Sakralne Dziedzictwo Małopolski

Dzieje zabytku

Figura autorstwa Piotra Chrabczyńskiego, snycerza z Oświęcimia, powstał około 1850 roku i pochodzi z poprzedniego, spalonego ołtarza głównego. Rzeźbę wtórnie użyto w obecnej nastawie z lat 1925-1926.

Opis

Rzeźba św. Piotra została ścięta i wydrążona z tyłu oraz ustawiona na podstawie na planie kwadratu. Święty został ujęty frontalnie, w kontrapoście. Lewą ręką podtrzymuje przy boku zamknietą księgę, a w prawej wyciągniętej w bok trzyma dwa klucze. Apostoł ma pociągłą twarz o wyrazistych rysach, głęboko osadzonych oczach, prostym nosie i lekko rozchylonych ustach. Głowę okala krótka brodą i krótkie, kręcone, ciemne włosy z charkaterystycznym puklem na czole. Ubrany jest w różowo-pomarańczową tunikę ze złoconą lamówką oraz złocony płaszcz przewiązany diagonalnie przez lewe ramię i zawiązany z przodu postaci. Spod tuniki widać bose stopy. Polichromia ciała jest naturalistyczna.

Zarys problematyki artystycznej

Rzeźba św. Piotra Apostoła nawiązuje w swojej formie do jego przedstawień reprezentacyjnych popularnych w całej epoce nowożytnej. Mimo, iż figura powstała w połowie XIX wieku, wciąż żyje w niej tradycja przedstawień późnobarokowych, kształtowanych "manierą Fontany", z charakterystycznym ekspresyjnym wyrazem uwidaczniającym się w partii twarzy oraz w sposobie drapowania szat. Rzeźbiarz zastosował tradycyjną ikonografię św. Piotra wypracowaną jeszcze w czasach wczesnego chrześcijaństwa, określoną przez charakterystyczną fizjonomię i atrybuty - księgę i klucze. Od epoki nowożytnej powszechnym zwyczajem było umieszczanie w nastawach architektonicznych przedstawień św. Piotra i św. Pawła jako filarów Kościoła Powszechnego.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. Ostatnią konserwację przeprowadzono na początku XXI wieku.

Literatura

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1, Województwo krakowskie, red. J. Szablowski, Warszawa 1953, s. 9;
T. Chrzanowski, M. Kornecki, Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982, s. 401-402;
B. Braunfels, Petrus Apostel, Bischof von Rom, [w:] Lexikon der christlichen Ikonographie, Bd. 8, Ikonographie der Helligen. Melitius bis Zweiundvierzig Martyrer. Register, Hrgs. W. Braunfels, Rom-Freiburg-Basel-Vien 1994, kol. 158-174.

Streszczenie

Figura św. Piotra została wykonana przez Piotra Chrabczyńskiego, snycerza z Oświęcimia około 1850 roku i pochodzi z poprzedniego, spalonego ołtarza głównego, wtórnie użyta w nastawie z lat 1925-1926.