Tabernakulum

Dzieje zabytku

W 1752 roku opisywano „cyborium parvum malowane zielonym kolorem”. W 1952 roku tabernakulum odnowiono i pozłocono. W 1960 roku zakupiono pancerne tabernakulum, zgodne z nowymi przepisami liturgicznymi, które odnowiono w 1998 roku.

Opis

Tabernakulum w formie zbliżonej do prostopadłościennej skrzynki o wypukłej ściance frontowej ustawione na tle ścianki z tronem wystawienia ustawionej na cokole i ujętej spływami wolutowymi. Drzwiczki tabernakulum dekorowane krzyżem z glorią między literami „Α” i „Ω”. Tron wystawienia złocony, dekorowany kwiatem między stylizowanymi liśćmi i zamknięty od góry muszlą palmetową. Tron ujmują lizeny przedzielone i zwieńczone gzymsem ustawionym skośnie i zakończonym od wewnętrznej strony wolutami. Gzyms nad tronem wystawienia wyniesiony, w formie łuku nadwieszonego. Na jego zewnętrznych częściach posadowiono figurki klęczących i modlących się aniołków. Tabernakulum polichromowane na kolor jasnoszary, marmoryzowane, profile złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Tabernakulum (z łac. namiot, szałas) to niewielka, ozdobna, zamykana szafka służąca do przechowywania hostii i komunikantów. Zgodnie z przepisami liturgicznymi powinna być szczelnie zamknięta i nie wolno w niej umieszczać niczego innego. W dzień i w nocy musi palić się przed nią lampa wieczna. Tabernakulum przykrywa się konopeum – białym lub odpowiadającym kolorowi liturgicznemu danego dnia fragmentem tkaniny, który ma je osłaniać. W tym przypadku z tabernakulum połączony jest tron do wystawienia monstrancji (a poza okresem wystawiania – krzyża).
Swoją formą nawiązuje do ołtarza, do którego zostało wykonane. Tak jak on ma płaską strukturę, pole główne jest flankowane wysuniętymi podporami i ujęte spływami wolutowymi. Pancerz, czyli część środkowa tabernakulum została wstawiona wtórnie w 1960 roku, aby spełnić nowe wymogi, zgodnie z którymi parament powinien być ognioodporny i trwały. Skłaniało to proboszczów do wymiany drewnianych pancerzy na metalowe. Drzwiczki tabernakulum ozdobione zostały pierwszą i ostatnią literą greckiego alfabetu, które są symbolem Boga, jego wszechmocy. W Apokalipsie św. Jana Jezus mówi:
„Jam Alfa i Omega, Pierwszy i Ostatni, Początek i Koniec” (Ap 22, 13).

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

W 1952 roku tabernakulum odnowiono i pozłocono. W 1960 roku zakupiono pancerne tabernakulum, zgodne z nowymi przepisami liturgicznymi, które odnowiono w 1998 roku.

Streszczenie

Tabernakulum zostało wykonane w drugiej połowie XVIII wieku, a w 1960 roku wstawiono w nie nowy, metalowy pancerz. Formą nawiązuje do struktury ołtarza głównego, a jego drzwiczki zostały ozdobione pierwszą i ostatnią literą greckiego alfabetu, które są symbolem Boga.

Bibliografia