Św. Józef z Jezusem

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Spytkowice
Miejscowość
Bachowice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Zator
Parafia
Najświętszego Serca Pana Jezusa w Bachowicach
Tagi
ikonografia świętych malarstwo dewocyjne malarstwo religijne malarstwo XX wieku sztuka XX wieku
Miejsce przechowywania
ołtarz św. Józefa, kaplica południowa
Identyfikator
DZIELO/00565
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
1. połowa XX wieku (około 1931)
Autor noty katalogowej
Justyna Kuska
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Dzieje obrazu przedstawiającego św. Józefa z młodzieńczym Jezusem związane są z historią ołtarza św. Józefa, w którym dzieło jest umieszczone. Ołtarz ten został wykonany za kwotę 500 złotych przez rzeźbiarza Maćkowskiego z Krakowa, zapewne wkrótce po ukończeniu budowy bachowickiej świątyni. Obecnie istniejący kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Bachowicach powstał w latach 1920-1925 według projektu znanego krakowskiego architekta Franciszka Mączyńskiego, natomiast bachowicką parafię erygowano w 1929 roku. Jak zapisano w kronice parafialnej, prace przy wykańczaniu wnętrza świątyni były kontynuowane jeszcze do 1931 roku. Zapewne wtedy wzniesiono omawiany ołtarz. W inwentarzu probostwa w Bachowicach spisanym w 2002 roku na postawie starszych ksiąg (z lat 1970, 1978, 1990 i 1992) podano informację, że autorką obrazu przedstawiającego św. Józefa była nazaretanka, siostra Caritas. Ołtarz św. Józefa został odnowiony w 1986 roku z inicjatywy księdza Jana Bałysa.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta, ujęty drewnianą, złoconą ramą dekorowaną liśćmi akantu oraz stylizowanymi palmetami. W centralnej części kompozycji, na tle pejzażu przedstawiono św. Józefa wraz z kilkuletnim Jezusem. Święty Józef został ukazany w ujęciu całopostaciowym, z ciałem skierowanym w lewą stronę, w pozycji kroczącej. Twarz szczupła, z dużymi, ciemnymi oczami oraz prostym nosem. Włosy i zarost jasnobrązowe. Wokół głowy świętego przedstawiony nimb. Józef w lewej dłoni trzyma laskę, prawą chwyta za nadgarstek Jezusa. Postać ubrana jest w długą, jasnofioletową szatę oraz obszerny, brązowy płaszcz i sandały. Jezus został ukazany frontalnie, w ujęciu całopostaciowym z głową lekko skierowaną w prawą stronę. Twarz chłopca jest owalna, o jasnej karnacji z wyraźnie zaznaczonym rumieńcem na policzkach. Oczy duże, skierowane w kierunku widza. Włosy jasne, układające się w lekkie fale. Wokół głowy świetlisty nimb. Jezus w prawej dłoni podtrzymuje jabłko królewskie, a w lewej złote berło. Postać ubrana jest w długą, białą tunikę oraz czerwony płaszcz i sandały. W tle ukazany pogodny, wiosenny pejzaż z ukwieconą łąką i widocznymi w oddali wzgórzami. Kolorystyka obrazu jest jasna, pastelowa.

Zarys problematyki artystycznej

Dzieło stanowi przykład popularnego pod koniec XIX i w pierwszej połowie XX wieku malarstwa religijnego utrzymanego w idealizującej, sentymentalnej konwencji. Ukazuje stosunkowo rzadką w ikonografii scenę, w której opiekun Jezusa św. Józef prowadzi za rękę swojego podopiecznego, który został przedstawiony nie jako dziecko, ale kilkuletni chłopiec opatrzony królewskimi atrybutami (jabłko królewskie, berło, czerwony płaszcz). Ewangelie nie wspominają takiego wydarzenia. Jedynym znanym epizodem z dzieciństwa Jezusa jest opisany przez św. Łukasza (Łk 2, 41-50) fragment opowiadający o tym jak rodzice dwunastoletniego chłopca stracili go z oczu podczas drogi z Jerozolimy do Nazaretu. Po trzech dniach zrozpaczeni Maria i Józef odnaleźli syna w świątyni jerozolimskiej, gdzie dyskutował z uczonymi w Piśmie. Przedstawiona na omawianym obrazie scena może odnosić się do tych wydarzeń. Wskazuje na to wiek Jezusa oraz fakt, że autor dzieła ukazał obie postaci w drodze (w domyśle z Jerozolimy do Nazaretu). Ukazane wydarzenie może zatem poprzedzać opisane przez św. Łukasza odnalezienie Jezusa w świątyni.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, płótno nieznacznie sfalowane. Ołtarz był odnawiany w 1986 roku.

Streszczenie

Dzieje omawianego obrazu związane są z historią ołtarza św. Józefa, w którym dzieło jest umieszczone. Ołtarz ten został został wykonany przez rzeźbiarza Maćkowskiego z Krakowa, zapewne wkrótce po ukończeniu budowy i wyposażania bachowickiej świątyni tj. w 1931 roku. Autorką obrazu jest nazaretanka, siostra Caritas. Dzieło stanowi przykład popularnego pod koniec XIX i w pierwszej połowie XX wieku malarstwa religijnego utrzymanego w idealizującej, sentymentalnej konwencji. Przedstawia nie opisany w żadnej z Ewangelii epizod poprzedzający odnalezienie dwunastoletniego Jezusa w świątyni.

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Justyna Kuska, "Św. Józef z Jezusem", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-jozef-z-jezusem

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności