gronem i kłosami zbóż. Drzwiczki ujęte z trzech stron ornamentem roślinnym. Na gzymsie dwie figurki klęczących aniołów. Tabernakulum w całości pozłocone.
Zdjęcie nr 2: Tabernakulum w formie drewnianej skrzynki ustawionej na niskiej podstawie, ujęte w czterech narożach ukośnie zwróconymi cokołami z kolumnami dźwigającymi imposty oraz profilowany gzyms opasujący całość, nad ścianką frontową przyjmujący kształt łuku odcinkowego. Drzwiczki w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym, dekorowane płaskorzeźbionym przedstawieniem kielicha z hostią, flankowanego winnym gronem i kłosami zbóż. Drzwiczki ujęte z trzech stron ornamentem roślinnym. Na gzymsie dwie figurki klęczących aniołów. Tabernakulum w całości pozłocone.
Zdjęcie nr 3: Tabernakulum w formie drewnianej skrzynki ustawionej na niskiej podstawie, ujęte w czterech narożach ukośnie zwróconymi cokołami z kolumnami dźwigającymi imposty oraz profilowany gzyms opasujący całość, nad ścianką frontową przyjmujący kształt łuku odcinkowego. Drzwiczki w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym, dekorowane płaskorzeźbionym przedstawieniem kielicha z hostią, flankowanego winnym gronem i kłosami zbóż. Drzwiczki ujęte z trzech stron ornamentem roślinnym. Na gzymsie dwie figurki klęczących aniołów. Tabernakulum w całości pozłocone.
Zdjęcie nr 4: Tabernakulum w formie drewnianej skrzynki ustawionej na niskiej podstawie, ujęte w czterech narożach ukośnie zwróconymi cokołami z kolumnami dźwigającymi imposty oraz profilowany gzyms opasujący całość, nad ścianką frontową przyjmujący kształt łuku odcinkowego. Drzwiczki w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym, dekorowane płaskorzeźbionym przedstawieniem kielicha z hostią, flankowanego winnym gronem i kłosami zbóż. Drzwiczki ujęte z trzech stron ornamentem roślinnym. Na gzymsie dwie figurki klęczących aniołów. Tabernakulum w całości pozłocone.

Tabernakulum

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Biskupice
Miejscowość
Biskupice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niegowić
Parafia
Parafia Św. Marcina z Tours
Tagi
Anioł symbole eucharystyczne
Miejsce przechowywania
ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/12197
Kategoria
tabernakulum
Ilość
1
Czas powstania
czwarta ćwierć XVIII wieku
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie i rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie, srebrzenie
Wymiary podstawowe
szerokość – 65 cm
wysokość – 70 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Tabernakulum mogło być wykonane w okresie powstania ołtarza głównego, czyli w czwartej ćwierci XVIII wieku. Zostało pozłocone w całości w 1970 roku przez Karola i Mariana Pustelników.

Opis

Tabernakulum w formie drewnianej skrzynki ustawionej na niskiej podstawie, ujęte w czterech narożach ukośnie zwróconymi cokołami z kolumnami dźwigającymi imposty oraz profilowany gzyms opasujący całość, nad ścianką frontową przyjmujący kształt łuku odcinkowego. Drzwiczki w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym, dekorowane płaskorzeźbionym przedstawieniem kielicha z hostią, flankowanego winnym gronem i kłosami zbóż. Drzwiczki ujęte z trzech stron ornamentem roślinnym. Na gzymsie dwie figurki klęczących aniołów. Tabernakulum w całości pozłocone.

Zarys problematyki artystycznej

Biskupickie tabernakulum z ołtarza głównego przyjmuje typową dla XVIII wieku formę skrzynki flankowanej kolumienkami lub pilastrami oraz zamkniętej gzymsem. Było ono czasem dodatkowo rozbudowywane o kolejne podpory czy spływy wolutowe lub umieszczane w drewnianej, architektonicznej obudowie razem z tronem wystawienia. W omawianym dziele prawdopodobnie tron się nie zachował. Tabernakulum jest to zamykana szafka umieszczana na ołtarzu głównym, w której przechowywany jest Najświętszy Sakrament.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Przetarcia i ubytki w strukturze złoceń, zabrudzenia, drobne uszkodzenia mechaniczne. Zostało pozłocone w 1970 roku przez Karola i Mariana Pustelników.

Streszczenie

Tabernakulum mogło być wykonane w okresie powstania ołtarza głównego, czyli w czwartej ćwierci XVIII wieku. Biskupickie tabernakulum z ołtarza głównego przyjmuje formę typową dla XVIII wieku.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Epitafium w kształcie leżącego prostokąta w profilowanej kamiennej ramie z inskrypcją: „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / Ś(WIĘTEJ) P(AMIĘCI) KS(IĘDZA) JANA KALCZYŃSKIEGO / KANONIKA HON(OROWEGO), RADCY KONSYSTORZA / KRAKOWSKIEGO, JUBILATA, PLEBANA / TUTEJSZEJ PARAFII PRZEZ 47 LAT, / W 81 R(OKU) ŻYCIA, A 52 KAPŁAŃSTWA, / ZMARŁEGO W DNIU 3 GO MARCA 1883 R(OKU) / Pokój Jego zacnej duszy!” Nad inskrypcją krzyż.
płyta nagrobna
Epitafium księdza Jana Kalczyńskiego
Zdjęcie nr 1: Epitafium architektoniczne, w formie aediculi, na cokole z wyciętym u dołu łukiem odcinkowym, ujęte parą kolumn o kapitelach korynckich, dźwigających niepełne belkowanie zakończone wyłamanym szerokim gzymsem. W partii zwieńczenia widnieje płaskorzeźbiona, ujęta liściastymi labrami tarcza z godłem herbu Prus I. Niegdyś epitafium wieńczył zapewne krzyż (obecnie zniszczony). Pośrodku profilowana płycina z inskrypcją „PAMIĘCI / Adama / WIŚNIEWSKIEGO / Dziedzica wsi Przebieczany / zm(arłego) d(nia) 6 Grudnia 1857 / w 64 roku życia. / Pozostała wdowa z dziećmi / poświęca”. W prawej dolnej części epitafium sygnatura „E(dward) Stehlik”.
płyta nagrobna
Epitafium Adama Wiśniewskiego
Zdjęcie nr 1: Epitafium w formie leżącego prostokąta, z uszakami, ujęte od góry i dołu wolutami, zwieńczone prostym krzyżem. W polu inskrypcja „KAŻMIERZ / BR: KONOPKA / UR(ODZONY) 19 LISTOPADA 1826. – ZM(ARŁY) 28 PAŹDZIERNIKA 1884. / RĘKE SWĄ OTWORZYŁ UBOGIEMU / A DŁONIE SWE ŚCIĄGNĄŁ KU NIEDOSTATECZNEMU”.
płyta nagrobna
Epitafium Kazimierza Konopki
Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica na masywnej kamiennej podstawie na planie ściętego koła. Trzon z piaskowca, polichromowany na sposób imitujący marmoryzację, w formie jednolalkowej tralki z okrągłą plintą i sześcienną bazą. Czara marmurowa w formie spłaszczonej półkuli, z wywiniętym brzegiem, ujęta metalowymi cęgami z kotwami. Wewnątrz blaszana misa. Pokrywa drewniana, na profilowanej podstawie na planie ośmioboku, w formie kopułki pokrytej łuską, podzielonej na osiem pól, zwieńczona cokołem z niewielką grupą rzeźbiarską Chrztu Chrystusa. Pokrywa i profile złocone, podstawa polichromowana w kolorze zielonym.
chrzcielnica
Chrzcielnica z pokrywą
Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca. Kosz na planie prostokąta o ściętych narożach, z dobudowanym po prawej stronie balkonem, opasującym ścianę tęczową, prowadzącym do drzwi umieszczonych w północnej ścianie prezbiterium. Kosz ze schodkowym i profilowanym podwieszeniem zakończonym szyszką. Kosz i balkon na profilowanych cokołach, o ściankach dekorowanych płycinami z perełkowaniem, w polu frontowym monogram IHS, w czterech polach flankujących rozety. Ścianki zakończone profilowanym gzymsem stanowiącym parapet. Ponad koszem, na podłuczu arkady tęczowej zawieszona gloria promienista z gołębicą Ducha Świętego w obłokach. Struktura polichromowana w kolorze jasnozielonym, dekoracja, profile i gloria złocone, gołębica i obłoki srebrzone.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Figura Chrystusa pełnoplastyczna, ustawiona na podstawie na planie ośmioboku oraz na rzeźbionym fragmencie podłoża. Chrystus zwrócony jest frontalnie, w lekkim kontrapoście. Prawą rękę unosi w geście błogosławieństwa, w lewej trzyma drzewce czerwonej chorągwi z tkaniny z naszytym krzyżem, ujętej dwoma chwostami. Twarz ma pociągłą z wysokim czołem, migdałowatymi oczami, wąskim i zadartym nosem oraz małymi ustami, okoloną krótką, falowaną brodą rozdzieloną na dwoje oraz regularnie falowanymi włosami sięgającymi ramion. Ubrany jest w czerwony płaszcz z zieloną podszewką i złoconą lamówką, zapięty na piersi, opadający na plecy i ramiona, zawinięty łukowato z przodu postaci, odsłaniający nagi tors i lewą nogę. Polichromia ciała naturalistyczna z zaznaczonymi śladami męki.
rzeźba
Chrystus Zmartwychwstały

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Tabernakulum w formie sześcianu, na niskim cokole, z dwukolumnowym portykiem utworzonym z pilastrów toskańskich i kolumn kompozytowych od frontu i dwóch analogicznych kolumn na tle pilastrów po bokach podtrzymujących przełamujące się na nimi belkowanie. Kolumny osadzone na niskich piedestałach, lekko wybrzuszonych, otoczonych liśćmi akantu. Kolumny pokryte symetrycznie układającymi i przeplatającymi się wokół pionowego trzpienia liśćmi i zwieńczone jońskimi kapitelami. Fryz belkowania zdobiony uskrzydloną główką aniołka, liściastymi wolutami, rautami w drobnych kartuszach i kostkowaniem. Drzwi tabernakulum zdobione są płaskorzeźbionym kielichem z hostią. Po bokach wypukło rzeźbione główki anielskie, a nad nimi okrągły medalion z literami IHS obwiedziony wieńcem laurowym, z elementami przechodzących między sobą listw kartuszowych i podwieszonych pod nie festonów. W ściankach naroży tabernakulum cztery nisze konchowe z muszlami wypełnione figurkami świętych. Jeden w wielbłądziej skórze trzymający księgę z barankiem przedstawia św. Jana Chrzciciela. Trzej pozostali są trudni do identyfikacji. Jeden trzyma otwartą księgę, a u jego stóp widnieje mitra książęca, drugi trzyma pastorał a u jego stóp leży infuła, trzeci z laską i kapeluszem u stóp (św. Jakub?).
tabernakulum

Tabernakulum

Zdjęcie nr 1: Główna część tabernakulum w formie zbliżonej do sześcianu z drzwiczkami dekorowanymi motywem podwójnej bramy i krzyża, uformowanym z listewek; drzwiczki ujęte po bokach uszami z ornamentu małżowinowo-chrząstkowego. Nad tą sześcienną częścią tron wystawienia z obudową architektoniczną w formie aediculi, w centrum której nisza półkolista zamknięta sferycznie z wstawionym krzyżem ołtarzowym. Nisza ujęta dwiema parami pilastrów i kolumn o kapitelach korynckich, ustawionych na podwójnych cokołach, w dwóch strefach; cokoły rozmieszczone są u dołu tabernakulum i po bokach jego sześciennej części głównej. Podpory dźwigają pełne belkowanie wyłamane na ich osi. Całość zwieńczona przerwanym przyczółkiem o wklęsłych bokach. Górne cokoły dekorowane są płycinami z liśćmi akantu. Nisza z rytą dekoracją w postaci czterolistnych pól z dekoracją roślinną, liliami heraldycznymi i krzyżami, z otwartą koroną w centrum kompozycji.
tabernakulum

Tabernakulum

Zdjęcie nr 1: Tabernakulum w formie prostopadłościennej szafki o ściętych od przodu narożach, na niskim, profilowanym cokole, zamknięte od góry profilowanym gzymsem. Drzwiczki w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem nadwieszonym, osadzone na zawiasach, zamykane na zamek, ozdobione płaskorzeźbionym kielichem z hostią, stojącym na obłokach. Tło drzwiczek czerwone. Szyld zamka w kształcie wydłużonego rombu. Struktura marmoryzowana na kolor zielony, profilowania oraz detale złocone i srebrzone.
tabernakulum

Tabernakulum

Zdjęcie nr 1: Tabernakulum na rzucie połowy ośmioboku, opięte w narożach czterema kolumnami na cokołach, dźwigającymi pełne belkowanie i gzyms, występujące w osi podpór. Ścianki dekorowane płycinami w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym nadwieszonym. Drzwiczki o tym samym kształcie, osadzone na zawiasach, dekorowane aplikowanym krzyżem o zakończeniach ramion w kształcie rombu. Na gzymsie, w osi kolumn dwa wazony płomieniste. Całość w naturalnym odcieniu drewna, kolumny i detale złocone.
tabernakulum

Tabernakulum

Zdjęcie nr 1: Tabernakulum architektoniczne, trójosiowe, na wysokim cokole. Oś środkowa wyższa od bocznych. U jej podstawy prostokątne, złocone drzwiczki ujęte profilowaną ramą. Na froncie odlewana dekoracja w postaci kielicha z hostią w glorii promienistej w otoczeniu kłosów oraz winnych gron. Powyżej nisza na Tron Wystawienia zamknięta muszlą oraz rytą dekoracją akantową ujmującą medalion z inskrypcją IHS. Niszę ujmuje para zdwojonych, korynckich kolumn o złoconych trzonach dekorowanych ornamentem roślinnym, dźwigających odcinki pełnego belkowania oraz półkolistego przerwanego przyczółka. Pomiędzy odcinkami przyczółka cokół zamknięty gzymsem dekorowanym jajownikiem, od frontu zdobiony medalionem z Chrismonem, ujętym płycinami z akantem. Osie skrajne ujęte analogicznymi kolumnami mieszczą arkady o węgarach dekorowanych cekinami; z wolutowym kluczem. W polach antytetycznie ustawione płaskorzeźbione, polichromowane i srebrzone figury klęczących i modlących się aniołów. Osie zwieńczone profilowanym gzymsem, na którym dekoracja z wolutowo skręconego akantu. Struktura malowana na jasno-beżowo oraz zielono. Ornamentyka oraz tła złocone.
tabernakulum

Tabernakulum

Zdjęcie nr 1: Tabernakulum ma formę prostopadłościennej szafki na niskim cokoliku, zwieńczonej belkowaniem w formie półkolistego łuku nadwieszonego. Drzwiczki mają kształt stojącego prostokąta zamkniętego łukiem wklęsło-wypukłym, po bokach ujęte są parą listewek. Na tabernakulum nałożony niewysoki cokolik pełniący funkcję tronu wystawienia. Pole drzwiczek zdobi stylizowany motyw roślinny o symetrycznym układzie. Górna krawędź gzymsu wieńczącego zdobiona powtarzającym się motywem trójliścia oraz parą gałązek różanych. Struktura tabernakulum jest srebrzona, ornamentyka i detal architektoniczny złocone.
tabernakulum

Tabernakulum

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Tabernakulum", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/tabernakulum-6

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności