Św. Mikołaj

Dzieje zabytku

Obraz św. Mikołaja powstał w pierwszej ćwierci XVIII wieku. Być może pierwotnie znajdował się w zwieńczeniu ołtarza głównego, na co wskazują wymiary dzieła odpowiadające polu jego zwieńczenia. Zapewne na przełomie XIX i XX wieku, podczas remontu świątyni, obraz zamontowano wtórnie w zwieńczeniu ołtarza maryjnego w kaplicy (wcześniej znajdował się tam obraz Matki Boskiej Bolesnej).

Opis

Obraz w formie prostokąta zbliżonego do kwadratu. W centrum kompozycji ukazany jest w półpostaci św. Mikołaj, zwrócony frontalnie. Prawą rękę unosi w geście błogosławieństwa, lewą przytrzymuje pastorał oraz księgę, na której leżą trzy złote kule. Twarz ma pociągła, o migdałowatych oczach, dużym nosie i wąskich ustach, okoloną siwą, falowaną brodą i włosami opadającymi na ramiona. Ubrany jest w białą, silnie fałdowaną rokietę, na ramiona ma zarzuconą zieloną kapę o złoconej lamówce z czerwonym podbiciem, zapiętą pod szyją klamrą. Na głowie ma wzorzystą, niebieską infułę z taśmami (fannones) opadającymi na ramiona, na dłoniach ma rękawiczki. W prawym dolnym rogu obrazu szaflik z postaciami trzech nagich młodzieńców. Tło ciemnobrązowe, rozświetlone wokół głowy świętego.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz został wykonany z silnym przywiązaniem do detalu, widocznym w szczegółowym oddaniu elementów stroju biskupiego, jak dekoracyjnie potraktowana infuła, klamra czy krzywaśń pastorału. Sposób malowania obrazu odpowiada dziełom powstałym pod koniec XVII i na początku XVIII wieku. W detalach stroju (wzór infuły, krzywaśń pastorału) występuje ornament akantowy, który stosowany był około 1700 roku.
Święty Mikołaj był biskupem Miry, dlatego przedstawiany jest w stroju odpowiadającym tej godności. Jego atrybutem jest trzymana w ręku księga Ewangelii. Postacie i przedmioty towarzyszące świętemu odnoszą się do licznych cudów i legend związanych z jego życiem. Trzy kule leżące na księdze nawiązują do legendy, według której Mikołaj uratował trzy córki mieszczanina od nierządu, przez podarowanie im w posagu złotych kul. Trójka chłopców w szafliku ma związek z historią o uchronieniu ich przez biskupa od kary śmierci.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Spękania i przetarcia warstwy malarskiej, płótno sfałdowane.

Streszczenie

Obraz św. Mikołaja powstał w pierwszej ćwierci XVIII wieku. Być może pierwotnie znajdował się w zwieńczeniu ołtarza głównego. Zapewne na przełomie XIX i XX wieku zamontowano go wtórnie w zwieńczeniu ołtarza maryjnego w kaplicy. Święty Mikołaj był biskupem Miry, dlatego przedstawiany jest w stroju odpowiadającym tej godności. Postacie i atrybuty towarzyszące świętemu odnoszą się do licznych cudów i legend związanych z jego życiem.

Bibliografia