Św. Marcin

Dzieje zabytku

Obraz św. Marcina powstał prawdopodobnie w drugiej połowie XIX wieku, ale przed 1883 rokiem, gdyż został wymieniony jako jeden z obrazów w ołtarzu głównym w inwentarzu kościoła sporządzonym w tym roku.

Opis

Obraz w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem odcinkowym. W centrum św. Marcin ukazany w całej postaci, zwrócony w trzech czwartych w prawo. W prawej, wyciągniętej przed siebie i uniesionej ręce podtrzymuje kapę, w lewej, ugiętej pastorał. Twarz ma pociągłą, szczupłą, o starczych rysach, oczach zwróconych w górę, długim nosie oraz niewielkich ustach, okoloną długą, siwą brodą, opadającą na pierś. Włosy ma krótkie, siwe. Na głowie ma malowaną w kolorze srebrnym infułę ze złoconym galonem. Wokół głowy zamknięty nimb. Święty ubrany jest w fioletową sutannę zapinaną na guziki, półprzeźroczystą, białą rokietę, dekorowaną u spodu i przy rękawach koronką, białą, bogato zdobioną w kolorze złotym stułę, fioletowy, zapinany na guziki mucet. Na piersi ma zawieszony pektorał. Na ramiona ma narzuconą malowaną na złoto kapę, z bordową podszewką, zapiętą na piersi. W lewym dolnym rogu obrazu, przed świętym ukazana półpostać mężczyzny, z profilu, z uniesioną głową i wyciągniętą w bok prawą ręką. Twarz ma owalną, z oczami skierowanymi w górę, dużym nosem i otwartymi ustami, z wąsami. Ubrany jest w białą koszulę i ciemne spodnie. Święty stoi na posadzce w szachownicę. Tło jednolite, niebiesko-szare, w górnej części rozświetlone obłoki z wiązkami światła skierowanymi w stronę świętego oraz dwie uskrzydlone główki anielskie.

Zarys problematyki artystycznej

Święty Marcin urodził się Panonii (prowincji rzymskiej na terenach dzisiejszych zachodnich Węgrzech) i tak jak jego ojciec został legionistą. Z czasem chcąc poświęcić się Bogu, rozpoczął żywot pustelnika. Świadectwo jego życia i cudów sprawiło, że wybrano go biskupem Tours w Galii, którą to godność przyjął, dlatego przedstawiany jest w stroju biskupim. W ikonografii świętego najczęściej podkreślona bywa cnota miłosierdzia, jak na omawianym obrazie, który ilustruje moment, kiedy święty podzielił się płaszczem z żebrakiem. Najczęściej jednak na przedstawieniach, gdzie święty dzieli się płaszczem ukazywany jest jako żołnierz, często siedzący na koniu, zaś jako biskup wyobrażony jest w momencie, kiedy daje jałmużnę żebrakowi. Na omawianym obrazie ikonografia świętego została przemieszana, gdyż Marcin dzieli się płaszczem z ubogim, w tym wypadku kapą, gdyż jest ukazany w stroju biskupa.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Płótno sfalowane, silne zabrudzenia, w lewym dolnym rogu obrazu łuszcząca się farba. W 1970 roku Karol Pustelnik i M. Paciorek odnowili obraz (oczyszczenie, wypunktowanie ubytków).

Streszczenie

Obraz św. Marcina powstał prawdopodobnie w drugiej połowie XIX wieku, ale przed 1883 rokiem, gdyż został wymieniony w inwentarzu kościoła sporządzonym w tym roku. Święty Marcin przedstawiany jest w stroju biskupim, gdyż wybrano go biskupem Tours w Galii. W ikonografii świętego najczęściej podkreślona bywa cnota miłosierdzia, jak na omawianym obrazie, który ilustruje moment, kiedy święty podzielił się płaszczem (kapą) z żebrakiem.

Bibliografia