Św. Jan Ewangelista

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Osiek
Miejscowość
Osiek
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Dekanat
Osiek
Parafia
Św. Andrzeja Apostoła
Miejsce przechowywania
belka tęczowa
Identyfikator
DZIELO/13298
Kategoria
rzeźba
Dookreślenie zabytku
Grupa Ukrzyżowania
Ilość
1
Czas powstania
pierwsza połowa XVIII wieku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
drewno rzeźbione, polichromowane
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Rzeźba św. Jana Ewangelisty przynależy do osiemnastowiecznej grupy Ukrzyżowania, usytuowanej na belce tęczowej w osieckiej świątyni. Jej cechy formalne wskazują na warsztat lokalnego artysty.

Opis

Figura ukazuje w całej postaci stojącego na płaskim postumencie w nieznacznym kontrapoście św. Jana Ewangelistę. Apostoł został przedstawiony frontalnie z nieznacznie odchyloną głową w lewą stronę. Lewą rękę zgiętą w łokciu przyciska do pasa. Drugą ma lekko odsuniętą i opuszczoną wzdłuż tułowia. Jan ma pociągłą twarz o jasnej karnacji, duży nos, wydatne usta i melancholijnie skierowane ku górze oczy. Jego głowę otaczają długie, brązowe, falujące włosy spływające na ramiona i odsłaniające uszy. Ubrany jest w zieloną tunikę przewiązaną w pasie z charakterystycznym zagięciem na piersi oraz czerwony płaszcz przerzucony przez prawe ramię, którego lewą połę przyciska ręką. Spod tuniki widoczne są fragmenty bosych stóp.

Zarys problematyki artystycznej

Umieszczanie grupy Ukrzyżowania na belkach tęczowych kościołów swoimi korzeniami sięga wczesnego średniowiecza. Trudno sobie wyobrazić wnętrze późnogotyckiego, drewnianego kościoła bez wiszącego na środku krucyfiksu. Rzeźby Matki Boskiej i św. Jana w Osieku zdradzają pracę lokalnego artysty, próbującego naśladować znane sobie przedstawienia z pierwszej połowy XVIII wieku. Przemawiają za tym na wpółludowe sztywne i hieratyczne ukazanie postaci, schematyczne potraktowanie twarzy oraz archaizujący, ograniczony układ draperii szat postaci.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. Ostatnią konserwację rzeźby przeprowadzono wraz z pracami przy ołtarzu w latach dziewięćdziesiątych XX wieku.

Literatura

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1, Województwo krakowskie, red. J. Szablowski, Warszawa 1953, s. 23;
A. Hałatek, B. Jania, Świątynie Osieka, Osiek 2008, s. 7.

Streszczenie

Rzeźba św. Jana Ewangelisty przynależy do osiemnastowiecznej grupy Ukrzyżowania, usytuowanej na belce tęczowej w osieckiej świątyni. Jej cechy formalne wskazują na warsztat lokalnego artysty.

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "Św. Jan Ewangelista", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-jan-ewangelista-34

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności